ԲԱՑ

I. (բացաւ, բացօք, ʼի բաց.) NBH 1-469 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 12c ա. Որպէս Բացեալ. անփակ. անծածկելի. ἁνεώγμενος, ἁποκεκαλύμμενος, ἁκατακάλυπτος apertus, revelatus բաց ... *Դուռն իմ բա՛ց էր ամենայն եկելոց: Եւ դուռն բա՛ց էր ինձ ʼի տէր: *Պատուհանք բա՛ց էին նմա: Բա՛ց էին ականջք ձեր, եւ ոչ լուարուք: Լինել բա՛ց աչաց քոց: Եղիցին աչք քո եւ ականջք քո բա՛ց ʼի խնդրուածս ծառայի քո: Որպէս գերեզման բա՛ց՝ է կոկորդ նոցա: Ամենայն աման բա՛ց, որ ոչ իցէ խփեալ: Որ զտեսիլ Աստուծոյ ետես ʼի քուն աչօք իւրովք բացօք: Տեսեալ աչօք բացօք զհրեշտակն Աստուծոյ: Աչօք բացօք ոչ զոք տեսանէր: Բացաւ երեսօք զփառսն տեառն իբրեւ ընդ հայելի տեսեալ. եւ այլն: *Բացօք երեսօք տեսանեմք. Եփր. ՟բ. կոր.: *Բազում անգամ բացօք աչօք ոչ տեսանեն. Ոսկ. ես.: *Բացաւ աչօք տեսանէին զյոյսն խնդալից. Եղիշ. ՟Է: *Բաց ունելով զկող. Անյաղթ բարձր.: *Թողին զքաղաքն ʼի բա՛ցʼʼ. այսինքն բացեալ. Յես. ՟Ը. 17: *Ի բա՛ց են դրունք ողորմութեան նորա. Եղիշ. հայր մեր.: *Որք աստ իբրեւ ʼի բանտի են յաղքատութեանն, նոցա ʼի բա՛ց է դուռն արքայութեանն. Մանդ.: *Թէպէտ եւ ʼի բա՛ց իցեն աչքն. Ոսկ.: *Աչքն Աստուծոյ ʼի վերայ այնպիսւոյն քաղցրութեամբ ʼի բա՛ց է: Զգլուխս ʼի բաց ունիմք առանց նիւթեղէն ծածկութից. Լմբ. սղ. եւ Լմբ. պտրգ.: *Թողեալ եմք ʼի բաց զբերան եւ զունկն մեր. Վրք. հց. ՟Ժ՟Բ: *Գտին զդուռն ʼի բաց. Հ=Յ. յուլ. ՟Ի՟Ա.: Իսկ Բացաւ գլխով՝ է Հոլանի, եւ Անամօթաբար. *Յաղօթս կայցէ կամ մարգարէանայցէ բացաւ գլխով առնուլ ձեռնադրութիւն. Սարկ. քհ.: Իսկ Եզնիկ. *Ոչ կարէ ակն բաց (կամ ակնբաց) ʼի ցամաք գործելʼʼ. նշանակէ կա՛մ բա՛ց ակն, կամ ʼի բացագոյն ցամաք: ʼԻ ԲԱՑԻ. ἑν ἁγρῷ in agro Յանդի. յագարակի. ʼի դաշտի, ʼի վայրի, ʼի բացօթեայ վայրս՝ հեռի ʼի բնակութեանց. բաց տէղ, դուրս տեղ. ... *Ի բացի եգիտ զնա: Որչափ եղեաք ընդ նոսա ʼի բացի: Բնակեալ են ʼի բացի: Ելին ʼի բանակէն, եւ թաքեան ʼի բացի: Լուան ամենայն զօրավարք զօրաց՝ որ էին ʼի բացի: Գոն մեզ գանձք ʼի բացի, ցորեան եւ գարի: Զխոտն որ այսօր ʼի բացի է. եւ այլն: մ. Ի ԲԱՑՈՅ. մ. Ի բաց ունելով կամ գոլով. *Առնու զձէթն աջ բթովն ʼի բացոյ. Մաշտ.: II. ԲԱՑ 2 (-) NBH 1-469 Chronological Sequence: Unknown date, 13c նխ. ԲԱՑ ʼԻ. որ գրի եւ ԲԱՅՑ ʼԻ. իբր ըստ յն. πλήν praeter Զատ, որիշ, արտաքոյ. բայց. միայն. թո՛ղ. ʼի զատ. ... *Չի՛ք ինչ զատեալ յինէն, բաց ʼի քէն: Եւ եղեւ երկիրն՝ փարաւոնի, բաց յերկրէ քրմացն: Ամենեքեան ցրուեցան՝ բաց յառաքելոցն. եւ այլն: Մերթ՝ որպէս Առանց. χωρίς sine *Իսկ որ բաց ʼի սոցանէ (այսինքն առանց առաքինութեանց) մտցէ յիմանալի ծովն, վիշտս մեծամեծս եւ աշխատանս կրեսցէ. Վրք. հց. ՟Գ: *Պատահումն, որ լինի եւ բացալինի՝ բաց յառաջիկայի ապականութենէն. Դամասկ.: III. ԲԱՑ 3 (-) NBH 1-469 Chronological Sequence: Early classical, 13c - ԲԱՑ, կամ ԲԱՑԱʼʼ. Իբրանպէտ նախդիր Արտ, արտա. այսինքն ի յ. որպէս ի յն. ἁπό . Տե՛ս ʼի բառն ԲԱՑԱՍԱՅՑ, իբր ʼի սայց, ʼի սոցանէ: ԲԱՑ. Մասնիկ բաղադրիչ եւ բարդիչ ʼի ձայնիցս՝ բա՛ց, եւ ʼի բաց, պէսպէս անշուք հելլենաբանութեամբ, որպէս տեսցի ʼի կարգիս: մ. ԲԱՑ ʼԻ ԲԱՑ. (01-0476) մ. Տե՛ս բացէ ʼի բաց. πόρρωθεν *Լապտերք հաստատեալք ʼի բարձունս, ամենեցուն որ անդր դիմեսցեն բաց ʼի բաց՝ երեւինʼʼ. յն. որոց ʼի բացուստ (եղելոցն). Ոսկ. ՟ա. տիմ.: ԲԱՑ ԿԱՑԵԱԼ. (01-0476) Իբր Ի բաց կացեալ, բացակացեալ. հեռացեալ. *Զբաց կացեալսն հեզութեամբ միաւորես. Պրոկղ. ի ղկ.: