- ԳՈՒՆԴ
- I. (գնդոյ. որ եւ ԳՈՒՆՏ, գնտոյ. եւ դի, դիւ կամ դաւ.) NBH 1-0581 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 9c, 11c, 12c, 13c գ. ԳՈՒՆԴ որ եւ ԳՈՒՆՏ. σφαῖρα , στρεπτόν, βολίς sphaera, globus, orbis, circulus, bolis Նոյն ընդ ԳՆԴԱԿ. Զանգուած գնդաձեւ՝ լի կամ դատարկ. բոլորակ. շրջանակ. կամար. կունտ, կնտակ .... սանս. կունտա. *Գունդ, եւ քուէ, եւ երկայն գունդ. Արիստ.: *Նմանութիւն պատերազմական ʼի գունդս մարտնչելով, եւ նետաձգութեամբ: Շարժութիւն գնդին՝ ճախարակի նմանելով բերեալ. Պղատ. օրին. ՟Ը. ՟Ժ: *Կապարեայ գնդիւք կամ գնդօք հարկանել. ՃՃ.: *Ընկեցեալ զգունտսն՝ գտին գիրկս քսան. Գծ. ՟Ի՟Է. 28: *Մանկունքն հպին առ գունդս եւ անիւս եւ այլ բազում խաղալիկս. Ոսկ. յհ.: *Գունդ մի ոսկի բոլոր. Փարպ.: *Գունդ բիւրեղ. Շիր.: ԳՈՒՆԴ. λαμπάς, λαμπάδιον Գնդաձեւ ընդունարան ʼի ճրագարանի. լապտեր. ղամբար. միջավայրն աշտանակի. տե՛ս Զքր. դ. 2. 3: Չան. ՟Է. 5: *Գունդ ʼի միջի ճրագարանացն տեղի ձիթոյ. Շ. բարձր.: *Աշտանակ կազմել՝ բուն ʼի մէջն, որ կոչի գունդ. Վրդն. ել.: ԳՈՒՆԴ. σφαῖρα sphaera, πόλος polus Կամար երկնից, եւ շրջանակ՝ որպէս եւ մարմինն լուսաւորաց. տիեզերական գունտ. *Ի վերայ անմոլար գնդին: Արտաքսագոյն գունդն: Երկնային գնդին: Ձեւ աշխարհիս ʼի ստոյգ գունդն յղկեալ. Փիլ.: *Որպէս խորան զգունդն ձգեաց: Խորանա ասաց զգունդն պրկեալ. Պիսիդ.: *Վերին կողմն գնդի լուսին: Կէս գնդին լուսին: Ներքին կողմն գնդին, եւ այլն. Շիր.: *Անիւ գունդն է սայլի. Գէ. ես.: II. ԳՈՒՆԴ 2 (գնդի, դաց, կամ դից.) NBH 1-0581 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c գ. σπείρα cohors, τάξις ordo, συναγωγή , δῆμος coetus, plebs եւն. Բոլորեալ բազմութիւն. խումբ առանձին. դաս. հոյլք. ջոկ. ժողով. ամբոխ, մանաւանդ զինուորականն. մէկտեղ եկած բազմութիւն. ... *Գունդ մեղուաց: Գունդ լինէին: Որդիք ռուբինի ըստ ազգս իւրեանց՝ ըստ գունդս իւրեանց: Ըստ գնդից իւրեանց: Գունդս հրեշտակաց: Զզօրսն ամենայն յերիս գունդս բաժանէր: Եհաս զրոյց ʼի հազարապետ գնդին: Աառաջնոյ գնդին ինքնին զօրագլուխ հաստատեալ: Եւ ինքն իւրով գնդաւն ʼի վերայ տիմոթէոսի հասանէր: Երկոցունց գնդացն զօրավար կացուցանէր. եւ այլն: *Գունդ կազմէ: Իւով գնդովն: Այլ ամենայն գնդիւն: Գունդք մոգուցն: Ի գնդէ սուրբ առաքելոցի. Փարպ.: *Գունդ կամ գունդք մարտիրոսաց, մարգարէից: Գնդաւ երջանկաց: Գնդիւք վերնայնոցդ: Ռամկացն գնդովք: Զչարին հալածել, զգունդ. Նար.: *Որ ʼի սրտէն բղխէ զգունդս չարութեան. Յճխ. ՟Ի: ԳՈՒՆԴՔ. իբր Գոթք, գոդք, գոթացիք. *Վկայեն պարսիկք եւ գունդք եւ ամենայն խուժադուժ ազգք հեթանոսաց. Կոչ. ՟Ժ: ԳՈՒՆԴ ԳՈՒՆԴ. Այլեւայլ խումբ, միաբան, կամ դէմ ընդդէմ. ... *Գունդ գունդ լինէին. Յհ. կթ.: *Գունդս գունդս գումարէին. Եղիշ. ՟Բ: *Իսկ մակաբէոս զզօրն ամենայն ʼի գունդս գունդս բաժանէր. ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Բ. 20: *Յարդարեցին, կամ կազմեցին գունդ առ գունդ, եւ ճակատ առ ճակատ. Ղեւոնդ. ՟Զ. եւ ՟Ը: *Մի՛ գունդս առ գունդս գործեսցեն հանելոյ զհէնն յաշխարհէ. Եզնիկ.: Իբր ՟Ա. Գունդագունդ. *Ազգի ազգի դասուք զօրականաց, գունդ գունդ ասպարակրօք. Ոսկ. փիլիպ.: III. ԳՈՒՆԴ 3 (-) NBH 1-0581 Chronological Sequence: Unknown date - Տ. ԳՈՒՆԴ 2 ԳՈՒՆԴՔ. իբր Գոթք, գոդք, գոթացիք. *Վկայեն պարսիկք եւ գունդք եւ ամենայն խուժադուժ ազգք հեթանոսաց. Կոչ. ՟Ժ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.