- Հ
- (-) NBH 2-0001 Chronological Sequence: 12c - Տառ բաղաձայն՝ կիսաձայն, հագագային ըստ կերպի հեւալոյ, եւ հառաչելոյ, անուանեալ Հո, կամ Հոյ. ձայմակից ընդ եբր. հէ, կամ լատ. H, որ եւ ըստ յն. ի. իբր եւ է եւ ը. մինչեւ յոմանց չհամարիլ տիրապէս տառ, այլ նշանակ թաւաձայն առոգանութեան, զի թանձրացուցանէ զյարակից տառն, առաւել քան զտառն յ: Եւ որպէս ʼի մեզ յ, հասարակօրէն չտայ ձայն ʼի յանգս, թէ եւ գրեսցի գայ, երթայ, տայ, եւ այլն. նոյնպէս եւ առ եբրայեցիս հէ՝ ʼի վերջ բառից իբր անձայն մնայ: Հ. Յաճախեալ է ʼի մեզ. Զի որ ի յայլ լեզուս գրին ἁλόη Aloe Εἱρώδης Herodes ῤήτωρ rhetor όδος Rhodus ώμη Roma αχήλ Rachel, ի մեզ գրին եւ հնչին. Հալուէ, հերովդէս, հռետոր, հռոդոս, հռովմ, եւ այլն. եւ անխտիր ասի՝ եբրայեցի, հեբրայեցի. աբրաամ, աբրահամ. եղիա, հեղիա. որպէս եւ Հեռ, ըստ յն. ասի է՛ռիս: Նոյնպէս անխտիր վարին ʼի մեզ ամբառնալ, համբառնալ. ապա, հապա. ամբար, համբար. սկայ, հսկայ. հաւատ, աւատ, եւ այլն. որպէս եւ հիւթել, ւիւթել. հիւսել, ւիւսել: Հ. Լծորդ է եւ ընդ խ, կակուղ. զոր օրինակ. կոհակ, կոխակ. խոյ, հոյ. հաղբք, խաղբք. նախապետ, նահապետ. այլ առաւել Վանեցի գրիչք ստէպ փոխանակ հ, տառի դնեն խ. որպէս է տեսանել ʼի գիրս թովմայի արծրունւոյ: Հ. Երբեմն որպէս զտառդ յ, զօրութեամբ ունի զնախդիրդ ʼի. զի ասի. *Հարաւոյ կողմանէ: Հայրենի ծոցոյ ճանապարհորդեալ: Զխոցուած կողիցս հաւատ նմին ետու շօշափել: Եւ իմ զերծեալ հաղբից նոցինʼʼ. այսինքն ʼի հարաւոյ, ʼի հայրենի, ʼի հաւատ, ʼի հաղբից: Հ. ՟հ. որպէս նշանակ համարոյ՝ է Եօթանասուն, ամ եօթանասներորդ: Իսկ ʼի համառօտագրութիւնս առ մեօք դնի, Հ. իբր Հայ, եւ Հայր: Խորհուրդ տառիս դրոշմելի ʼի սիրտս մանկանց.
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.