ԱԶԴԱՐԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 0009 Chronological Sequence: 10c գ. Ընդունարան՝ գործարան եւ գործի ազդմանց. զգայարան. *Պօղոս ... բնակարան՝ ազդարան՝ եւ ընդունարան բանին Աստուծոյ: Խոպանացեալ սիրտ, աղխեալ ազդարան. Նար. ՟Ծ՟Բ. ՟Հ՟Գ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱԶԴՈՂԱԿԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 0010 Chronological Sequence: 6c, 8c, 10c ա. Ունօղ զզօրութիւն ազդելոյ. գործի նշանակելոյ զիրս ինչ. *Ոչ ձեռն (ունէի) ձգողական, որ համերցն է ազդողական: Տեսեալ զազդողականացն գործի ապաձայն. Նար ՟Ժ՟Ե. ՟Կ՟Զ: Զգայարան. զգայուն. զգայական.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԳԱԼԻ — (լւոյ, լեաց.) NBH 1 0724 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 12c ա.գ. αἱσθητός, όν sensibilis, le գրի եւ ՍԳԱԼԻ, իբր Ըսգալի. Անկեալն ընդ զգայութեամբք. զոր լինի զգալ միով ʼի զգայարանաց. երեւելի. նիւթական. մարմնաւոր. զգալու, աչքի տակ ընկած բան … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0725 Chronological Sequence: Unknown date, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. (իբր վերացեալ) αἵσθησις, αἵσθημα sensio, sensus, cognitio, intelligentia. Զգացումն, ըմբռնումն, ճանաչումն, տեղեկութիւն. *Տեսութիւնն միայն ունի զերկիւղն, այլ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀՈՏՈՏԵԼԻՔ — (լեաց, լեօք.) NBH 2 0123 Chronological Sequence: Early classical, 6c, 7c, 10c գ. ՀՈՏՈՏԵԼԻՔ ὅσφρησις odoratus, nares, nasus. որ եւ ՀՈՏՈՏԵԼՈՒԹԻՒՆ, ՀՈՏՈՏԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ. Զգայութիւն կամ զգայարան հոտոտելոյ. ըռնգունք. ունչք. քիթ. ... *Եթէ ամենայն լսելիք էին … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՃԱՇԱԿԱՐԱՆ — (ի, աց.) NBH 2 0171 Chronological Sequence: 6c գ. Զգայարան ճաշակելեաց. բերան. քիմք. ճաշակելիք. *Մեղուն քաղցրացոյց զճաշակարանն: Անյաղթ բարձր … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՄԻ — (միոյ կամ միոջ, միում, ʼի միոյ կամ ʼի միոջէ, միով, ʼի միում. գտանի եւ միք, միոց.) NBH 2 0261 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c εἶς, μία, ἔν unus, una, unum. Սկիզբն թուոյ, առաջին ʼի թիւս.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՈՒՆՉ — (ունչք, ընչաց, կամ ունչաց.) NBH 2 0551 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 8c, 12c, 15c գ. ῤίς, μυκτήρ nares, nasus եւ μύσταξ mystax. իտ. mustacchio, baffe, baffette. (արմատ Շունչ բառին.) Զգայարան հոտառութեան եւ շնչառութեան … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՊԱՀՊԱՆԱԿ — (ի, աց.) NBH 2 0588 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c գ. Որ ինչ պահպանէ յարտաքին վնասուց. մանաւանդ զրահք, լանջապանակք, բազպանք եւ սռնապանք սպառազինաց. *Տախտակս պղնձիս՝ թիկանց եւ լանջաց, եւ պահպանակս բարձից եւ բազկաց:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՏԵՍԱՆԵԼԻ — (լւոյ, լեաց.) NBH 2 0867 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 11c, 12c ա. ὀρατός, βλεπόμενος visibilis, videndus. Որ տեսանի. առարկայ տեսութեան. երեւելի. երեւեալ. զգալի. *Ոչ ամենեցուն է լոյս տեսանելի: Յոյս տեսանելի՝ չէ յոյս.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
