- ԻՄԱՑՈՒՄՆ
- (ցման, անց.) NBH 1-0852 Chronological Sequence: Unknown date, 5c, 8c, 10c, 11c, 12c գ. νόημα, νόησις intellectio, intelligentia, cogitatio, sensus եւն. իմանալն եւ իմանիլն. իմացութիւն. ըմբռնումն՝ մտօք. գուշակութիւն մտաց. հասկըցողութիւն, հասկընալը. ... *Որքան փոքրկութիւն մտաց մերոց կարէ ձգիլ յիմացումն. Խոսր.: *Իմացականացն ʼի ձեռն մտացն լինի իմացումն. Նիւս. բն.: *Ոչ գիտացին զտեսիլն (զաքարիայի), այլ միայն իմացմամբ նկատեցին՝ նշանս եւ զօրութիւնս ինչ լինել ʼի տեղւոջ սրբութեան: հրեայքն եւ այլքն մարմնաւորօքն (աչօք) ըստ մարմնի իմացմանցն տեսանէին ... եւ դուք իմացմամբ տեսանէք առաւել յետ չարչարանացն. Կիւրղ. ղկ.: Կամ խոկումն. մտածութիւն. *Զիմաստալի հոգին միշտ յիմացումն աստուծոյ, աւ ʼի յայս հադերձեալ կենացն կրթէ: Իմացումն մտաց ելանէ յերկիրս, ընթանայ ʼի ծագս աշխարհի, յիշէ զանցեալսն. Լմբ. սղ.: *Խորհուրդ յղութիւն է մտաց, եւ բան՝ ծնունդ է իմացմանց. Արծր.: ԻՄԱՑՈՒՄՆ. մանաւանդ՝ ԻՄԱՑՄՈՒՆՔ. խորհուրդք. հնարք դատումն. միտք կամ իմացւած թիւր. *Խորհեալ չարաչար իմացմունս առնն ʼի միտս իւր: Զայս ամենայն չար իմացմունսիմացեալ սինոյ սեպհին. Փարպ.: *Ետուն տանել զթուղթն լի թունիւք սատանայական իմացմամբ. Արծր. ՟Գ. 61: ԻՄԱՑՈՒՄՆ. Իմացական կարողութիւն. միտք. *Սոքա ամենեքին իմացմամբ ըմբռնին, եւ ոչ զգայարանօք. Լմբ. ժող.: ԻՄԱՑՈՒՄՆ. αἵσθησις, νόησις sensatio, sensus, perceptio. Զգալն յանձին. ըմբռնումն մտօք եւ զգայութեամբ. Եթէ ունկնդիր լալ (բանից մերոց) եւ ʼի ձեռն գործոց ցուցումն ընձեռէք, իմացումն ոչ առցուք քրտանց եւ աշխատութեան մերում. Ոսկ. յհ. ՟ա. 21: *Ոչ տագնապի եւ աղօթելոյ. Աթ. ՟Դ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.