- ՃԱԿԱՏ
- (ու, ուց կամ ի, աց.) NBH 2-0166 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 12c, 14c գ. μέτωπον frons. (լծ. գագաթն. պ. չէգէատ, ճէպհէտ ) Վերնակողմն դիմաց մարդոյ կամ անասնոյ. առաջակողմն գլխոյ ʼի վայր քան զհերս, եւ ʼի վեր քան զունչս ընդ մէջ երկուց աչաց. ճակատ, ճակտին օրթան. ... *Թիթեղն եղիցի խուրին յերեսաց կողմանէ՝ ʼի վերայ ճակատուն ահարոնի: Կապեաց զապարօշն ʼի ճակատ իւր: Եհար զճակատ այլազգւոյն: Երեւեցաւ բորոտութիւն ʼի ճակատն նորա: Դի՛ր նշան ʼի ճակատ արանցդ: Ի ճակատ երեսաց նորա: Զօձիս պատառեալ, զճակատ հարեալ. եւ այլն: *Նշանաւ խաչին կնքին ճակատք մեր՝ քրիտոնէիցս. Ղեւոնդ.: *Արուեստ հրաշից ʼի ճակատիս շուք նշանակեսցի. Նար. ՟Կ՟Ե: ՃԱԿԱՏ շինուածոյ կամ գրուածոյ. Բարձր դիրք՝ երեւելի. առաջք. եւ Նախադուռն. ὅψις visus, adspectus, species եւ frons libri. իտ. frontispicio. երեսը, տեսք, երեւցածն, սկիզբը. *Եւ զճակատ խորանին ծօցեն խաչանման. Մաշտ.: *Զճակատս կոզակացն ʼի նմանութիւն լեռանց յարդարէր: Խնդրեսցես զնա ʼի ճակատ կանոնին, ընդ որ կարմրագրովն ... իջուցանիցէ. Եւս. քր. ՟Ա. եւ Եւս. նախադր. աւետար.: ՃԱԿԱՏ զօրու կամ բանակի. παράταξις acies, frons exercitus եւն. Կարգաւորութիւնք եւ շարք զինուորաց. յարդարումն բանակի. պատրաստութիւն պատերազմի. եւ Պատերազմ. եւ Տեղի պատերազմի. ... *Երկայնէր ճակատն: Հասին ճակատքն երկոքեան ʼի միմեանս: Անկաւ ʼի մէջ երկուց ճակատուցն: Ճակատ յարդարել: Ե՛լ ʼի ճակատէ այլազգեացն: Ձայն ետ ʼի ճակատէ անտի: Ի ճակատուց այլազգեացն: Հարան ʼի ճակատու անդ: Եկելոց ʼի ճակատէ պատերազմին. եւ այլն: *Զտեղի ճակատուն շինէ դաստակերտ, եւ անուն կոչէ հայք: Զի միւսանգամ ճակատ յօրինեսցէ. Խոր. ՟Ա. 10: *ակատ տուեալ՝ ʼի փախուստ դարձուցանէ: Ճակատս տուեալ ընդ բակուր բդեշխին՝ սատակէ զնա եւ զզօրս նորա. Խոր. ՟Բ. 69: ՟Գ. 7. եւ 10: *Կարգէր եւ կազմէր զճակատն: Ի ժամ ճակատուցն՝ յամուր տեղւոջ ուրեք թողուք զնոսա. Եղիշ.: *Զօրս գումարէիք, ճակատս դնէիք. Արծր. ՟Գ. 5: *Ճակատ տուեալ ընդ նոսա՝ եւ յաղթէր: Որ զառաջինն ետ ճակատ ընդ հռոմայեցիս: Յայլ ճակատ մտեալ վախճանէր: Ճախուցեալ ʼի ճակատուէն. Եւս. քր.: *Յահեղ ձայնէն սուրբ զինուորքըն զօրացան, ճակատ առին, եւ ախոյեան չարին յարեան. Լմբ. տաղ.: *Ճակատս սովոր են կոչել գիրք զռազմն, որ ʼի ժամ մարտին կանգնէին ընդդէմ միմեանց. Նչ. եզեկ.: ՃԱԿԱՏ ԱՌ ՃԱԿԱՏ. Դէմ ընդդէմ. դիմացէ դիմաց. ... *Ճակատեցան հանդէպ միմեանց ճակատ առ ճակատ. ՟Ա. Թագ. ՟Ժ՟Է. 21: *Ճակատ առ ճակատ յարդարէր: Ճակատ առ ճակա՞տ գործիցեն: Յառաջ խաղացեալ ճակատ առ ճակատ, գունդ առ գունդ: Յարդարեցին գունդ առ գունդ, եւ ճակատ առ ճակատ. Եւս. քր.: Եղիշ.: Մեսր. երէց.: Ղեւոնդ.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.