ԽՈՀԵՄ — (ի, աց կամ ից.) NBH 1 0959 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 10c ա. φρόνιμος prudens. Խոհական (անձն). իմաստուն. հանճարեղ. ուշիմ. մտացի. ... *Ողջախոհ, արի, եւ խոհեմ, եւ արդար. Սահմ. ՟Ժ: *Ուշիմ եւ զհանճարեղ իշխանն. Յհ. կթ.: *Ո՛վ քաջդ խոհեմք … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՔԱՂՐԹԵՂ — (ի, աց.) NBH 2 0972 Chronological Sequence: 6c ա. κοιλιώδης, κοιλαγάστωρ ventriosus, mgnum ventrem habens. Ոյր քաղիրթն կամ փորն է մեծ. փորը մենծ՝ դուրս ուռած. *Թէ կունդ է (ոք իբրեւ զսոկրատ), քաղրթեղ չէ. թէ քաղրթեղ է, ուշիմ չէ (իբրեւ զնա). թէ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՆՁՆ — (ձին, ձինք, ձանց.) NBH 1 0192 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. (լծ. հյ. ինձ, ինձէն, ինքն. եւ ար. ինս, ինսան.) Ինքնութիւն իմացական եւ բանաւոր էակի՝ դիմաւ որոշելոյ. անհատն բնութենակից … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՐԵԲԱԽՏԱԳՈՅՆ — (գունի, ից.) NBH 1 444 Chronological Sequence: 6c, 8c ա. Առաւել բարեբախտ. աջողագոյն, ուշիմ. լաւ եւս. *Յետ՝ բարեբախտագոյն պատերազմաւ՝ գոթացն յաղթութեամբ դարձի. Խոր. ՟Գ. 29: *Զբարեբախտագոյնսն ʼի նոցանէն ընդունելով վայելս: Ի բարեբախտագոյն եղելոց… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԳՕՆ — (ի, ից.) NBH 1 0729 Chronological Sequence: Early classical, 7c, 10c, 12c, 13c ա. πρᾶος, ἤμερος mansuetus, cicur (իբր Զգայուն յոյժ, զգաստ, զգոյշ. հակառական անզգայի, եւ անզգամի). Ուշիմ, եւ ուշեղ. այսինքն մեղմ, հանդարտ, հեզ. ընդել. ցածուն. հլու,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԳՕՆԱՄԻՏ — (մտի, տաց.) NBH 1 0729 Chronological Sequence: Early classical ա. Զգօն մտօք, զգօնաբարոյ. ուշիմ. հանդարտ. հեզ. *Զգազանամիտ բարս մարդկան կոչէ գայլս, եւ զգօնամիտս կոչէ գառինս: Վայրենամիտք եւ զգօնամիտք ʼի միասին բնակեսցեն, եւ միմեանց ինչ ոչ վնասեսցեն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՆԹԵՐՑԱՍԷՐ — (սիրի, րաց.) NBH 1 0777 Chronological Sequence: 8c, 10c ա. որ եւ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾԱՍԷՐ. Գրասէր. ուսումնասէր. բանասէր. *Ո՛վ ուշիմ ընթերցասէր: Յումեմնէ ընթերցասիրէ. Խոր. ՟Ա. 4: *Ո՛վ ընթերցասէրդ. Յհ. կթ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԻՄԱՍՏՈՒՆ — (տնոյ, տնոց.) NBH 1 0850 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 10c, 11c, 12c ա. σοφός sapiens. ունօղ իմաստութեան. մտաւոր. գիտուն. խելացի. ... որպիսի լինի միայն իմացական եւ բանական արարած, յետ աստուծոյ աղբերն իմաստութեան. *Մի իբրեւ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԻՐԱՒԱԽՈՀ — ( ) NBH 1 0871 Chronological Sequence: Early classical, 7c, 10c ա. ԻՐԱՒԱԽՈՀ կամ ԻՐԱՒԱԽՈՐՀ. Որ Խորհի զարդարն եւ զիրաւն. արդարասէր. արդարակորով. իրաւարար. ... *Թագաւորք եւ իշխանք եւ դատաւորք իրաւախոհք եւ արդարակշիռք յիրաւունս աստուծոյ. Յճխ. ՟Ի: *Որ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽՈՀԵՄԱՄԻՏ — (մտի, տաց.) NBH 1 0959 Chronological Sequence: 10c ա. Խոհեմ կամ խոհական մտօք. զգօն. մտացի. իմաստուն. ուշիմ. *Իմաստայեղց հարստութեամբ խոհեմամիտ երեւեալ: Ժողովէ մանկունս խոհեմամիտս: Խոհեմամիտ թագաւորն գագիկ. Յհ. կթ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
