ԱՆԴԱՄԱԲԵԿ — ( ) NBH 1 0130 Chronological Sequence: 6c, 11c ա. Բեկեալ անդամօք ինչ. խեղ. սախտած. ... *Անդամաբեկ կոչի Հեփեստոս, քանզի կաղ էր. Նոննոս.: Կամ բեկանօղ անդամոց. *Ի խաղսն անդամաբեկսն պատրեալ ուրեմն ամաչէր. Մագ. ԺԸ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՔՑԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 0398 Chronological Sequence: 10c, 14c գ. ԱՔՑԱՆ կամ ԱՔԾԱՆ πυράγρα forceps իտ. tenaglia (իբր ոտս ունօղ. կամ ադուցեալ ընդ միմեանս.) Երկբացիկ գործի երկաթի՝ դարբնաց եւ հիւսանց՝ որպէս ունելիք շանթաշեալ երկաթոյ կամ վասն ունելոյ եւ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՌԿԱՆՈՍ — ( ) NBH 2 0554 Chronological Sequence: Unknown date ՈՒՌԿԱՆՈՍ որ եւ Բառկանոս. Բառ լտ. վուլգանուս. ըստ յն. հեփեստոս. Չաստուած հրոյ եւ դարբնաց. հրաբուղխ լեառն. վառարան կիկղոպայց դարբնացն շանթառաք արամազդայ ըստ քերթողաց. *Ի սիկիլիա ուռկանոս, որոյ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԳՏԱԿ — I. (ի, աց.) NBH 1 0583 Chronological Sequence: Unknown date, 10c, 12c գ. ԳՏԱԿ կամ ԳԴԱԿ. Գլխարկ. գլխանոց. գիշտ. (գիր եւ Քդակ. լծ. ընդ քսակ. գտակ, կտակ). ... *Խնդրեալ դահեկան մի՝ եդ ʼի ներքոյ գտակին ʼի պահեստի. Հ=Յ. նոյ. ՟Ի՟Թ.: *Մակեդոնական գդակ ʼի … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԾԽՈՏԻՄ — (եցայ.) NBH 1 1018 Chronological Sequence: 6c, 10c ձ. Ծխոտ լինել. մրոտիլ. մրճոտիլ. մխոտիլ. *Փոշոտեցան եւ ծխոտեցան սրահակք. Եղիշ. ՟Ը: Յհ. կթ.: *Հեփեստոս էր արուեստիւ դարբին. (վասն որոյ աստուածաբանն) աստուած մրաթաթախ եւ ծխոտեալ կոչէ զնա. Նոննոս … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿԱՐԾՐԱՐՈՒԵՍՏ — ( ) NBH 1 1070 Chronological Sequence: 6c ա. Որոյ արուեստն է կազմել զերկաթի եւ զպղնձի իրս. կամ քաջ արուեստ. *Հեփեստոս արուեստիւ դարբին այլ կարծրարուեստ կոչեն զնա քերթողքն, քանզի փառաւոր առնէր զարուեստն զդարբնական. Նոննոս … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՄԱԿԱՆՈՒՆ — (ուան, անց.) NBH 2 0192 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 13c գ. ἑπώνυμον, ἑπωνυμία cognomen, cognomentum. Վերադիր անուն երկրորդական. որ եւ մակադրական, կամ անուն մակակոչութեան. ... *Մականուն է, որ եւ երկանուն կոչի, որ հանդերձ այլով… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՄՐԱԹԱԹԱԽ — ( ) NBH 2 0307 Chronological Sequence: 6c ա. Մրով թաթախեալ՝ շաղախեալ՝ ներկեալ. ... *Հեփեստոս էր ասեն արուեստիւ դարբին. (վասնորոյ) աստուած մրաթաթախ եւ ծխոտեալ կոչէ զնա. Նոննոս … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՇԱՂԿԱՊԵՄ — (եցի.) NBH 2 0462 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 9c, 10c, 14c ն. συνδέω colligo, conjungo. Կապակցել. կցել. զօդել. յարել. զուդել. միաւորել. իրարու կապել, կապկըպել ... *Շաղկապ է բառ, որ շաղկապէ զտրամախոհութիւնն. Թր. քեր.: *հասարակայն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՈՒՌԿԱՆՈՍ — ( ) NBH 2 0554 Chronological Sequence: 13c ՈՒՌԿԱՆՈՍ որ եւ ԲԱՌԿԱՆՈՍ. Բառ լտ. վուլգանուս. ըստ յն. հեփեստոս. vulcanus Ἤφαιστος . Չաստուած հրոյ եւ դարբնաց. հրաբուղխ լեառն. վառարան կիկղոպայց դարբնացն շանթառաք արամազդայ ըստ քերթողաց. էտնա, մօնճիպէլլօ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
