ԸՄԲՌՆԵՄ

(եցի.) NBH 1-0763 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 11c, 13c ն. καταλαμβάνω, ἑπιλαμβάνω, δράσσομαι , κατέχω եւն. apprehendo, comprehendo, capio, detineo եւն. Գրի եւ ԸՆԲՌՆԵԼ. (իբր ընդբռնել, համբռնել.) Պինդ բռնել, այսինքն ʼի բուռն արկանել, զբռամբ ածել. ունիմ, կալայ. պինդ ունել. կաշկանդել. ձերբակալ առնել. հասանել. տիրել. որսալ. ժառանգել. բռնել, ափ ձգել. ... *Զդա՝ զոր ըմբռնեցաքդ, հարցաք: Եթէ ըմբռնեսցի (գողն), եւ գտցի ʼի ձեռին նորա գողօնն: Զստացուածս նորա զպէսպէսս ըմբռնեսցուք: Կին մի ըմբռնեալ ʼի շնութեան: Որ ըմբռնէ զիմաստունս ʼի խորագիտութեան իւրեանց: Զի ըմբռնեսցեն զնա բանիւք: Եւ ոչ կարացին ըմբռնել զնա բանիւք առաջի ժողովրդեան: Ըմբռնի բանիւ բերանոյ իւրոյ: Մի՛ ըմբռնիցիս աչօք քովք: Զարքայութիւնն սուրբք ըմբռնեցին. եւ այլն: *Ըմբռնեաց զաթոռն: Ոչ զհայրենի տէրութիւն ինչ ըմբռնեալ. Կոչ. ՟Ժ՟Դ. ՟Ժ՟Ե: Սոյնպէս ասի՝ *Ըմբռնել զոք, զթագաւորն, զգաւառն, զյաւիտենից կեանսն. զարդիւնս շահեկանս. զգանձս. բոցոյ ըմբռնել զանտառս: Ըմբռնիլ խաւարաւ, ցաւով երկանց, ʼի խորին քնոյ, յարատոյ մեղաց, ʼի չարիս, ʼի չարութիւն, յաղմուկ, եւ այլն: *Ի մաքուր ասր դիւրաւ ըմբռնի ներկ. Մեկն. ղեւտ.: *Ի մերձենալդ՝ ʼի ներքսագոյն տեղի ըմբռնելդ, զի յայտնագոյն լիցի բարբառ մեր ʼի լսելիս ձեր. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 3: Իսկ ըմբռնել մտօք, է Հասու լինել, կամ հասկանալ. իմանալ. ʼի միտ առնուլ. ... *Ըմբռնել զշարժմունս աստեղաց. Սահմ. ՟Ժ՟Ը: *Յայնչափ ʼի բազում նախրաց փիլիսոփայիցն աստուծոց եւ ոչ մի Աստուած ըմբռնել. Եզնիկ.: *Զանքննելիսն եւ զանհասանելիսն ըմբռնել ջանան. Գէ. ես.: