- ԱՐՏԱՔՈՅ
- I. (-) NBH 1-0380 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c նխ. ἕξω, ἕξωθεν extra, foras, foris Ի դուրս, եւ դէպ ʼի դուրս. եւ Յարտաքին կողմանէ. եւ Ի վեր քան. դուրսը, դուրս, դրսէն. ... *Արտաքոյ բանակին, կամ քաղաքին, սահմանացն, բնակութեան, շինին, տան, ապարանից, վարագուրին, մարմնոյ իւրոյ. եւ այլն: *Արտաքոյ հարսանեացն ընկեցան: Արտաքոյ իւրեանցն հալածեսցեն գաւառի. Փարպ.: Պիտ.: *Արժանաւորաց եւ անարժանից արտաքոյ եղեալ եկե եցւոյ. Լմբ. պտրգ.: *Մարգարէ սուտ արտաքոյ մտաց իւրոց եղեւ. եւս. պտմ. ՟Ե. 17: *Արտաքոյ մտաց իւրոց արարի ես զայն. Վրք. հց. ՟Ի՟Զ: *Արտաքոյ կայր ինքն ինքեան. Նիւս. երգ.: *Զի մի՛ հեբրայեցիքն արտաքոյ կարգի պատուիցեն զնա. Եփր. օրին.: *Արտաքոյ զօրութեան իմոյ է այս. Եւս. պտմ. ՟Ա. 1: Եւ Ուրոյն. ʼի զատ. մեկուսի. օտար. հակառակ. անմասն. անբաժ. ազատ. առանց. *Ետու քեզ զսիկիմ սեպհական արտաքոյ եղբարց քոց: Արտաքոյ օրինաց: Արտաքոյ վարդապետութեանն՝ զոր դուքն ուսայք. եւ այլն: *Արտաքոյ այլոցն տրոհեալ: Արտաքոյ արժանեաց, կամ իրաւանց. վայելչականին, կամ արժանւորին, յարմարականին: Արտաքոյ բոլոր վշտակիր հեծութեան: Արտաքոյ այցելութեան: Արտաքոյ ամենայն անգոսնելի կրից, կամ անասնական կրից: Արտաքոյ կամացն Աստուծոյ. արտաքոյ բնութեան, կամ մտաց, կամ զգայութեան. եւ այլն. Յհ. կթ.: Սարգ.: Պիտ.: Նար.: Շ. բարձր. եւ Շ. ամենայն չար. եւ այլն: *Զոր օրինակ եւ ոչ զերկայնակեաց կենդանիսն ասէ ոք անմահս, եւ սակայն նոքա բազում ժամանակս կան արտաքոյ մահուան. Ոսկ. յհ. ՟Բ. 53: նխ. ԱՐՏԱՔՈՅ ՔԱՆ. նխ. Նոյն ընդ վ. ըստ ամենայն առման. *Արտաքոյ քան զայգին, կամ զերուսաղէմ. եւ այլն: *Արտաքոյ քան զամուրսն. Եղիշ. ՟Է: *Այլ Աստուած արտաքոյ քան զնա. Եզնիկ.: *Արտաքոյ քան զիս. Ոսկ. ես.: *Ոչ ինչ արտաքոյ ասել քան զոր մարդարէքն եւ Մովսէս խօսեցան. Գծ. ՟Ի՟Զ. 22: *Արտաքոյ քան զգիտութիւն արուեստին էին. Բուզ. ՟Գ. 13: *Պատուէին զնա արտաքոյ քան զարժանն. Եւս պտմ. ՟Ե. 16: II. ԱՐՏԱՔՈՅ 2 (-) NBH 1-0381 Chronological Sequence: Unknown date, 10c, 12c մ. Արտաքս. ʼի դուրս. եւ Արտաքուստ. *Եւ պատմեաց արտաքոյ: Կալ կամ շրջիլ կամ ագանիլ արտաքոյ: Ի տան ծնեալ՝ կամ արտաքոյ: Ծեփեսցես զնա ներքոյ եւ արտաքոյ: Արտաքոյ երեւին գեղեզիկք: Արտաքոյ մարտք եւ ʼի ներքոյ արհաւիրք. եւ այլն: *Զցանկ պարտիզին արտաքոյ դնել. Վրք. հց. ՟Է: մ. Իսկ բացառական խնդրով, իբր Հեռի, անխտիր է մ. եւ նխ. *Արտաքոյ լեր յանագորոյն ռամկէդ. Ճ. ՟Բ.: *Որ յայսմ ախտէ արտաքոյ է. Լմբ. սղ.: *Զայն արտաքոյ տարեալ տրոհէին յայլոց. Յհ. կթ.: ԱՐՏԱՔՈՅ ԿՈՒՍԷ. Յաերտաքին կողմանէ. արտաքուստ. ʼի վերին երեսս. *Գանձն արտաքոյ կուսէ փուշ ունէր, եւ ʼի ներքոյ մարդարտով լի. Ոսկ. ղկ.: III. ԱՐՏԱՔՈՅ 3 (քոյց, քոյս.) NBH 1-0381 Chronological Sequence: 6c, 10c գ. ԱՐՏԱՔՈՅՔ. Արտաքին կողմանք. եւ Արտաքին իրք. *Զարտաքոյս եկեղեցւոյն, կամ արքունեացն ամրացուցանել, կամ հոգածել: Զարտաքոյսն (մարմնոյն) զգեստաւորեալ: Արտաքոյքդ միայն են ʼի տեսիլ արտաքնոց. Յհ. կթ.: *Կա՛մ զմարմինն վնասէ, կամ զարտաքոյսն՝ զինչսն յափշտակելով: զարտաքոյսն, այսինքն զստացուածս: Տիրեն ʼի վերայ մարմնականացն եւ արտաքոյց: Իմաստասիրութիւն զբնութիւն էիցն գիտէ. իսկ զարտաքոյս բնութեանց եւ զհետեւողս էր գիտել արհեստից. Սահմ. ՟Ժ՟Ա:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.