- ԲԱՆԱՒՈՐ
- (ի, աց.) NBH 1-435 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 12c ա.գ. λογικός rationalis, et intellectualis Բանական. տրամաբանօղ. մտաւոր. իմացական եւ խօսուն. *Մարդ է կենդանի բանաւոր: Շնորհես բանաւոր կենդանի՝ մարդ ʼի հողոյ. Սահմ. ՟Գ: Շար.: *Ոչ կարասցէ ոք ասել, թէ բանաւոր եմ, եւ անբան. Կիւրղ. գանձ.: *Զիա՞րդ ոչ գիտէր զբարի եւ զչար՝ բանաւոր գոլով բնութեամբ, եւ ազատ խորհրդովք. Աթ. ՟Դ: *Անշնչական եկեղեցի, անբանն ʼի բանաւորէն կառուցեալ, մեծ է քան զմարդ, առաւել քան զբանաւոր, գերազանց քան զմտաւոր. Նար. ՟Լ՟Է: Ասի եւ զհրեշտակաց, որք չեն տրամաբանօղ, այլ ունակք գերագոյն բանի յիմացական կարգի. *Հոգիք մտաւորք եւ բանաւորք: Բանաւորաց՝ հոգեղինաց, եւ մարմնաւորաց. Ագաթ.: *Զայն տեսցո՛ւք, թէ բնաւ գուցե՞ն այլ ինչ արարածք բանաւորք՝ քան զհրեշտակս, եւ զդեւս, եւ զմարդիկ. Եզնիկ.: *Հրեշտակք ամենայն եւ մարդիկ՝ բանաւոր էութիւնք են. Մաքս. ի դիոն.: *Ի փրկութիւն բանաւորաց՝ հրեշտատակաց եւ մարդկան. Շար.: ԲԱՆԱՒՈՐ. իբր Բանիբուն. մտացի. հանճարեղ. ճարտարաբան. ... *Այր ոմն իմաստասէր եւ բանաւոր. Վրք. հց. ՟Ժ՟Է: *Թէ եւ ամենայն իսկ որք իմաստնագոյն բանաւորացն ʼի մի վայր ժողովեսցին. Պիտ.: *Զոչխարսն քան զհովիւս՝ բանաւորս արարեր. Փարպ.: *Խորին բանաւորքն եւ պերճացեալքն ʼի ճարտարութիւն լեզուոյ. Լմբ. սղ.: ԲԱՆԱՒՈՐ. Խօսուն. բարբառօղ նիւթապէս. *Զանբանն (զէշն բաղաամու) բանաւոր կացոյց, եւ զանարժանսն մարգարէութեամբ պատուեաց. Սարգ. յռջբ.: ԲԱՆԱՒՈՐ. Խօսական. որ ինչ բանիւ լոկով վճարի. *Իմաստութեան տեսակ կրկին է. է՛ որ երկրաւոր է եւ բանաւոր, որ ճարտասանութեամբն իմանի, եւ է՛ որ հոգեւոր է, եւ գործով ճանաչի. Սարգ. յկ. ՟Ը: Կամ Որ ինչ հայի ʼի բանս Աստուծոյ, կամ ʼի քարոզութիւն. *Բանաւոր անձրեւաւն պարարեցաւ սրտից երկիրս մսեղէն անապատացեալ մարդկան. Ագաթ.: *Եթէ զբանաւոր հացն սիրես ուտել. Լմբ. ժղ. (որ հայի եւ ʼի յաջորդ նշ): ԲԱՆԱՒՈՐ. Բանաւորական. իմանալի. հոգեւոր. շնչաւոր, բանական. *Հովիւն հօտից բանաւուր ոչխարաց. Ագաթ. *Բանաւոր հօտ, գառինք: Ողջակէզք բանաւորք. Ժմ.: Շար.: Խոր. հռիփս.: *Բանաւոր պատարագ, պաշտօն: Երկիր բանաւոր: Բանաւոր դրախտ: Բանաւոր բուսոց. Շար.: Խոր. հռիփս.: *Սահման բանաւոր: Փա՛յտ բանաւոր: Տիղմս բանաւոր: Բանաւոր մոխրոյս. Նար.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.