ԲԱՅ

ԲԱՅ
I. (ի, ից.) NBH 1-431 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 11c, 12c, 13c գ. ῤῆμα verbum Ըստ քերականաց՝ Մասն բանի յայտարար գործողութեան. ... *Բայ է բառ անհոլով՝ ընդունական ամանակաց, դիմաց, եւ թուոց, որ ներգործութիւն կամ կիր յարկացոցէ. Թր. քեր.: *Բայ է, որ առնշանակէ ամանակ. Պերիարմ.: *Եւ է բայ՝ ըստ բանիս մեկնութեան, որ է ասութիւն մեր զգործոց մերոց, զոր ասեմք, թէ զայս ինչ գործեցի, կամ գործեաց, կամ գործեցին. Մագ. քեր. (որ է ասել, թէ ձայնս բայ կամ բա՝ է արմատ բառիցս Բառ, բան, այսինքն ասութիւն. լծ. եւ վէպ. որպէս եւ յն. ասեմ. լտ. ասել. իտ. խօսք:) *Ստոյգ բայ է ներկայն. իսկ անցեալն եւ ապառնին՝ հոլովմունք ազդման. Երզն. քեր.: *Զներկայն անուանէ բայ, իսկ զանցեալն եւ զապառնին ոչ բայ, այլ՝ հոլով բայի: Իւրաքանչիւր ոք ʼի բայիցն նշանակէ իմն: Անյաղթ պերիարմ.: ԲԱՅ. Լայնաբար՝ ո՛ր եւ է մասն բանի. բառ. ձայն ինչ նշանական. ... λέξις vocabulum *Զայս ունողաց զօրութիւն ʼի վերայ Աստուծոյ անուանց եւ բայից. Կիւրղ. գանձ.: *Այս բայ՝ Ո՛վ, ըստ երկուց տարազաց լսի. Քաղցր եւ բարին հանգոյն բայք են միմեանց: Քննութիւնս բայից ուսոյց: Սակս բայից եւ բառից քննութեան. Լմբ. սղ. եւ Լմբ. ատ.: *Արիստոտէլ բաժանելով (զէակս) տասն ստորոգութեանցն բայիւք. Գր. տղ. թղթ.: *Սուրբ բայ՝ կարճ է ʼի մերս բարբառ: Գիտեմք, զի յայսր բայէ հրաժարէք. Ժող. հռոմկլ.: ԲԱՅ. Ըստ հոմաձայնութեան յունին ῤῆμα , որ է ասութիւն. որպէս Բան, խօսք, բարբառ մարդկեղէն՝ ʼի նիւթական բառից յօդեալ. *Փանաքիմաց բայիւք՝ մերոյ փրկութեանս գովասանութիւն հատուսցուք. Անյաղթ բարձր.: *Մի՛, որպէս մեքս իմանամք եւ ասեմք փանաքիմաց բայիւք մերովք. Սարգ. ՟բ. պ. ՟Զ: *Որ ինչ միանգամ ասէ Աստուած, ո՛չ բայք են, այլ՝ գործք, զորս աչք յառաջ քան զականջս դատին. Փիլ. ՟ժ. բան.: ա. ԲԱՅ. ա. Լոկ ասութեամբ յօդեալ, կցկցեալ, թարմատար, ընդվայր բարբառեալ, զրախօսական. *Ի բայ բանից եւ անոճ իմն յաղագս հայկայ եւ նմանեացն կակազէ. Խոր. ՟Ա. 21: II. ԲԱՅ 2 (-) NBH 1-430 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 12c չ. Երբեմն թարմատար, որպէս Բա. բամ. թէ. զի. որ. քի. *Պատմեցին, եւ ասեն, բայ հուր ինչ մեք անդր ոչ գտաք: Զի ասէր, բայ բազմաց ʼի ձէնջ են ընտանիք առ մեզ: Ասաց անձն իմ, բայ բաժին իմ է նա: Եւ ասացէք, բայ ընդէր. ՟Բ. Մակ. ՟Ա. 20: ՟Ժ՟Բ. 24: Ողբ. ՟Գ. 24: Մաղ. ՟Բ. 14: (ուր չիք շաղկապ ըստ յն. այլ միայն բայդ՝ ասել): *Ի յայնմիկ, զի ասաց բայ՝ նոր, զառաջինն հնացոյց: Ահաւասիկ դարձաւ ասաց նա, բայ գուցէ մեռանիցի. Եփր. օրին.: Երբեմն ʼի նշանակ հաստատութեան. որպէս Ապաքէն, արդարեւ. իսկ. գոգցես. արդեօք. թերեւս. անշուշտ. ռմկ. պա, պէ. եւ այլն. *Բերոսոս բայ ասէ յառաջնում մատենին: Եւ գրով բայ ասէ զքաջութիւնսն դրոշմէր: Եւս. քր. ՟Ա: *Այսօր ընդ իս եղիջի՛ր ասէ յադին դրախտին. բայ զի՞նչ ասիցես արդեօք. ʼի խաչ ելեալ եւ բեւեռեալ ես, եւ զդրա՞խտն խոստանաս. Ոսկ. խչ.: *Գրեաց ... զի բայ թերեւս յանդիմանեսցին, եւ եկեսցեն ʼի խոնարհութիւն հեզութեան. Եփր. ՟ա. կոր.: *Զի մի՛ յոլովագոյն բայ կշռովք բարձցէ զնա: Ապարասանեալ բայ յաղագս բազմորդութեանն: Հրաման տայր բայ նմին: Արդ եթէ կամիք, բայ կարօղ եմ ես զնա ձեզ ցուցանել. Պիտ.: Եւ իբր զձայն յունական, ի՛բա, ի՛բէ. այսինքն ասաց, ասէ. *Ու՞ր իցեն (սահմանք սպարտիոյ). եւ նորա զնիզակն ցցեալ, բայ, յայսմ վայրի. Պիտ.: Տ. բա: ԲԱՅ 2 (2-1047) որպէս Բան, կամ բառ. *րախական բայիւք երգաբանեալ գոչեմք, հարսն երկնից դշխոյ ուրախացի՛ր բերկրեալ. Շ. տաղ.: III. ԲԱՅ 3 (ի, ից.) NBH 1-431 Chronological Sequence: 12c գ. ԲԱՅ φωλεός, φωλία lustrum, latibulum, cubile որ եւ ԲԱՅՈՑ. ռմկ. եւս բայ, կամ բահ. Որջ կենդանեաց՝ մանաւանդ արջոց յաւուրս ձմերայնոյ. որպէս պահ, այսինքն դիպահ, եւ պահք, յորժամ առանձնացեալ մնան իբր թմրեալ եւ անսուաղ զաւուրս բազումս. (այսինքն քառասունք պահելի.) *Առիւծ գոչեաց ʼի յանտառին, եւ գիշախանձ արջն ʼի բային. Շ. եդես.:

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "ԲԱՅ" в других словарях:

  • ԲԱՄ — ( ) NBH 1 430 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c չ. թարմատար. Բա. թէ. զի. որ. քի. (այլ ʼի յն. չիք շաղկապ ինչ). *Ասացի, բամ ցրեցից զնոսա: Առաքեցի առ ձեզ ... բամ դարձարո՛ւք իւրաքանչիւր ʼի ճանապարհէ իւրմէ չարէ: Ասացի՝ բամ ահա… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՍՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0314 Chronological Sequence: 6c, 13c գ. φάσις, λέξις dictio Ասացուած. բան, եւ բառ. ձայն նշանական. *Լցեալ աստանօր զյաղագս այլոց հակակայիցն ասութիւն: *Ըստ այսքան յեղանակս ունի բայ զասութիւն եւ զցուցումն. Երզն. քեր.: *Բան է ձայն նշանական,… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԳՈԼՈՇԻ — (շւոյ, շոյ, շեաց.) NBH 1 0566 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 11c, 12c գ. ԳՈԼՈՇԻ կամ ԳՈԼՈՐՇԻ ἁτμίς, ἁτμός vapor, ἁναθυμίασις exhalatio որ եւ ՇՈԳՈԼԻ. Շոգի ջերմ. գոլ եւ ոգի. մշուշ շողագին. ծուխ խոնաւութեանց, եւ այլոց… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԳՈՄ — I. (գոս, գոյ, գոյր, գուցէ, գոլ, գոլով.) NBH 1 0568 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c ὐπάρχω, εἱμί existo, sum Բայ էական պակասաւոր, եւ այն ստէպ վարի յերրորդ դէմս. Գտանիլ կամ լինել իրօք. որ եւ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԵՄ — (ես, է, էի, իցեմ, ել, ելոյ, ելով, եալ, ելոյ.) NBH 1 0657 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c εἵμι, εἷναι sum, esse (տե՛ս եւ Եղանիմ, Լինիմ, որք լնուն զայլ եւս ժամանակս չէզոքաբար): Էական… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • Յ — ( ) NBH 2 0312 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c Տառ երկձայն, երբեմն բաղաձայն համարեալ՝ որպէս հ թոյլ եւ անհագագ. եւ երբեմն ձայնաւոր դատեալ՝ որպէս սկզբնաւորութիւն հնչմանցս ե՛, եւ ի՛. ուստի եւ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՆԵՐԿԱՅ — (ի, ից.) NBH 2 0418 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 13c ա.գ. ἑνεστώς, παρών praesens, quod adest. Որ ʼի միջի աստ յանդիման կայ արդ եւ այժմ. առաջիկայ. այժմու. արդի. այժմեան ժամանակ ընդ մէջ անցելոյն եւ ապագայի. եւ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • Traditional Armenian orthography — (also known as classical orthography and Mashdotsian orthography) is the orthography developed during the early 19th century for the two modern dialects of the Armenian language Eastern Armenian and Western Armenian. It is used primarily by the… …   Wikipedia

  • ԱԾԱՆՑԱԿԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 0020 Chronological Sequence: 6c, 10c, 11c, 13c ա. παράγωγος derivativus, deductus Ըստ քերականաց՝ նոյն ընդ ածանցս. այս ինքն բառ ծագեալ ʼի նախագաղափարէ, յոր յարեալ է մասնիկ ինչ աննշան՝ փոփոխիչ յայլ վիճակ, որպէս եւ նոյն իսկ մասնիկն… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱԿԱՆԱՏԵՍԻ — ( ) NBH 1 0022 Chronological Sequence: 6c ԱԿԱՆԱՏԵՍԻ՛. Որպէս բայ՝ աչօք կամ աչաց տեսանի. կամ որպէս անուն՝ աչօք տեսանելի. (զի եւ ականատեսն գրի երբեմն ականատեսի). *Ուր խաչն ականատեսի գլխովին, զիա՛րդ ոչ յանդիմանակայ անդ խաչելութիւնն հաւատասցի. Անյաղթ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»