- ՊԱՀԱԿ
- (ի, աց.) NBH 2-0586 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c գ.ա. φρουρά custodia, ut praesidium, et custodes φύλαξ custos προστάτης praepositus, praefectus. Որ պահէ պահպանէ. պահապան, վերակացու. պաշտպան. ոստիկան. քեահեա, ուստա, գօրուճու. *Եդ Դաւիթ պահակս յասորիս հանդէպ Դամասկոսի. ՟Բ. Թագ. ՟Ը. 6: *ասեմ եւ զձիւնականդ՝ ամարանոցաց պահակս. Խոր. ՟Բ. 7: *Զսատանայ պահակ մեղաց մոլորութեան՝ մարդկութեան կոխան առնել: Ղօղեալ սարսեաց պահակ մահու. Ագաթ.: Շար.: *Պահանջեա՛ ʼի պահակէ ձիոյʼʼ. յն. մի բառ. ἰπποκόμος equorum magister. Պղատ. օրին. ՟Բ: *Գիտեն եթէ այսմ իսկ պահակ եմք, զի պատասխանի մարթասցեն տալ աւետարանին. Եփր. փիլիպ.: ՊԱՀԱԿ. Որ պահէ զոք՝ հոգալով զպէտս նորա. առընթերակայ ոք մտերիմ. օգնական. ձեռնտու, յանձանձիչ. հոգաբարձու. պէտ ընօղ, հիւանդապահ, հոգացօղ քովը կեցօղ մարդ. ... *Ոչ գոյ իմ պահակ, զի յորժամ ջուրքն յուզին, արկցէ զիս յաւազանն: Չգուցէ՞ պահակ (յն. մարդ), այլ ունիս զԱստուած. չիցէ՞ ոք՝ որ յաւազան իջուցանէ, այլ կայ այն՝ որ չառնէ կարօտ յաւազան իջուցանելոյ. Եփր. համաբ.: Ոսկ. մ. ՟Գ. 14: *Ողորմեցայ նմա (անկելոյն ʼի բացի), եւ պահակ եղէ մինչեւ ʼի քաղաք անդր. Վրք. հց. ձ: ՊԱՀԱԿ. Ըմբռնեալն յակամայ կամս ʼի ծառայութիւն ինչ կամ ʼի ձեռնտուութիւն. ուստի ՊԱՀԱԿ ՈՒՆԵԼ. ՊԱՀԱԿ ՎԱՐԵԼ. Նոյն է ընդ Տարապարհակ վարել. ունել եւ վարել զոք ʼի գործ ինչ արտաքոյ դիտաւորութեան նորա, եւ առանց վարձուց. ἁγγαρεύω angario, adigo, impello. անկարիայի բռնել. սիւրթտիւրմէք. *Զնա կալան պահակ, զի բարձցէ զխաչն նորա: Ունէին պահակ զՍիմովն Կիւրենացի՝ որ ընդ այն անցանէր. Մտթ. ՟Ի՟Է. 32: Մրկ. ՟Ժ՟Բ. 21: *Պահակն վարել այն իսկ է, զուրն փետել, տարապարտուց ձգձգել, եւ յանդէպ վարել խուելով. Ոսկ. մ. ՟Ա. 18: *Պահա՞կ ոք վարէ (զքեզ) տարապարտուց, համբե՛ր. Սեբեր. ՟Թ: ՊԱՀԱԿ. Որպէս Պահ դուռն. Տեղի պահպանութեան. կիրճ կամ դուռն՝ ըստ ինքեան ամուր, եւ ամրացեալ զգուշութեամբ պահապանաց. որպիսի էր կապանն ճորայ՝ երկաթի դուռն կոչեցեալ. *Բանալ զդրունս ալանաց, եւ զիւրոյ պահակին. Ագաթ.: Եղիշ. ՟Է: Փարպ.: *Պահակ Ճորայ: Պահակ հոնաց. Եղիշ. ստէպ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.