- ՇԷՆ
- (շինի կամ նոյ, ից, եւ աց.) NBH 2-0476 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. κώμη (լծ. հյ. գոմք.) vicus, pagus χώρα (լծ. գաւառ.) regio, spatium. Արմատ բայիս Շինել. (յորմէ յն. լտ. եւ իտ. սքինի՛, սշէնա, զէնա ). Աւան, գիւղ. հաւաքումն հիւղից, եւ տաղաւարաց. բնակարան գեղջկաց. գեղ. ... *Ագցո՛ւք ʼի շէնս եւ ʼի պարտէզս: Երթիցեն շուրջ ʼի շէնսն: Եհան արտաքոյ շինին ... յորժամ ʼի շէնն մտանիցես, մի՛ ումեք ասիցես ʼի շինին: Տէր արար զշէնս եւ զանշէնս, եւ այլն. (իբր մարդաբնակ վայր. ռմկ.): *Ի ժողովրդոց շինացս. Եւս. պտմ. ՟Դ. 13: *Քաղաքաց, շինից, դաստակերտաց. Խոր. ՟Բ. 7: *Թողոյր զքաղաքն, եւ եկեալ բնակէր ʼի մի ʼի շինացն. Բուզ. ՟Դ. 7: *Եօթանասուն մղոն մեկնեալ ʼի շինոյն ʼի բաց. Կլիմաք.: *Ամենայն աշխարհս լի է դիակամբք՝ շէնք եւ անշէնք. Լաստ. ՟Ժ՟Զ: ՇԷՆ. οἱκοδομή constructio, aedificium. Շինուած. շինութիւն. շէնք. ... *Հեթանոսք եւս օդնէին ʼի շէնն. Նախ. ՟ա. եզր.: *Ի քսան ամի ժամանակս աւարտեցաւ շէնն (տաճարի). Ոսկ. յհ. ՟Ա. 22: *Սկսի՛ր ʼի շէնքն, մեք օգնեմք. Բրսղ. մրկ.: ա. ՇԷ՛Ն ա. εὕκοσμος, κατοπικουμένος bene ordinatus, habitabilis եւ βαθύγειος fertilis. Շինեալ, զարդարեալ բնակչօք. մարդաբնակ. բնակելի. զուարճալի. բարեզարդ. բարեկարգ. եւ Արգաւանդ. եւ Ուրախ. *Մինչեւ եկին ʼի շէն երկիրն. Ել. ՟Ժ՟Զ. 35: *Մինչդեռ շէն էր երուսաղէմ, եւ ʼի բարութեան. Զաք. ՟Է. 7: *Եւ որ շէնն մնասցէ, եղիցի իբրեւ զհօտ մակաղեալ. Ես. ՟Ի՟Է. 20: *Ի խորհուրդ մտանէին վասն զօրաց, զի զաշխարհն շէ՛ն կալցին. ՟Ա. Մակ. ՟Ը. 16: *Ոչ միայն ʼի շէն երկրէ, այլեւ յանշէն անապատէ: Ոչ միայն զշէնս, այլեւ զանշէնս. Ոսկ. եբր. Ոսկ. մտթ.: *Շէն երկիր, որ զբազում դարմանս ընդունէր, լիցի փշաբեր. Ոսկ. ես.: *Զշէն երկիրն ամենայն թափուր եւ աւերակ թողոյր. Ագաթ.: *Ոչ միայն շինաց, այլեւ աւերակաց: Զիա՞րդ շէն կայցէ աշխարհս: Մինդեռ շէն են եկեղեցիք. Եղիշ. ՟Բ. ՟Է: *Եկեղեցիք շէ՛ն մնացին, վկայարանք ʼի խաղաղութեան. Գիւտ թղթ. առ վաչէ: *Զմասն յունաց՝ որ ʼի հայս, զոր շէն կալեալ՝ հարկեսցին նմա. Խոր. ՟Գ. 49: *Ունել քեւ շէն զմասն մնացեալ արեաց աշխարհիս. Փարպ.: *Եթէ երբէք շէն գտցէ զքաղաքս եւ զաւանս եւ զգեօղս: Զշէն զապատ գաւառաց եւ աւանաց անապատ առնէին. Յհ. կթ.: *Ի շէն տեղւոյ անտի: Ոչ մնաց տեղի շէն. Եփր. թագ.: Մխ. երեմ.: *Զշէնն թողուլ, եւ յաւերն երթալ՝, վտանկ է. Ոսկիփոր.: *Շէ՛ն եւ ուրախ էին (որդիքն իսրայէլի). Գէ. ես.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.