ԱՃԵԼՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0049 Chronological Sequence: 6c, 10c Տ. ԱՃՈՒՄՆ. αὕξησις accretio, augmentum *Է ներհական աճելութեան՝ նուազութիւն. Արիստ. շարժ.: *Ի զարգացումն աճելութեան հասեալ: Աճելութիւն ծննդոց երկրի. Յհ. կթ.: *Եւ ոչ ըստ անդադար խառնիցն զբազմութեանն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՄՈՒՍՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0072 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 12c գ. γάμος nuptiae matrimonium, conjugium Պսակ. օրինաւոր լծակցութիւն ընդ այր եւ ընդ կին ʼի մի մարմին՝ անմեկնելի մինչ ʼի մահ. կարգուիլը. ... *Վասն ամուսնութեան, եւ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՅՍ — I. (այսր, այսմ, յայսմ, այսու, այսք, այսց. կամ այսորիկ, այսմիկ, յայսմանէ, այսուիկ, այսոքիկ, այսոցիկ, յայսցանէ, այսոքիւք.) NBH 1 0093 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c դեր. ցուց. ա. Իբր… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՌԱՍՊԵԼ — (ի, աց. (կամ լիք,) լեաց.) NBH 1 0292 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 12c գ. (ʼի բայէս Առասել, եւ ʼի մասնկանէս պել. որպէս ի լտ. ֆա՛ռի, ուստի կազմի ֆապէլլա, ֆա՛պուլա լծ. ընդ յն. վա՛լլօ, վլի՛մա արկանել,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՌԿԱՅԱՆԱՄ — (ացայ.) NBH 1 0306 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 11c, 12c չ. Առընթեր կալ. ʼի միասին կալ. եւ Առընթեր դնիլ. *Խաւար ոչ ունի առկայանալ՝ մերձ անստուեր լուսոյն. Շ. ամենայն չար.: *Ոչ յարմարական է բարւոյն եւ չարին ʼի… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՍԱՑՈՒԱԾ — (ի, կամ ոյ, ոց.) NBH 1 0313 Chronological Sequence: 5c, 6c, 8c, 12c գ. ԱՍԱՑՈՒԱԾ φάσις, λέξις, ῤῆμα dictio, dictum, λόγος sermo, verbum որ եւ ԱՍԱՑԱԾ, ԱՍԱԾ, ԱՍՔ, ԱՍՈՒԹԻՒՆ, ԱՍԱՑՈՒՄՆ. Բան (ասացեալ կամ գրեալ). խօսք, եւ փառ. *Ասացուած բանից. Առ որս. ՟Է … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՂԱՁԱՅՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 426 Chronological Sequence: 6c, 10c գ. συμφωνία consonantia, concertus, consensus Ձայնակցութիւն. միաձայնութիւն. յարմարութիւն. եւ միաբանութիւն ձայնից արուեստականաց. *Լսօղ լինել աղերսալի իմոցս բանից, եւ բաղաձայնութեան խրատու. Յհ. կթ.:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԳՐՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0588 Chronological Sequence: 10c գ. Գրելն, իլն. գրեալ ինչ. *Անպակաս գրութեամբ. *Ի գրութիւն մատենի բանին: Գրութեան նամակի ձերում պատճենի: Յարմարական գրութեանդ: Յամենասուրբն գրութեան աւետարանական պատմաբանութեան. Նար … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԻՊԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0625 Chronological Sequence: Unknown date, 12c գ. Դիպօղ բան. յանկաւոր եւ յարմարական ասացուած, առարկուած, կամ պատասխանատուութիւն. *Ետ գրել հրամանաւ եւ սիրով դիպաբանութիւն հակառակացն. Շ. բարձր.: *Յաղագս պենտակոստէին բազումք բազում ինչ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԻՒՐԱԿՐՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0631 Chronological Sequence: 6c, 8c, 14c գ. εὑπάθεια facilis vel bona affectio Դիւրաւ զգածումն, կամ այլայլութիւն. եւ Բարեկրութիւն. *Վասն թուլութեան եւ դիւրակրութեան օդոյ. Նիւս. բն. ՟Ե: եւ Ոսկիփոր.: *Առաքինութեան յարմարական է խաղաղութիւն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
