ԻՄԱՑՈՒԹԻՒՆ

(-) NBH 1-0851 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. νόησις, διανόημα intellectus, intellectio, cogitatio. իմացումն. իմացողութիւն. ըմբռնումն, եւ խոկումն. *Սիրտ հաստատեալ յիմացողութիւն խորհրդոյն. Սիր. ՟Ի՟Բ. 29: *Իմացութիւն զանազանապէս ասի. զի ա՛յլ է հաւանել իմանալոյն. Լմբ. սղ.: *Ուղիղ իմացութիւն բանիցն պատրաստէ մտացն ʼի բարձր տեսութիւնս ելանեալ. Ոսկ. յհ.: *Եթէ կամեցիս, փոքր ինչ ասացից իմացութեան օրինակաւ. Կլիմաք.: ԻՄԱՑՈՒԹԻՒՆ. νόημα sensus. Իմաստ. իմացուած. միտք բանին. *Լակոնացիքն բազում իմացութեամբ, եւ ոչ բազում բանիւք վարէին. Պղատ. օրին. ՟Ա: *Բարձրագոյն իմացութիւն է այսմ խոնարհ բանին: Որ խոնարհագոյն թուի, ունի ʼի ծածուկ զբարձրագոյնն: զի՛նչ ʼի գիրս իմացութիւնք են՝ իմանալ եւ ʼի միտ առնուլ. Ոսկ. յհ.: *Ըստ կարի խուզողութեամբ եւս փեռեկել առաջի այնոցիկ, որք խնդրեն զիմացութիւն. Լմբ. պտրգ.: *Միտքս կրօղ եղեալ աստուածային իմացութեանʼʼ. այսինքն իմաստից, կամ տեսութեան մտաց. Լմբ. ժղ.: ԻՄԱՑՈՒԹԻՒՆ. νόημα, νόος, νοῦς intellectus, mens, ingenium Իմացական զօրութիւն. միտք. Ոչ չափին բանիւք կամ իմացութեամբք շնորհեալքն ʼի նոցանէն զնոյն տկարութիւն իմացութեան նոցա. Նար. երգ.: *Կայք ամենայն եւ շարժութիւն իմացութեանցն եւ անձանց՝ (աստուծոյ հոգւոց) եւ մարմնոց. Դիոն. ածայ.: Կամ յոքն. իմացութիւնք, իբր Հրեշտականք, որ միտք են բոլորովին. իմանալիք. հոգեզէնք. *Զգալեօք պատկերօք զերկնայինսն դրեաց իմացութւնսն: Յերկնայնոցն իմացութեանց քահանայապետութիւնս, որպէս կարող եմք, ʼի վեր հայեսցուք. Դիոն. երկն.: *իմացութիւնս կոչեն եւ յունաց իմաստունքն զիմանալիս եւ զհրեշտակականս զօրութիւն. Մաքս. ի դիոն.: *Պարք վերնական իմացութեանց հպագոյնք առ աստուած հանդիմանելով. Անան. եկեղ.: ԻՄԱՑՈՒԹԻՒՆ. αἵσθησις sensus Ազդումն. ըմբռնումն ʼի ձեռն զգայարանաց. զգայութիւն. *Այն որ ʼի մէնջ տեսանի՝ (կամ տեսութիւն՝) հաւատարիմ է քան զայլ իմացութիւնս. Ոսկ. յհ. 25: *Մի՛ թողուր զիս ʼի զգայարանականս իմացութիւն. Լմբ. սղ. *Մերկացի՛ր զիմացութիւն (այսինքն զքո խելս կամ զզգայութիւն), ուրացի՛ր զմարմին. Կլիմաք.: