ԱՄԲԱՌՆԱՄ

(բարձի, բա՛րձ.) NBH 1-0053 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c ն. կամ հ. Նոյն ընդ Համբառնալ. ʼի վեր բառնալ. բարձրացուցանել. ʼի վեր առնուլ կամ հանել. αἵρω, ἑπαίρω tollo, extollo, elevo վեր վերցնել. ... *Ամբառնալ զձեռս, կամ զգլուխ, զաչս, զնշան, եւ այլն: Ամբարձ զիս հոգի: Ամբարձին ժողովուրդքն զձայնս իւրեանց, եւ լացին: Ամբարձցէ տէր զերեսս իւր ʼի քեզ, եւ տացէ քեզ խաղաղութիւն: Ամբարձին քերովբէքն զթեւս իւրեանց: Եւ ամբարձան փառքն տեառն ʼի միջոյ քաղաքին: Զոտս իւր ամբարձեալ Յակոբայ գնալ. եւ այլն: *Զաշխարհ տէրութեան իւրոյ ամբառնայր ʼի գլուխ ամուր լերանց. Յհ. կթ.: *Ամբառնայր աջու ձեռամբն զտիրական գաւազանն: Յերկինս փոխանակ աչացն զխորհուրդս համբարձեալ: Ի խորհրդածութեան պաշտօնն ամբառնալ զմիտս իւրեանց: Ամբառնալ զինքեանս յամբոկ գործոյն. Պիտ.: *Լուսով ամբարձեալ ʼի յերկնաւորացն. Նար. ՟Բ: *Յերկին ամբառնի. Մագ. ՟Լ: *Եւ հողմք ʼի չորից վեր ʼի յօդս ամբառնին (այս ինքն վերամբառնին). Տաղ.: ԱՄԲԱՌՆԱԼ ԶԳԼՈՒԽ, ԶԻՆՔՆ, եւ այլն. որպէս բարձրավզիլ, ընդվզիլ. գլուխ վերցընել. ... եւ զօրանալ. համարձակիլ. ուժ առնել. ... *Ոչ եւս յաւելին ամբառնալ զգլուխս իւրեանց. Դտ. ՟Ը. 28: *Խրոխտաբար ʼի վեր զինքն ամբարձեալ. Յհ. կթ.: *Զօրէն գովելոյ՝ գլուխ ամբառնայ: Պսակաւ պճնութեան թագին՝ յանուն քո Քրիստոս գլուխ ամբառնայ. Նար. ՟Հ՟Ե. ՟Ղ՟Գ: *Որք ամբառնային զձեռն՝ միապետել ʼի վերայ սկայիցն. Խոր. ՟Ա. 9: *Մի՛ ամբառնար եղջիւր ʼի բարձունս. Նար. ՟Կ՟Դ: ԱՄԲԱՌՆԱԼ ՅԻՆՔՆ, կամ յայլ ինչ. Ըստ անձնել. բառնալ ʼի վերայ. դնել, հանել. *Զայսոսիկ յաստուածունակն իւր քառադրութիւն ամբարձեալ բերէ: Արքայօրէն ճոխութեամբ յինքեան ամբարձեալ. Նար. խչ.: *Ամբառնայ ʼի նաւս անդր արս եօթանասուն. Յհ. կթ.: չ. ԱՄԲԱՌՆԱՄ, բառձայ, ձի՛ր. չ. αἵρομαι, ἑξαίρομαι, ἁναβαίνω, προσαναβαίνω elevor, ascendo Ի վեր ելանել. վերանալ. վեր ելլալ, վերնալ. ... *Ընդ ամբառնալ բոցոյն՝ ամբարձաւ հրեշտակն: Ելէ՛ք ընդ անապատն, եւ ամբարձա՛յք ʼի լեառնն: Ամբարձան մինչեւ յաստեղս: Մտեալ ʼի նաւ՝ ամբարձաք յասովն. եւ այլն: *Ընդ ամբառնալն՝ եւ այսրէն բերիմ. Նար. ՟Հ՟Ա: Կամ ʼի վեր կոյս տարածիլ՝ հասանել. ելլալ հասնիլ. ... *Որդւոցն Յովսեփայ սահմանք ամբառնան յԵրիքովէ ʼի լեռնակողմն: Եւ ամբարձցին սահմանքն ʼի հարաւոյ Երիքովի ընդ հիւսիսի. Յես. ՟Ժ՟Զ. ՟Ժ՟Ը: Վերանալ ʼի պատիւ. զարգանալ. եւ ձեռներէց լինել մեծանալ. ամբարտաւանիլ. փքանալ. *Ի գերազանցեալն ամբարձաւ աստիճան: Բարձրագոյն քան զլծակցութիւն ամուսնութեանն ամբարձեցելոյ. Պիտ.: *Ի հասակ աճման ամբառնալ. Նար.: *Պարտ է նախ ʼի բնականէն յուսումնականն ամբառնալ. Մագ.: *Ադոնիա ամբառնայր, ասէ, ես թագաւորեցից. ՟Գ. Թագ. ՟Ա. 5: *Զի մի՛ յորժամ լսիցեմք՝ պատկեր Աստուծոյ, ամբառնայցեմք, եւ անկանիցիմք ʼի վայր ամբառնալովն՝ ʼի վիհս կորստեան. Յճխ.: *Սուրբքն յորժամ մեծի շնորհաց արժանացեալք լինէին, ոչ ամբառնային իբրեւ զարժանաւորս շնորհին. Իգն.: *Ի վեր ամբարձայ մոխիրս մերժելի: Ամբարձեալն հպարտութիւն: Հպարտից ամբարձելոց. Նար.: Վերականգնել. յառնել. ... *Ամբարձեալ ʼի կործանմանէ հոգեւորական մահուն. Նար. ՟Կ՟Զ: Վերաբերիլ. յանգիլ. պատկանիլ. ... *Առ Քրիստոս ամբառնայ շնորհ բժշկութեանն. Լմբ. ատ.: