- ՊԱՐ
- (ու, եւ ի. պարք կամ պարս, կամ պարք, րուց.) NBH 2-0625 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c գ. Բոլորումն՝ որպիսի եւ իցէ՛ (լծ. յն բերի՛, եւ սանս. փարա, շուրջ.) վարի որպէս χορός եւ χορεία chorea, saltatio, tripudium եւ chorus, coetus canentium et saltantium. Բազմութիւն բոլորեալ ʼի կաքաւել երդովք. եւ Կաքաւք. ... *պար իսկ՝ կաքավումն եւ երգ է բոլորովին. Պղատ. օրին. ՟Բ: *Կէսն իսկ պարիս այսպէս առ եզր հասցէ ... բոլոր պարն բոլոր խրատ էր մեզ. անդ: *ելին ամենայն կանայք զհետ նորա թմբկօք եւ պատրուք: նուագէին նմա երգո պարուք: Լուաւ զձայն երգոց եւ զպարուց. Ել. ՟Ծ՟Բ. 20: Յուդթ. ՟Ծ՟Է. 14: Ղկ. ՟Ծ՟Է. 25: *Շնորհեաց մեզ ընդ երկնայինս պարել զհոգեղէն զպարս. Պտրգ.: ՊԱՐ. դաս պարողաց. եւ գունդ եւ գումար դասաւորեալ յո՛ր եւ է կարգի. հանդէս. խումբ. ակումբ. ... *Դիպեսցիս պարու մարգարէից: Եւ ահա պար մարգարէից ընդառաջ նորա. ՟Ա. Թագ. ՟Ծ. 5. 10: Որ եւ ʼի ՟Բ. Թագ. ՟Ղ. 13. Դնի՝ Դաս պարուց: *Զարմասցի ոք ընդ իմաստասիրացն ամենագեղեցիկ յօրինեալ պարս. Պիտ.: *Կալցի ընթացակից իւր եւ զպարզ քահանայապետիցն իւր. Ման. կայսր. թղթ.: *խոնարհութեան քո ճաապարհաւ առաջնորդելով ʼի յերկնային պարս (կամ վարս) հրեշտակաց: Դասաւորեա՛ պարուց նոցին. ՟Եւն. Շար.: ՊԱՐ. հոյլք աստեղաց, եւ շրջաբերութիւն նոցա. *Լուսինն ʼի տիպ լուսոյ սիեղծեալ, եւ աստեղաց պարք յօրինեալ. Ժմ.: *Ընդանալով յերկոտասան պարզ կենդանաբերացդ. Անան. ի յհ. մկ.: *Ցանօթ էին մոգքն ամենայն պարուց աստեղատանց. Զքր. կթ. ծն.: ՊԱՐ. Ջոկ կենդանեաց, մանաւանդ մեղուաց. *Զօրէն եղերուաց (հարելոց), որք արտաքս ʼի պարէն վազեալք, պասքելով՝ աղբեր կարօտին. Մագ. ՟Ի՟Ը: *Որ միանգամ ʼի պարոս մեղուաց աշխատին, զիշամեղուսն՝ սատակեն. Փիլ. լիւս.: *Յայն հոտ կենաց դիմեաց եկն պարս մի մեղուաց. Եղիշ. դտ.: *Պարս մեղուաց գործ է մեղր. եւ հաւասար միաբանութիւն եղբարց զառաքինութիւն. Վրք. հց. ՟Ծ՟Ա. (տպ. պարք ... գոծեն): ՊԱՐ. Շարք իրաց. *Ոչ փշրեցեր զպարս ատամանցս՝ Յըմբոշխնել զքեզ անսահմանելի. Նար. ՟Ե: *Դժնդակ պար չարեացն քոց գործոց զհետ գայ. Բրս. ընչեղ.: ՊԱՐ ԱՌՆՈՒԼ. χορεύω salto. Պարել. պար բռնել. ... *Ելանեն դստերք սելովայ պար առեալ պարուք: Երգել՝ պար առնուլ ՟Ը առաջ սաւուղայ արքայի՝ թմբկօք եւ ուրախութեամբ եւ ծնծղայիւք: Պար առեալ պարուք՝ ուրախ լինէին. Դատ. ՟Ի՟Ա. 21: ՟Ա. Թագ. ՟Ծ՟Ը. 6: Եւ ՟Գ. Թագ. ՟Ա. 40: *Այսօր ցնծան եկնայինքն, եւ պար առեալ ʼի բարձունս երգեն, ՟Եւն. Շար.: ՊԱՐ ԱՌՆՈՒԼ. περιλαμβάνω, περιέχω, διαλαμβάνω complector, contineo, comprehendo. որ եւ ՊԱՐԱՌԵԼ. Պարունակել. բովանդակել. շուրջ փակել ʼի մէջ իւր. *Աշխարհ է բաղկացութիւն յերկնէ եւ յերկրէ, եւ որ ʼի մէջ սոցուն պար առեալ են զմիմեանց բնութիւնք: Եթերն զայսոսիկ աստուածայինս պար առեալ լինի մարմինս: Ներքին ծով՝ պար առնու ʼի ծոց իւր զգաւառս մեծագոյնայ: Միագունդ պարառեալ՝ զնեհակացն միաբանութիւն ընդ միմեանս խառնէ. Արիստ. ՊԱՐ ԱՆՑԱՆԵԼ. Ի ՊԱՐ ԱՆՑԱՆԵԼ. ՊԱՐ ԳԱԼ. Ի ՊԱՐՈՒ ԳԱԼ. ՊԱՐ ՅՕՐԻՆԵԼ. ՊԱՐՍ ԲՈԼՈՐԵԼ. ՊԱՐՍ ԽՄԲԵԼ. ՊԱՐՍ ՏԱԼ. Տ. ՊԱՐ ԱՌՆԵԼ ըստ ՟ա. նշը χορεύω. *Պար անցանելով ʼի գիշերապաշտամանն (հեթանոսաց). Պիտ.: *Միթէ ʼի կաքա՞ւ իջանես, ʼի պա՞ր անցանիցես. Ոսկ. ՟ա. տիմ.: *Զոր (զդափնի) առեալ ապողոնի՝ նուաւ առնթեր եռոտանւոյն պար եկեալ լինի: Որպէս ʼի սարդենի մահակէ պար գոլով (յն. գալով) երգէին զհոմերական քերթուածսն: Պար գալով Ապողոնի, ՟Եւն. Նոննսո: Մագ. ՟Ծ՟Ա: Եւ Երզն քեր: *Ի Հարսանիս երթալ, եւ կտքաւել, կամ ʼի պարու գալ. Կանոն.: *Պար յօրինեցին զորութիւնքն երկնից քնարօք իւրեանց, եւ ասէին, փա՛ռք ʼի բարձունս ՟Այ. Եփր. ի ծն. քրիստոսի.: *Շուրջ զնովաւ պարե բոլորեն. Լմբ. համբ.: *կաճառս կացուցակ պարս խմբեցաք. Նար. մծբ.: *Գնդակ մեղուաց պարս տուեալ էր ʼի բերան առիւծուն. Եփր. ՊԱՐ ԱՐԿԱՆԵԼ. շուրջ պատել. պարապնդել. *Կնքեցե՛ք զգերեզմանն մատանեօք. եւ եթէ պարտ վարկանիք, շղթայիւք եւ երկաթիւք պար արկեալ ամրացուցէք: Ըստ գլխոյն կրկնակօք ոսկերացն պար արկենալն շուրջ պատեալ յուլունս շրջանակացն. Նիւս. թղմ.: եւ Նիւս. կազմ. ՟Լ՟Բ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.