ԲԻՐՏ

(բրտի.) NBH 1-490 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 10c, 12c, 13c ա. Անհարթ եւ կարծր իբրեւ զբիր. ուղղաբերձ եւ անթեքելի որպէս զփայտ. պիրկ. ... *Գաւազանն Մովսեսի բրտացեալ՝ օձաձեւ կամակոր էր ... որ զբիրտ ցուպն ʼի շնչաւորութիւն կենդանացուցեալ սողեցուցանէր. Կոչ. ՟Ժ՟Է: Մանաւանդ՝ Սոպռ, տմարդի. խստապարանոց. դեգ, խիստ, սէգ. կոպիտ, պինդ գլուխ, փատի կտոր. ... *Հնազանդեցուցաք զբիրտ ապստամբութիւնն. Եղիշ. ՟Ը: յորմէ եւ Յհ. կթ.: *Ցածուն, ասէ, խոնարհամիտ ... եւ ո՛չ հպարտ բարուք, եւ բիրտ. Շ. այբուբ.: *Զբիրտ եւ զյանդուգն հեթանոսաց այսպէս դիւրահաւանս առնել ձեզ, որպէս զյովանակ տրմուղ եւ զտեարս նորա. Տօնակ.: *(Հայք առ յազկերտ) գրեն պատասխանի յոյժ բիրտ եւ պինտ վասն օրինաց իւրեանցʼʼ. այսինքն զօրաւոր կամ խիստ. Ուռպ.: ԲԻՒՐ (բիւրու, կամ րի, րու, կամ րեաւ, ուց, ուք. կամ ոյ, ով, ոց, ովք.) NBH 1-490 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c ա.գ. Գրի եւ ԲԵՒՐ նովին հնչմամբ. պ. պիյուր ... μυριάς myrias, decem millia Տասն հազարս, տասը հազար ... *Եհար սաւուղ զհազարս, եւ Դաւիթ զբիւրս (կամ զբեւրս): Անկցին ʼի կողմանէ քումմէ հազարք, եւ բիւրք ընդ աջմէ քումմէ: Եւ էին խաչինք նորա՝ ոչխարք բիւր, եւ չորեքհարիւր: Եւ էր եկեղեցին միանգամայն՝ չորք բիւրք, եւ երկու հազար եւ երեք հարիւր վաթսուն: Ոսկի դիդրաքմայս վեց բիւր, եւ հազար: Աւելի քան զերկոտասան բիւր մարդիկ. (120.000): Զութուտասն բիւրուն սատակումն (185.000): Ի գործ անդր հասեալ էին երկոտասան բիւրու. եւ այլն: *Հազարն ʼի տասն մասանց բիւրին մինն է. Լմբ. սղ.: *Չորիւք բիւրովք: Չորիւք բիւրու: Իսկ Արշակայ երկոտասան բիւրեաւ անդրէն դարձեալ. Խոր. ՟Ա. 13: ՟Բ. 2: *Այնչափ բիւրս ամաց համարեցան: Ի հնգետասան բիւրուցլ ամաց: Վեց բիւր արանց կոտորեաց. Եւս. քր.: ԲԻՒՐ. որպէս անորոշ թիւ բազմութեան. Անհամար, բազում յոյժ, բազմապատիկ. անթիւ. ... *Քո՛յր մեր եղիցե՛ս ʼի հազարս եւ ʼի բիւրս: Ոչ երկեայց ես ʼի բիւրուց զօրաց նորա: *Հազարք հազարաց պաշտէին զնա, եւ բիւրք բիւրուց կային առաջի նորա: Եկն տէր բիւրովք սրբովք հրեշտակօք. եւ այլն: *Բիւր առասպելս յօդեցին պարսք զնմանէ. Խոր. ՟Բ. 70: *Լցեալս եմ բիւր չարեօք. Փարպ.: *Գործեցին բիւր սքանչելիս. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 50: *Բիւրուք բարութեամբք. բիւրուց ազանց. ʼի բիւրուց բանից, կամ արգասեաց. բիւրուց ամաց. եւ այլն. Նար.: *Մատնեալ ընդ բիւր անարգանօք. Լաստ. ՟Բ: *Ի բիւր բարեացն. Մագ. ՟Հ՟Բ: *Բիւր չարեաց պատահեմք. Բրսղ. մրկ.: *Մարգարէքն զայս, եւ բիւր քան զայս խօսեցան զնմանէ սքանչելիս. Եւս. պտմ. ՟Ա. 11: *Ոչ միայն հալածէր, այլեւ բիւր ձեռօք սպանանէր զՍտեփաննոս. Ոսկ. գծ.: *Որոց բիւրոց բիւրք են վկայք, հրեշտակք, մարգարէք: Մինն բիւրուց բիւր ամբաստանս ունէր: Հեթանոսք բիւրուց ʼի բիւրս Աստուածս բարժանեն զտեսչութիւն աշխարհիս. Ոսկ. ես.: մ. ԲԻՒՐ. ԲԻՒՐԻՒ. ԲԻՒՐՍ. մ. μυριάκις, μυρία Բիւր անգամ, բիւրապատիկ, բազում անգամ, բազմապատիկ, բազմօրինակ. անչափ, յանչափս. տասը հազար անգամ, շատ կերպով, կերպ կերպ. *Թէպէտ եւ բիւր եւ ազգի ազգի տանջիցէք զմեզ. Ագաթ.: *Զիս՝ որ թէ բիւր հարցափորձիմ, բարեաց մասունք ոչ երեւին. Յիսուս որդի.: *Թէպէտ եւ բիւր ինչ ջանային, ջուրն ոչ եռայր. Վրք. հց. ՟Ի: *Բիւրիւ գեղեցկագոյն է նմանն քան զաննմանն. Պղատ. տիմ.: *Իսկ դու բիւրոց բիւրք արհամարհեցեր զպատուիրանն Աստուծոյ. Մաշկ.: *Եւ եթէ բիւրս կրկնեսցի, ոչ լինի չափեալ: Թէ եւ առ մի նուագ՝ բիւրս մեղիցեմ: Սակաւ վաստակիմ, եւ բիւրս վատնեմ. Նար. ՟Խ՟Դ. ՟Խ՟Ը. ՟Հ՟Ա: մ. ԲԻՒՐ ԱՆԳԱՄ. (01-0490) մ. μυριοπλάσιος decies millies, saepissime Տասն հազար անգմ. յաճախագոյնս. *Ոչ միանգամ ... այլ բիւր անգամ եւ հանապազօր. Նար. երգ.: *Ոչ եթէ միով գովեստիւ, կամ երկիցս, կամ երիցս, այլ եթէ բիւր անգամ, ոչ շատացայց. Մագ. ՟Ե: *Բիւրեակն՝ միակի եղբայր. քանզի որպէս միանգամ մի՝ մի է եւ բիւր անգամ՝ մի բիւր. Փիլ. լին.: *(Յաւիտեանն՝) ո՛չ հազարաց շրջապատումն բիւր անգամ, եւ ոչ բիւրոց բիւրապատիկ բիւր հազարեան. Շ. իմ. եղակ.: ԲԻՒՐԻՑՍ. (01-0491) Տ. ԲԻՒՐ ԱՆԳԱՄ: Սկեւռ. լմբ.: ա. ԲԻՒՐ ՀԱԶԱՐԵԱՆ. (01-0491) ա. Բիւրաւոր եւ հազարաւոր, անհամար. *Ոչ հազարաց շրջապատումըն բիւր անգամ, եւ ո՛չ բիւրուց՝ բիւրապատիկ՝ բիւր հազարեան. Շ. իմ. եղակ.: