- ԿԱՅ
- (ʼի կայի, զկայ. ԿԱՅՔ, յից, յիւք.) NBH 1-1043 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c, 11c, 12c գ. στάσις statio, situs, status, locus ἁνάπαυσις quies եւն. որ եւ Կայութիւն, Կայումն. Կացութի. Կացումն. Կալն ուրեք, եւ կայանն հաստատուն. ոտնկռիւ. ոտնկայ. դիրք. դադարք. դադարումն. հաստատութիւն. տեղի. կարգ. վիճակ. կենալը, կենալու կամ կեցած տեղը, կեցուածք, կացք. ... *Ոչ լինիցի կայ թաթից ոտից քոց: Կա՛ց ʼի կայի քում: Կացին արեգակն եւ լուսին ʼի կայի իւրեանց: Զկայս հանգստեան քո գիտեմ. Օր. ՟Ի՟Ը. 65: Դան. ՟Ժ. 11: Յես. ՟Ժ. 13: Ես. ՟Լ՟Է. 28: *Ոչ ուրեք եղեւ կայ եւ հաստատութիւն: Ոչ ունէր զկայ ոտից. Եզնիկ.: Արծր.: *Երկուք ոտիւք անվթար անսխալ զկայ հաստատելով: Զաղցաւոր զէիցն զկայ յառաջագոյն ասաց. Նիւս. կազմ.: *Կայցես յուղիղ կայի: Բառնալ զկայ կենաց նորա (այսինքն զհաստատութիւն հացի). Ոսկ. մ. ՟Ա. 11: Եւս. պտմ. ՟Գ. 6: *Ոչ ունիմք բնաւ զկայ ʼի ժամանակս կենացս, այլ յընթացս եմք հանապազ: Զկայ առեալ մեռոնն անուշահոտ յարժանաւոր անօթն՝ ելից զստեփաննոս շնորհիւ եւ զօրութեամբ. Լմբ. սղ.: *Այլ աստանօր զկայ առցէ բանս. Լաստ. ՟Ի՟Ա: *Քան զկայ կենաց կենցաղոյս կարծեաց: Գերագունիցն կայից: Ի բարձրութեանն կայից: Ի կայից իւրոց խլեցաւ: Յերկուց կայից (ոտից): Մտացս կայից: Կայից կանոնացդ: Ի կայս եւ ʼի կողմանցն յունաց. Նար.: *Առ գերագոյն կայիցն հոյլս աղաղակելով գոչեն, բացէ՛ք զդրունս. Նար. տաղ.: *Չի՛ք նոցա կայք ետեղակալք. Վեցօր. ՟Դ: *Կայր ասէ յիսուս. նշանակէ զհեզ եւ զխոնարհ կայս, զզուարթ զհաստատուն տեսակ մարմնոյ ʼի վարդապետութեանն. Ոսկ. յհ. ՟Բ. 4: *Կայք է ամենայնի, եւ շարժութիւն. Դիոն.: *Որպէս շարժութիւնն առ կայսն, այսպէս ջուր առ երկիր. Նիւս. բն.: *Սերտէ զնոսա բարւոք եւ պինդ կայիւք. Դիոն.: *Զիա՞րդ կայիւք (այսինքն կալով) թռչէին շուրջ զնովաւ. Մաքս.: *կայիւք շարժի, եւ շարժիւք կայ մնայ. կայիւք թռչին, եւ կառուցմամբ ընթանան. Պիսիդ.: *Երկաց ասէ աստղն, զի կայիւքն ցուցցէ զթագաւորին ծնունդն. Ճ. ՟Գ.: ա. ԿԱՅՔ. ա. Կայունք. որ կան. *Մինչեւ զե՞րբ ոչ հարկանիցեմք բուռն զկայիցն եւ զմնացիցն. Ոսկ. փիլիպ. ՟Ժ: *Նախախնամօղ կայից, եւ հաստատութիւն եղելոցն. Լմբ. հանգ.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.