ԿՐԹԵՄ

(եցի.) NBH 1-1133 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c, 14c ն. γυμνάζω exerceo, polio, erudio ἁσκέω colo, studeo μελετάω curo. Կիրթ առնել. վարժել. մարզել. հրահանգել. յորդօրել. վարել. կր. Ճգնիլ. գուն գործել. ուսանել. կիրթ լինել կամ զհետ լինել. ... *Կրթեա՛ զանձն քո յաստուածապաշտութիւն: Նովաւ կրթելոցն (կամ կրթեցելոցն). ՟Ա. Տիմ. ՟Դ. 7: Եբր. ՟Ժ՟Բ. 11: *Կրթել զգործոնեայսն յուսումն. զզօրութիւն (անձին, կամ զզօրս) ʼի նահատակութիւնս: Գործով կրթել զեղխ հմտութիւն արհեստին: Զինուորն իմաստութեամբ զգինու որական իրին արհեստս կրթէ: Անդադար երկով կրթէ զկենդանիս եւ զժամանակս: Կրթիլ ʼի հանդէս շահից, կամ ʼի գիտութիւն: Կրթել ընդ կենցաղօգուտն անցանելով վարժումն: Միշտ կրթեալ քաջութեամբ: Ի վայելուչ վարժողաց զօգտակարագոյսն կրթեալ խրատս. Պիտ.: *Ի համբերութիւն կրթէ. Նար. ՟Հ՟Ե: *կրթեալ յերկիւղ տեառն: (Օձն) դիմէ ընդ տեղի ինչ նեղածերպ վիմաց, եւ ընդ կրթելն կեղեւէ զապականեալ զմորթն. Ագաթ.: *Որ զայս մաշումն կրթի տալ սրտին. Լմբ. սղ.: *կրթի ʼի քակտումն խռովութեամբն. Առ որս. ՟Գ: ԿՐԹԵԼ, իլ. Ձգել, արկանել. քարշել. ձգիլ. բերիլ. քաշքշել, քաշել, վրան ձգել եւ ինկնալ, ձանձընել, եւ անձն առնուլ, հավէս ընել, յօժարիլ. *Զի մի՛ տկարք կամ չարք ʼի մարդկանէ ʼի մինն միայն կրթեսցեն զբանն. Իգն.: *Ըստ օրինացն ոչ խնդրեաց վրէժս, այլ ʼի հանդերձեալսն կրթեաց. Շ. մտթ.: *Ի զարմանս կրթեաց զբովանդակ զօր պարսից. Արծր. ՟Ա. 5: *Ոչ ընթացաւ յուտելն, այլ յանտոն կրթեաց զիշխանութիւնն. ՃՃ.: *Ինքն իսկ յանձն իւր կրթէր զաւեր աշխարհին հայոց: Ամենայն ամբաստանութիւնն ʼի սուրբ ուխտ եկեղեցւոցն կրթեալ էր. Եղիշ. ՟Ը. եւ ՟Գ: *Վնասակարութիւն սպառմանն ʼի քահանայն կրթի. Կանոն.: *Ի ծուլութեան եւ յարմարութիւն պատուիրանին աստուծոյ կրթի. Յճխ. ՟Ժ՟Գ: *Բարի նախանձ կրթեալք՝ ջանացին լաւանալ. Փարպ.: *Զի մի՛ կրկնաբանութիւնս ʼի շատախօսութիւն կրթեսցի. Նար. լ: *կրթելոցն ʼի մարմնասիրութիւն. Լմբ. առ ոսկան.: *Յորժամ մին միայն կրթացաւ ʼի պատիւն, ապա դժուարին. Երզն. մտթ.: ԶՀԵՏ ԿՐԹԵԼ. Պնդիլ զկնի. դիմել. զհետ լինել փախստէից, եւ այլոց իրաց. ետեւէ ինկնալ. ... *Շապհոյ զհետ նոցա կրթեալ: Հրամայէ զհետ կրթեալ հասին: Եւ ինքն զհետ թշնամեացն կրթէր. Խոր. ՟Գ. 17. 25: Յհ. կթ.: *զկենցաղասէր եւ զհետ մարմնոյ կրթեալ զմարդկային բնութիւնս. Անան. եկեղ.: