ՄԱՐԹԵՄ

(եցի.) NBH 2-0225 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 10c, 11c ն. Հնարել. հայթայթել. հարթել. ʼի գործ արկանել. ճարել, ճարտարել, կոկել, բանը շտկել. *Հայցէին եւս յարքայէ մանկունս մատաղս, որով զնշանագիրսն մարթեսցեն. Կորիւն.: *Չեւ էր հնար գտանել՝ մարթել ճանապարհս՝ ըմբռնել զարքայն հայոց. Բուզ. ՟Գ. 20: *Աղաչէր, կամ ջանայր հնարս ինչ մարթել խնդրել գտանել. Ագաթ.: Յհ. կթ.: ՄԱՐԹԵՄ, թացի, ցից, թիցեմ, թացեալ, ՄԱ՛ՐԹ ԵՄ, եմք, իցեմ, իցեմք. δύναμαι, ἱσχύω possum, valeo. Կարել. զօրել, ատակել, գիտել առնել, բաւական լինել. իշխեմ, ձեռնհաս եմ, կարօղ եմ, եմք. կարենալ, կրնալ. ... *Վերստին քննեալ՝ մարթացից ինչ գրել. Գծ. ՟Ի՟Ե. 26: *Գանձիցն զթիւ իսկ եւ զհամար ոչ մարթ է ոք ունել: Խնդրել մարթասցէ. ՟Բ. Մակ. ՟Գ. 6: ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Ե. 21: ՟Բ. Մակ. ՟Զ. 28: ՟Գ. Մակ. ՟Դ. 15: *Որով մարթ եմք (կամ իցեմք) իմանալ՝ եթէ յետին ժամանակ է. ՟Ա. Յհ. ՟Բ. 18: *Զբնութիւն մարթես քննել. ոչ մարթես քննել: Մարթեն բովանդակել: Նմա հասու ոք զիա՞րդ մարթցէ լինել: Բազմագոյն շնորհս ընդունել մարթասցես: Զերկնաւոր արքայութիւնն ժառանգել մարթասցէ. Կոչ. ստէպ: *Երանի՛ է ձեզ, թէ մարթիցէք աղաչել զերեսս տեառն. Ագաթ.: *Այնպէս հնարս մարթաց գտանել խօսելոյ. Կիւրղ. թագ.: *Որ ʼի չգոյէ անտի զգոյ ստեղծանել մարթաց, արդ զանկեալն յարուցանել ո՞չ մարթասցէ: Ոչ եթէ որչափ եւ կամեցաւ, այլ որչափ մեք ընդունել մարթացաք. Կոչ. ՟Ժ՟Զ: *Ոչ մարթաց զմիտս գումարելոց հանդիսատեսացն հաճել. Ոսկ. եբր.: *Եւ ոչ մեզ ծանուցանել մարթաց. Նար. երգ.: *Գողանալ զգիտէ, երդնուլ չմարթէ. Սեբեր. ՟Ը: *Անկանել ոչ մարթէին: Չմարթէ՞ր իմանալ: Մարթիցեն յաղթել. Եզնիկ.: *Խնդրել մարթասցէ: Որ առ նա ոչ մարթացաք մերձենալ. Ագաթ.: *Որ ոչն մարթիցէք խնդրել զնա: Գտանել մարթացից: Խորամանկութեամբ որսալ մարթասցէ. Բուզ. ՟Դ. 5: Յհ. կթ.: Եղիշ. ՟Բ: *Ի նոցանէն մարթէք դուք շահել: Մարթեմք տեսանել. Եւս. պտմ. ՟Գ. 36: ՟Դ. 3: *Զիա՞րդ մարթես ունայն յղարկել: Մարթեմք գտանել. Խոսր. (տպ. մարթիս, մարթիմք): *Դիւրաւ ճանաչել մարթիցեմք. Եւս. քր. ՟Ա: *Ոչ մարթեն բերել առ իմանալ: Մարթեն նենգել եւ պատրել. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 16. 17: ՉՄԱՐԹԻ (2-0576) Տ. Մարթի, Մա՛րթ է: