ԿԱՄՔ

(մաց, մօք.) NBH 1-1043 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. θέλημα, θέλησις voluntas εὑδοκία placitum, beneplacitum αἴρεσις electio, propositum διάθεσις dispositio, adfectus. սանս. քամա. իսկ պրս. քեամ, է Կամք, եւ քիմք. Բանական յօժարութիւն. կարողութիւն անձնիշխան եւ ազատ ընտրութեան. հաճութիւն. հաւանութիւն. հակումն. ախորժ սրտի. հաճոյք. խնդիրք. կամեցողութիւն, եւ կամեցեալն. կամք, եւ ուզածը. ... եբր. ... *Յօրէնս տեառն են կամք նորա: Կեանք են ʼի կամաց նորա: Տէր ʼի կամս քո (այսինքն կամօք կամ ʼի կամիլդ քո) ետուր գեղոյ իմոյ զօրութիւն: Առնել զկամս քո աստուած իմ կամեցայ: Զկամս երկիւղածաց իւրոց առնէ տէր: Առնէր ըստ կամաց իւրոց: Արասցէ ըստ կամս իւր: Զկամս շրթանց նորա ոչ արգելեր ʼի նմանէ: Ընդ կամս բերանոյ իմոյ հաճեաց տէր: Ամենայն կամօք խնդրեցին զնա: Կամօք իմովք կամ իւրովք. (յն. կամաւորապէս:) Անձրեւ կամաց (այսինքն յօժարակամ): Եղիցիք դուք ինձ երկիր կամացʼʼ. այսինքն կամեցեալ, ցանկալի. եւայլն: *Են կամք առաջին, եւ են կամք երկրորդ. առաջինն է հաճութեան, եւ երկրորդն՝ պատճառի. Սարգ. յկ. ՟Դ: *Ի կամսն ապաստան առնէ. զի կամքն իշխանութեան եւ կարողութեան է նշանակ. Բրսղ. մրկ.: *Ոչ եթէ նմա ինչ կամս արար, այլեւն. Եփր. համաբ.: *Առ իւր աստուածային կամացն լրումն յարմարէր զմարդկային կամացն յարձակումն. Խոսրովիկ.: *Ոմն զհոգւոյ կամս ասէ կատարել, եւ ոմն զմարմնոյ. Խոսր.: *Զկամս մտաց իւրոց. Եղիշ. ՟Ա. *Զամենայն կամս ցանկութեան զգայութեացն: Զանձինս իւրեանց ետուն ʼի կամս շռայլութեան. Յճխ. ՟Թ: Զորկորստութեան կամս առնել. Կանոն.: *Պարապեալն ʼի կամս օրինացն: Ըստ կամաց օրինացն: Հաստատել զկամս բանիս. Լմբ. ժղ. եւ Լմբ. պտրգ.: *Յարեաւ գնաց վաղվաղակի ʼի կամս կամաց իւրոց. Եփր. թագ.: *Ո՛չ մեծութիւնն՝ երկնից առիթ լինի, եւ ո՛չ աղքատութիւն՝ գեհենի. այլ երկոցունց կամքն (ընտրութիւն կամ յօժարութիւնք) բարիք եւ չարք. զկա՛մս ուղղեսցուք. Ոսկ. փիլիպ.: մ. ԿԱՄԱՒ Տե՛ս ʼի վեր՝ (=1-1042) որպէս մ. Բայց վարի եւ իբրեւ անուն, այսինքն Կամօք. *Հնազանդեցան ոչ իւրեանց կամաւ. Հռ. ՟Ը. 20: *Որ եկիր կամաւ հօր: Որ կամաւ հօր եւ հոգւոյն: Խոնարհեալ քո կամաւ. Շար.: *Որ դու քոյին կամաւ համաբերեցեր. Պտրգ.: *Զի մի՛ կամով, եւ ոչ ակամայ մեղանչիցեն. Ոսկ. ես.: ԸՍՏ ԿԱՄԻ. Որպէս՝ ըստ կամաց, ըստ կամս. ըստ հաճոյս. ըստ հաճութեան. ուզածին պէս. ... *Յիւր դրեաց զինչպէտս ըստ կամի: Ըստ կամի պարգեւեն եւ նոցա: Զիւր ընթացիցն տենչանս կատարեսցէ ըստ կամի: Ըստ կամի աղտեղեալ զկրակն. Փարպ.: *Կէին հեշտալիր խաղաղականօք ըստ կամի ախորժակաց. Արծր. ՟Ա. 12: Այլ անսովոր է ասել. *Ըմբռնեալք յախտին՝ յանձնիշխան կամին. Գանձ.: մ. Ի ԿԱՄԱՑ. իբր մ. Կամօք. կամաւ. ընտրութեամբ կամաց. ուզելով. *Կատարեցին զանիրաւութիւն ʼի կամաց իւրեանց. Ծն. ՟Խ՟Թ. 5: *Ոչ ʼի կամաց մարմնոյ, եւ ո՛չ ʼի կամաց առն, այլ յաստուծոյ ծնան. Յհ. ՟Ա. 13: *Անձնատուրք եղեն ʼի կամաց, եւ ոչ ʼի բնութենէ. Խոր. ՟Գ. 35: *Որք ʼի կամաց երթային ընդ նմա, եւ ոչ բռնութեամբ. Մեսր. երէց.: *Ի կամազ է առաքինութիւն, եւ ոչ ʼի հարկէ. Ոսկ. ղկ.: *Նոքա ʼի հարկէ կապեալ են, եւ սոքա ʼի կամաց. Ոսկ. ես.: *Առ համապատիւսն ʼի կամաց է հնազանդութիւնն, եւ ոչ ʼի հարկէ. Սարգ. ՟ա. պ. ՟Զ: մ. ՅՈՉ ԿԱՄԱՑ. մ. Ակամայ. ընդդէմ կամաց. չուզելով. ... *Մինչեւ յոչ կամաց երդնուլ: Յոչ կամաց երթայ առ շապուհ. Խոր. ՟Բ. 70: ՟Գ. 34: Իսկ *Կենսասիրութեամբ եթող զոգին, եւ ո՛չ յակամայ կամաց արձակեաց զնաʼʼ. իմա՛ ստորասաբար, կամաւ, կամաւորաբար արձակեաց. Կոչ. ՟Ժ՟Գ: ԿԱՄՕՔ. ռմկ. ոճով. որպէս Գիտութեամբ, խորհրդով. մախսուս, գաստէն. *Չարութեան կամօք զբանն իւր մոռանայ, եւ չախորժէ յիշել՝ զոր յառաջն ասաց. Վանակ. յոբ.: դիմազ. ԿԱՄ Է, ԷՐ, ԵՂԵՒ. ԿԱՄՔ ԵՆ, ԷԻՆ, եւայլն. դիմազ. δοκέω, δοκεῖ, ἕδοξε, συνευδοκεῖ , βούλομαι censeo, videor, visum est, placet, volo. Հաճոյ կամ բարւոք թուի. լաւ. կամիլ. հաճիլ. Յիշեցուցանել ձեզ այսուհետեւ կա՛մ է ինձ: Եւ նմա կամ իցէ բնակել ընդ նմա: Կամ եղեւ եւ ինձ կարգաւ գրել քեզ: Որոց զիա՛րդ եւ կամ եղեւ անձանց իւրեանց, բերէին նուէրս տեառն: Եթէ կամք իցեն արքայի: Եթէ կամք իցեն քեզ: Գրեցէ՛ք, որպէս կամք իցեն ձեզ: Իբրեւ կամք եղեն աստուծոյ. եւայլն: *Կա՛մ է ինձ գիտել, թէ ընդէ՞ր սիրի ախտն՝ ախտ ելով. պատիրն տեսակաւ եւայլն. Անյաղթ հց. իմ.: *Կամ եղեւ նմա ասել. Իգն.: *Աթենացւոց թագաւորէ աղմկէոն ամս ՟Բ. յետ սորա կամ եղեւ՝ պետութեանցն տասնամեայ լինել. Եւս. քր. ՟Ա: *Կամ եղեւ գիտել սորա (սմա): Ցորքան կամք իցեն խուզել ումեք. Խոր. ՟Ա. 7. եւ 4: *Որպէս կամք են ասել իմոյ բանի. Ածաբ.: եւ Խոր. եւայլն: *Կամք էին նմա երթալ. Շ. մտթ.: մ. ԿԱՄԱՒ մ. (1-1042) ἐκούσιως voluntarie, sponte ἐκών, ἐκούσα, κατὰ ἐκούσιον volens, libens. Ի գործիականէ բառիդ Կամ կամք. որ եւ ասի ԿԱՄՕՔ. Կամայ. կամաւորութեամբ. հաճութեամբ. ընտրութեամբ. յօժարութեամբ. կամակար. ուզելով, կամքովը. ... *Մի՛ իբրեւ ակամայ, այլ կամաւ: Զի մի՛ բարիքդ քո ʼի հարկէ լինիցին, այլ կամաւ: Եթէ կամաւ զայն առնեմ, վարձք են ինձ. եւայլն: *Կամաւ յանձն առին թագաւորել արտաշրի. Խոր. ՟Բ. 68: *Եկեալ կամաւ ʼի խաչ: Կամաւ յանձն առեր զչարչարանս. Պտրգ.: Շար.: ա. ԿԱՄԱՒ. ա. ἐκούσιος voluntarius, spontaneus. Կամաւոր, կամայական. *Կամաւ ուխտս մատուցանել: Զկամաւ յօժարութեան, եւ զպատարագս ժողովրդեանն. Ղեւտ. ՟Է. 16: Թուոց, ՟Ժ՟Ե. 3: Եղեկ. ՟Խղ. 12: Յուդթ. ՟Դ. 16: Զկամաւ անօրէնութիւնն զեկուցանէ. Ոսկ. յհ. ՟Բ. 1: