ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ

ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ
(-) NBH 1-0725 Chronological Sequence: Unknown date, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. (իբր վերացեալ) αἵσθησις, αἵσθημα sensio, sensus, cognitio, intelligentia. Զգացումն, ըմբռնումն, ճանաչումն, տեղեկութիւն. *Տեսութիւնն միայն ունի զերկիւղն, այլ զգայութիւն եւ ոչ մի ինչ լինիցի քեզ. Ճ. ՟Ա.: *Զգայութիւն՝ ամենայն բանի յայտնագոյն՝ առ ʼի փորձն է. Բրս. մկրտ.: *Զգայութիւն է առաջիկայ իրի մասնական գիտութիւն. վասն զի ամենայն զգայութիւն զմասնական գիտութիւն գիտէ. Սահմ. ՟Ժ՟Գ: *Ամենայն կերակուր ʼի ճաշակելն ունի տալ զգայութիւն որակութեան, եւ ո՛չ ʼի տեսանելն. Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Դ: ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ ԱՌՆՈՒԼ, կամ Ի ԶԳԱՅՈՒԹԵԱՆ ԼԻՆԵԼ. այսինքն Զգալ. *ՅԱստուծոյ մեծութիւնն հայելով՝ զգայութիւն առցէ ամենայն տկարութեամբ. Փիլ. բագն.: *Եւ ոչ զգայութիւն առնուք չարեաց. Ոսկ. յհ. ՟Բ. 11: *Ես զտանջանացդ բնաւ ոչ առի զգայութիւն. Ճ. ՟Ա.: *Ի զգայութեան լինի վատթար գործոց անցեալ ժամանակին, եւ զչարութեան ողբայ զվարս. Շ. մտթ.: ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ ԱՌՆԵԼ, ՏԱԼ. ԲԵՐԵԼ Ի ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ. Զգացուցանել, իմացուցանել. *Ոչ մի ինչ զգայութիւն տանջանաց արարեր յիս. Ճ. ՟Ա.: *Ոմն աչաց, եւ ոմն ականջաց տալով զգայութիւն. Շ. թղթ.: *Ոչ բերէր առժամայն ʼի զգայութիւն զգործեցեալ իրականութիւնն. Յհ. կթ.: ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ. φρόνησις prudentia, sapientia, intelligentia Զգաստութիւն. խոհականութիւն. խելք. խելամտութիւն. եւ Խելաբերութիւն. ուշ. *Փոխեալ ʼի խրատ յանուսումնութենէ, եւ յանզգամութենէ ʼի զգայութիւն. Փիլ. իմաստն.: *Երկի՛ր ʼի սոսկալի բեմբէն, եւ ե՛կ ʼի զգայութիւն. Մանդ.: *Խնդութեամբ յուսոյն վերաստեղծաւ ʼի զգայութիւն (տպ. զգաստութիւն) առաքինասէր վարուց. Յճխ. ՟Ի: *Ի զգայութեան եմք անձանց մերոց. Դիոն. ածայ. յն. գիտակից եմք. այսինքն գիտեմք զչափ անձանց: *Ի սմանէ պարգեւի զգայութիւն մտաց. Վրք. հց. ՟Բ: *Զգայութիւն սրտին խոցոտեալ: Իբրեւ զանասուն համարեցայ հերքեալ ʼի զգայութենէ: Ի քեզ համբառնամք զձեռս, զմիտս, եւ զզգայութիւնս հոգւոց իմաստից. Նար.: *Զօրացուցանեն զզգայութիւն խելացնʼʼ. այսինքն զուշ մտացն, կամ զուղեղն. Փարպ.: *Ի զգայութիւն գալ ոչ կամիք. Կլիմաք.: ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ. (ʼի թանձրացեալն). αἵσθησις sensus Զգայարան. գործի եւ կարողութիւն զգալոյ. ... *Հինգքս զգայութիւնք: Զգայութեանց աղօտացելոց՝ եւ մարմին ծանրանայ: Բերէ միտքն պտուղս զիմանալիսն, իսկ զգայութիւն զզգալիսն: Շարժեալ լինի զգայութիւնն ʼի ստորակայէն (յառարկայէ), իսկ միտքն ʼի զգայութենէն. Փիլ.: *Մի թէ ուրոյն ուրոյն զգայութի՞ւնք (տպ. զգայարա՞նք) իցեն Աստուծոյ, եւ մին լսէ, եւ միւսն տեսանէ. Խոսր.: *Հինգ զգայութեանց: Ի սեամս զգայութեանց. Նար.: *Զգայութիւնք պատուհանացս ազդմամբ քո լցո՛. Մխ. աղ.:

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆ" в других словарях:

  • ՇԱՐԺՈՂՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 2 0473 Chronological Sequence: 6c, 10c գ. κίνησις motus, commotio. Կարողութիւն շարժելոյ զինքն կամ զայլս. շարժութիւն. շարժումն. *Ուր շարժողութիւն է, անդ եւ զգայութիւն. այլ ո՛չ ուր զգայութիւն է, անդ եւ շարժողութիւն. վասն զի որպէս տրպաոյն… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԵՐԵՒԱԿՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0677 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 11c, 14c գ. φαντασία phantasia եւ splendor, dignitas Իբր Երեւակայութիւն. ներքին զգայութիւն. *Զգայութիւն կոչեն, զոր տեսանէ ակն կամ լսէ ականջն. եւ երեւակութիւն՝ զայն, որ երեւումնն զինչ տեսաւ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՄԱԿԱՑԵԼԻ — (լւոյ, լեաց.) NBH 2 0193 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 7c ա. ἑπιστητός scibilis. Գիտելի. ուսանելի. հասու լինելի. որ ինչ անկանի ընդ ուսմամբ. *Մակացելին քան զմակացութիւն նախկին թուեսցի գոլ: Մակացութիւն մակացելւոյն ասի մակացութիւն. եւ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՇՆՉԱՏԵՍԱԿ — (ի, աց.) NBH 2 0485 Chronological Sequence: Unknown date, 6c ա.գ. ՇՆՉԱՏԵՍԱԿ ՇՆՉԱՏԵՍԻԼ. ψυχοειδής, δές animae similis, animalis, natura animae. Ունօղ զտեսակ կամ զտեսիլ շնչոյ. շնչական. եւ Շունչ. *Շնչատեսակին աղբիւր է զգայութիւն, եւ զգայութիւն ʼի… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՇՆՉԱՏԵՍԻԼ — (ի, աց.) NBH 2 0485 Chronological Sequence: Unknown date, 6c ա.գ. ՇՆՉԱՏԵՍԱԿ ՇՆՉԱՏԵՍԻԼ. Ունօղ զտեսակ կամ զտեսիլ շնչոյ. շնչական. եւ Շունչ. *Շնչատեսակին աղբիւր է զգայութիւն, եւ զգայութիւն ʼի դէմսն է: Որոշեալ շնչատեսիլն յօդ եւ ʼի կենդանականագոն շունչ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՍԷ 2 — (սերա, սէք կամ սայք, սացա.) NBH 2 0712 Chronological Sequence: 6c իգականն դերանուանցս Սա, սորա. սոքա, սոցա. յարմարեալ յունական յանգի կամ յօդի յիգականն, ἠ, ὴ , ի՛ որ փոխանցի ʼի հյ. է, եւ ա. *Զգայութիւն՝ կին կոչեսցի, վասն զի յառնէ ʼի շարժողէն զսէ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱԶԴՈՒՄՆ — (դման, անց.) NBH 1 0010 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. ἑνέργεια , operatio, actus, instinctus Ազդեցութիւն. ազդեցումն. ներգործութիւն. շարժումն ներքին. շնչումն. թելադրութիւն. դրդում. ամէլ,… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱԽՏ — (ի, ից.) NBH 1 0017 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. πάθος passio, affectus Կիրք մարդոյ՝ ներքին եւ արտաքին. որ ինչ կրի ʼի մարդն ըստ հոգւոյ եւ ըստ մարմնոյ. շարժմունք սրտի. բերումն. ազդ.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՂ — (ի, իւ.) NBH 1 0031 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 11c, 12c գ. ἅλας, ἄλς sal Նիւթ սպիտակ՝ ծովային եւ ցամաքային՝ դառնահամ, եւ համեմիչ, եւ պահպանիչ ʼի նեխութենէ. ... *Ամենայն պատարագ զոհից ձերոց աղիւ տեառն յաղեսցի:… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՂԽՆԹՈՐԱԿԱՆԱԳՈՅՆ — ( ) NBH 1 0041 Chronological Sequence: 6c ա. ԱՂԽՆԹՈՐԱԿԱՆԱԳՈՅՆ որ եւ ՅԱԽՆԹՈՐԱԳՈՅՆ. Կարի ծառայական կամ աղախնական. անարգ. ἁνδραποδωδέστατος maxime servilis *Իբրեւ մի միայն ունելով զգայութիւն զաղխնթորականագոյն ճաշակաւորութիւն. Փիլ. տեսական. (ա՛յլ ձ.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»