ԱԾԵՄ

(ածի, ա՛ծ.) NBH 1-0020 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 14c ն. ἅγω, ἁνάγω, ἑπάγω, προάγω duco, adduco Բերել. մերձ կամ առաջի դնել, կացուցանել. ... *Ած զնոսա առ Ադամ ... ած զնա առ Ադամ: Ա՛ծ զնա առ իս ... առեալ զնա՝ ած առ առաքեալսն: Լուծէք ածէ՛ք ինձ: Ածի զդա առաջի քո. եւ այլն: *Առ ինքն զայրն Աստուծոյ ածել: Զհիւրկանոս կապեալ ածէին Տիգրանայ: Զոր ինքնին իսկ էր կալեալ եւ ածեալ ամիրապետին. Յհ. կթ.: *Ոչ յանձանց, այլ յԱստուծոյ աստանօր գումարեալ ածայք: Զօրէն չարագործի բռնաբար ածեալ լինի. Լմբ. ատ.: Պիտ.: Փոխադրել տեղւոջէ ʼի տեղի. խաղացուցանել. վարել. առաջնորդել. ... *Յիշեսցես զամենայն ճանապարհն՝ զոր ած զքեզ տէր ընդ անապատն: Տէր միայն ածէր զնոսա: Առ եւ ած զնոսա յեմակն: Ածել արտաքս, կամ ʼի ներքս. եւ այլն: *Ածել յաւարի կամ ʼի գերութեան. եւ այլն: *Զօրէն թագաւորի իշխան եւ առաջնորդ լինել, ածել առաւել՝ քան տանել. Փիլ.: Ձգել. շարժել. հասուցանել. վերածել. *Ածել ʼի բարկութիւն, ʼի զղջումն: Ած զնա յայն՝ առնել զոր ոչն կամէր. Պիտ.: Յհ. կթ.: Եզնիկ.: *Զհնազանդութիւն յանձին բերեալ՝ ածայ յայս. Յհ. կթ.: *Ածել ʼի պատիւ. Եզնիկ.: *Ածելʼի հաւանութիւն, կամ ʼի հաւան, կամ ʼի կամս իւր. Եղիշ.: Ոսկ. մտթ.: Յճխ.: *Ի հաշտութիւն ածել. Խոր.: Պիտ.: *Ածեալ զնմանութիւնն ʼի գեղեցկութիւն: Բազում որդիս ʼի փառս ածել. Իմ. ՟Ժ՟Դ. 19: Եբր. ՟Բ. 10: *Ի ծայրս իմաստից ածել. կամ ʼի վերջին թշուառութիւն, կամ յանառակ ցանկութիւնս. Պիտ.: *Զօշաքաղութեամբ ածեալ. Կանոն.: *Ի գլուխ, կամ ʼի կատարումն ածել. Պիտ.: Շ.: Լմբ.: *Ի կերպարանս ածել: Ի հաստումն, կամ ʼի գոյ ածել. Եզնիկ.: *Ասաց՝ թէ արասցուք, ցայն՝ որ զամենայն ինչ ածէր զօրութեամբ բանի իւրոյ. Վեցօր. ՟Թ: *Էած զապալերն եւ զամայի վայրս ʼի քաջաշինութիւն. Պիտ.: Յածեցուցանել. յեղյեղել. *Զամենայն պղծութիւնս ընդ բերան ածեն: Է ինչ՝ զոր ցերեկ ընդ բերան ածիցէ մարդն: Ի գիշեր եւ ʼի տիւ զայն ընդ լեզու ածեմք. Ոսկ.: Եզնիկ.: Լմբ.: *Ի բանս ածեալ խօսիք եւ սիրէք զայնս՝ որք պղծեն զլսելիս. Ոսկ. յհ.: *Աչս ածէին փախչելոյ. Փարպ.: *Մինչդեռ զաչս իւր այսր եւ անդր ածէր. Վրք. հց. ՟Ի՟Զ: Պատել. բոլորել. կապել. ... *Ած զգօտի քո: Գօտի ածեալ պաշտեա՛ զիս: Սուսեր ածել ընդ մէջ: Ածի ընդ մէջ քո զբեհեզ: Ածցես նոցա կամարս: Ածցես նոցա ապարօշս: Ած զորմովք տանն պատուարս: Ածից զքեւ պատնէշ: Ած շուրջ զնովաւ ցանգ եւ այլն: *Համարձակութիւն տայ նմա վարսակալ ածել: Թաշկինակաւն՝ զոր ընդ գլուխն էր ածեալ, հանեալ պատէր. Խոր. ՟Ա. 12: Բուզ. ՟Ե. 2: *Զուրարն սոքա զահեակ բազկաւն ածեալ. Լմբ. պտրգ.: *Ածին փոս զբանակաւն. Բուզ. ՟Ե. 4: Արկանել. հեղուլ. լնուլ. կաթեցուցանել. ... *Ածցէ ʼի սուրբ իւղոյն յաւազանն: Թացցէ զմատն իւր ʼի ջուր, եւ ածցէ զշրթամբք իմովք. Մաշտ.: Ոսկ. ղկ.: Հարկանել. ... *Ած ապտակ Յիսուսի. Յհ. ՟Ժ՟Զ. 22: *Ած սուսերաւ: Ածել ումեք սուսերաւ: Ածեալ նմա մականաւն՝ ասէ, ծանի՛ր զքեզ. Խոր. ՟Բ. 31. 82: ՟Գ. 55: Ի վերայ բերել. կատարել. ʼի գործ, կամ ʼի կիր արկանել. վարել. *Ած կատարեաց տէր զսրտմտութիւն բարկութեան իւրոյ: Ածել զբարկութիւնն: Որ ածէ ʼի վերայ զպատճառս տանջանացն: Ածցէ տէր ʼի վերայ Աբրահամու զամենայն զոր խօսեցաւ. եւ այլն: *Քաղաքացն ածեն վանդումն: Եւ ոչ ուժգին հողմ ածիցէ ձմեռն ապականութեան. Պիտ.: Յհ. կթ.: *Զպատուհասն ʼի վերայ ածելով. Եզնիկ.: *Ածեր պատիժ ʼի ծոց նոցին. Յիսուս որդի.: *Ի շահ ածել. Ոսկ. եփես.: Յաւելուլ. յարել. դնել ʼի վերայ. *Որպէս եւ ածէ իսկ զնովիմբ թէ փող հարկանի: Եւ զնովիմբ ածէ: Ածէ զնովիմբ, եթէ հայեցարուք յԱբրահամ. Եզնիկ.: Սեբեր.: *Ապա ածէ ʼի վերայ: Ի վերայ ած: Ած թափեաց վաղվաղակի, եւ ասէ: Ած թափեաց մխիթարեաց. Ոսկ. յհ.: *Ած զձեռն իւր զակամբ իմով. Վրք. հց. ՟Ի՟Ա: Ըմբռնել. ունել. ... *Զձեռօք ոչ կարաց ածել զայրն. ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Դ. 31: *Զձեռամբ կամեցեալ ածել. Լմբ. սղ.: *Որ զբռամբ ածելոցն իսկ է զմեծ վիշապն. Յոբ. ՟Գ. 8: *Զվիշապն մեծ՝ կարթիւ ածեալ որսացար: Կարթիւ պատրանաց ածար. Նար. ղ. եւ Նար. ՟Խ՟Զ: Յանկուցանել. շահել զսիրտ. *Յինքն ածեր յանձանձէր: Պատուասիրաբար յինքն ածէր. Յհ. կթ.: *Եթէ կամիցիմք, դիւրաւ ածեմք զնա զմեօք: Կարիցես ածել զնա զքեւ: Զհրէայսն զիւրեւ ածիցէ: Ածել զնա զիւրեւ կամ զիւրեաւ. Ոսկ.: ԱԾԵԼ Ի ՅԱՅՏ, Ի ՄԷՋ, կամ ԸՆԴ ՄԷՋ ԶՄՏԱՒ, ՅՈՒՇ, ԶԴՐՈՒՆՍ, եւ այլն. Տ. ՅԱՅՏ, ՄԷՋ, ՄԻՏ, ՈՒՇ, ԴՈՒՌՆ. եւ այլն: ԱԾԵԼ ԶՀԵՐՍ. Տ. ԱԾԵԼԵԼ. *Ածին զհերս եւ զմորուս ծառայից նորա: Զհեր գլխոյն ածելեաւ ածին: Զհերս գլխոյն ածելով (այս ինքն ածելւով) ածին. Վրդն. սղ.: Տէր Իսրայէլ.: Կիր. երզն.: ԱԾԵԼ ԶԲՈՑՈՎ. Անցուցանել ընդ բոց. որպէս դնի ʼի յն. եւ յեբր. Օրին. ՟Ժ՟Ը. 10: ՟Դ. Թագ. ՟Ի՟Գ. 10: Եզեկ. ՟Ի՟Գ. 38: ԱԿՆ ԱԾԵԼ. ԾՈՒՆՐ ԱԾԵԼ. ԵՂՋԻՒՐ ԱԾԵԼ. ՍՏՈՒԵՐԱԾՍ ԱԾԵԼ. Տ. ԱԿՆ. ԾՈՒՆՐ. ԵՂՋԻՒՐ, ՍՏՈՒԵՐԱԾՔ: ԸՆԴ ԲԱՆՍ ԱԾԻՄ. Տատանիլ յայլ եւ յայլ բանս եւ ʼի խորհուրդս. *Առանց ընդ բանս ինչ ածելոյ. Գծ. ՟Ժ. 29. յն. անընդդիմաբանաբար: ն. ԱԾԵԱԼ ԼԻՆԵԼ. ն. Ածել. լինի ածել. *Միահաղոյն ածեալ լինէր քո (այս ինքն ածէիր) զարքայութիւն քո: Ի զարմացումն զբոլոր գղերիկոսս եկեղեցւոյն ածեալ լինէր (այս ինքն ածէր). Յհ. կթ.: Իսկ ԱԾԱՒ, իբր Էած. Տ. ԱԾԱՆԻՄ, ածայ: