ԳԱՄ

ԳԱՄ
I. (եկի, եկ, եկայք, եկեալ, գալ.) NBH 1-0525 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 10c, 12c, 13c, 14c չ. ἤκω, ἕρχομαι, βαίνω, πάρειμι Venio, adsum, adeo եւ այլն. Եկաւորել. փոխիլ անտի այսր, ʼի հեռաւոր վայրէ ʼի մօտաւորն. կէլմէք. *Ուստի՞ գաս, կամ գայք: Զի՞ եկիք առ իս: Գալով եկեսցեն: Եկ, եւ գայ: Եկայք առ իս, կամ զկնի իմ. եւ այլն: Ոճք ձեւանան բազմապատիկ, յորժամ խնդիրն ոչ է բառ տեղական, կամ է ʼի զանազան հոլովս, մանաւանդ ʼի պարառականն. զոր օրինակ. ԳԱԼ Ի ՄԻՏՍ, կամ ՅԻՆՔՆ, կամ Ի ԽԵԼՍ, է Ուշաբերիլ. *Եկեալ ʼի միտս իւրʼʼ. յն. յինքն. Ղկ. ՟Ժ՟Ե. 17: *Զարթիր, եւ եկ ʼի միտս քո. Մանդ. ՟Ի՟Դ: *Սթափեցիր, եւ եկ ʼի քեզ. Մանդ. ՟Ա: եւ Ճ. ՟Ժ.: *Եկի ʼի մտի իմում. Վրք. հց. ՟Ի՟Ա: *Ի խելս գամ. Ոսկիփ.: ԳԱԼ Ի ԶՂՋՈՒՄՆ, ՅՈՂՈՐՄՈՒԹԻՒՆ, Ի ՔՆԻՆ, Ի ԾՆՈՒՆԴ, ՅԱՃՈՒՄՆ, Ի ՎԱԽՃԱՆ, Ի ԼՐՈՒՄՆ, Ի ՎՏԱՆԳ, Ի ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ, եւ այլն. իբր Շարժիլ, փոխիլ, դառնալ, աճել, լրանան, եւ այլն: ԳԱԼ Ի ԶԱՐՄԱՑՈՒՄՆ, Ի ՀԱՐՑՈՒՄՆ, Ի ԿԱՐԾԻՍ, Ի ԿԱՄՍ ՈՒՐՈՒՔ, ՅԱՂԵՐՍ, եւ այլն. իբր Զարմանալ. հարցանել. միաբանիլ. զիջանիլ: ՎԿԱՅ ԳԱԼ, այսինքն Լինեն: Եղիշ. է: ԳԱԼ ԸՍՏ ԿԱՄԱՑ, կամ ԸՍՏ ԲԱՆԻ իմաստնոյն, այսինքն Վարիլ: Եզնիկ.: *Իսկ ընդէ՞ր եւ աստուած գայցէ ըստ սառայի. Կիւրղ. ծն. իբր կուսակից լինել: ԳԱԼ Ի ՄԷՋ. իբր Գոյանալ: Երզն. մտթ.: *Անմտաց ʼի ցանկութիւնի գայʼʼ. այսինքն ցանկալի լինի. Իմ. ՟Ժ՟Է. 5: ԳԱԼ ԸՆԴ ԿՈՒՍԱԿԱՆ ԱՐԳԱՆԴ. այսինքն Ծնանիլ ʼի կուսէ: Ոսկ. մ. ՟Ա. 2: *Լաւ է թէ ոչ հաստեսցի, եւ ոչ եկեսցէ ( ʼի լոյս ծննդեամբ). Եփր. ել.: ԸՆԴ ԴԱՒԹԻ ԿԵԱՆՍ ԳԱԼ. այսինքն Խորհել, անցանել մտածութեամբ: Ոսկ. մ. ՟Ա. 10: ԳԱԼ. իբր ἕρχομαι Gressor Կռուիլ. ոգորիլ. ընդհարկանիլ. իրարու հետ ինկնալ. *Եպիսկոպոսք չեպիսկոպոսաց, եւ ուխտականք չուխտականաց, եւ ժողովուրդ ժողովրդականաց արեամբ չափ գայցեն. Կոչ. ՟Ժ՟Է: ԳԱԼ ԸՆԴ ԱՂԲ, ԸՆԴ ԾՈՒԽ, ԸՆԴ ՓՈՇԻ, ԸՆԴ ՓՈՇԻ, ԸՆԴ ԱՊԱՒԱՌՍ. իբր Ընկեցիկ լինել, շաղախիլ: Սղ. ձգ. 11: Խոսր.: Ճ. Ա: ԳԱԼ զսիրով ուրուք կամ իրիք, եւ զմիմեամբք, զգրովք, զիւիք, եւ այլն. որպէս Յարիլ, փարիլ, դեգերիլ, յածիլ, պատիլ. սիրով վառիլ, վարիլ, եւ այլն. *Գալ զնորա սիրով. զտամբ. զպատուիրանօք. Առակ. ՟Ե. 19. ՟Ժ՟Ա. 29: ՟Գ. Թագ. ՟Զ. 12: *Զճշմարտութեան բանիւ: Զխրատու. զիմաստութեամբ. Եւս. քր. ՟Ա: *Զառաքինութեամբն. զհոգեւորօք. Ոսկ. մ. ՟Ա. 14. 15: *Զարբեցութեամբ. զնչիւք. Մանդ. ՟Ժ՟Է. ՟Ժ՟Ը: *Զմիմեամբք (սիրով կամ պատուով). զիւրեանց կանամբք. զայլ արամբ, եւ այլն. Ոսկ. փիլիպ.: Նախ. ՟ա. պետր.: *Զգրովք հարցն եկեալ. Յհ. կթ.: *Որպէս բիժ զակամբ եկեալ. Յճխ. ՟Ի: *Սարսափիւն գայ զօսկերօքն. Եզնիկ. այսինքն պատէ: *Հազար ամ զմիմեամբք եկեալ գտանէʼʼ. այսինքն բովանդակեալ. Եւս. քր. ՟Ա: ԳԱԼ. Իբր թարմատար եւ ʼի զարդ (որ գտանի եւ ʼի ռմկ). *Կացի մնացի, եկն եբեր փուշ եւ տատասկ. Ոսկ. ես.: *Ազնիւ ցորեան սերմանեմք, եւ գայ բերէ այլ կերպարանս. Վեցօր.: ՈՐՉԱՓ կամ ՈՐՔԱՆ ԳԱԼ, այսինքն Ձեռնհաս լինել. ըստ կարի. ձեռքէն եկածին չափ. *Որչափ իւր ինքեան գալ էր, զբովանդակն ʼի միջոյ ʼի բաց կամեցաւ բառնալ. Պիտ.: *Որքան գալ է քեզ՝ մի առներ պակաս. Վրդն. սղ.: ԵԿ ԱՆՑՑՈՒՔ. ՕՆ ԵԿԱՅՔ եւ մեք, զի ընդ նմա մեռցուքʼʼ. իբր Աղէ. հայտէ: ՟Ա. Թագ. ՟Ժ՟Դ. 1: Յհ. ժա. 16: ԵՐԵԿ. իբր աշխարհաբառ. այսինքն Եկն. *Երեկ (կամ երէկ) զկնի ձեր. Վրք. հց. ձ: *Ոչ մարդ երեկ, ոչ զրոյց եբեր: Ոչ զրոյց երեկ. Մաշկ.: Ի ՎԵՐ կամ Ի ՎԵՐԱՅ ԳԱԼ. ԶՀԵՏ կամ ԶԿՆԻ ԳԱԼ. ՅԱՌԱՋ ԳԱԼ. ՇՈՒՐՋ ԳԱԼ, եւ այլն. Տ. ʼի բառսն, Ի ՎԵՐ, Ի ՎԵՐԱՅ, ԶՀԵՏ, եւ այլն: Տ. ԳԱԼՈՑ II. ԳԱՄ 2 (գամոյ կամ մու, գամք, գամս.) NBH 1-0526 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. πόρος Transitus, exitus, emolumentum, adjumentum Անցք (աջող), կամ Դէպ ինչ (եկեալ). դիւրութիւն. ելք. հայթայթանք. հնարք. ճար. կռուան ոտից. տեղի. վագա, չարէ, իլիշիկ, վէսիլէ. *Հոգին յիւր շնորհն հզօր եկաց, եւ այլ դամք հնարից սամսոնի յաղթեցին. Փիլ. սամփս.: *Հետահան, իբր թէ ʼի հետ մտեալ իրաց՝ գամ եւ հնարս գտանեմ. Երզն. քեր.: *Գամս եւ հնարս եւ պաճարնս անհնարիցն գտանել. Նիւս. կազմ. ՟Ա: *Ոտք խեցգետնոյն ոչ կարեն գամս գտանել յողորկ եւ ʼի սեպ պատեանս զեռնոյն (ոստրէի). Վեցօր. է: *Ոչ ինչ կարացին գամ եւ մուտ գտանել: Այնպիսի զօրութիւն ետ մեզ աստուած, որում ոչ ինչ կարէ գամ գտանել չարութիւնն նոցա. Ոսկ. ես.: Իսկ ԳԱՄ 3, ռմկ. որպէս Բեւեռ, վարի ʼի յանգս բարդութեանց իբր Զօդ. սեպ. հեզոյս. Տ. ԵՐԿԱԹԱԳԱՄ. (լծ. տճ. գամա, լիվի. լա. գունէուս): ԳԱՄ. Դէպք ժամանակի. այսինքն անգամ. նուագ. հաղ. հեղ, տարպա, տրպա. քէրրէ, տէֆա. *Յառաջին գամոյն, յորժամ ելին պարսիկք: Ի կարգի առաջին գամոյն. Լաստ. ՟Ժ՟Ա. ՟Ժ՟Զ: *Գամու միոջ լեալ այն գործʼʼ. այսինքն մի անգամ, յայլում նուագի. Բուզ. ՟Ե. 3: մ. ԳԱՄ ՄԻ. ՈՐ ԳԱՄ ՄԻ. ՈՐ ԻՆՉ ԳԱՄ ՄԻ. մ. Մի անգամ. երբէք. եւ Որ միանգամ. *Որովհետեւ գամ մի յանձն էառ զզոհսն, յանձին ունէր եւ զօրինակ զոհիցն օրինադրել. Կիւրղ. թագ.: *Յորժամ գամ մի ʼի վեր եկեալք ըմբռնեսցին. Պիտ.: *Գամ մի չկարացեալք: Որ գամ մի յիմում տանս կայ: Որ գամ մի յիմում իշխանութեանս է. Փարպ.: *Ոչ միայն զառողջութիւնն տայր մարմնոյ, այլ որ գամ մի ʼի սուրբ ձեռսն մերձենային՝ զերծանէին ʼի հոգւոցն կապանաց. Ոսկ. ես.: *Որ գամ մի յայնպիսի չարչարանս մատնեալ իցէ. Ոսկ. մ. ՟Գ. 4. (յն. երբէք): *Որ գամ մի մարմին զգեցեալ է. Սարգ. յկ. ՟Ե: *Եւ որ ինչ գամ մի անցք անցին ընդ մեզ. ՟Ա. Եզր. ՟Ը. 87. յն. անցք ամենայն անցեալք ընդ մեզ: մ. ԳԱՄՈՒ ԳԱՄՈՒ. մ. Բազում անգամ. ստէպ ստէպ. հետ զհետէ. միշտ. չօգ տէֆա. *Ոչ զի գամու գամու մատուցանել զանձն իւր պատրաստեաց պատարագ այլոյ արեամբ ... Գամու գամու բազում անգամ մեռանել. Եփր. եբր.: մ. ԳԱՄ ՔԱՆ ԶԳԱՄ. մ. յորմէ ռմկ. կամաց կամաց. κατὰ μικρόν Paulatim Առ փոքր փոքր. տակաւ. երթալով ʼի նուագէ ʼի նուագ. քանի կերթայ նէ. կիթտիքճէ, եավաշ եավաշ. *Գամ քան զգամ իրք առնն յառաջադէմ յաջողէին. ՟Բ. Մակ. ՟Ը. 8: գ. ԳԱՄ 2 (2-1048) ոյ, օք. գ. Հեղոյս. զօդ. գամուած. *Զելեւէջ նորա սանդղաձեւ արասցես բեւառապինդ գամօք. Ոսկիփոր.: (Յորմէ եւ բարդութիւնն՝ Երկաթագամ եւայլն:) III. ԳԱՄ 3 (-) NBH 1-526 Chronological Sequence: Unknown date - (ԳԱՄ 2) ... Իսկ ԳԱՄ 3, ռմկ. որպէս Բեւեռ, վարի ʼի յանգս բարդութեանց իբր Զօդ. սեպ. հեզոյս. Տ. ԵՐԿԱԹԱԳԱՄ. (լծ. տճ. գամա, լիվի. լա. գունէուս):

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "ԳԱՄ" в других словарях:

  • ՏԱԿԱՒ — ( ) NBH 2 0839 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 10c, 11c մ. ἥδη jam. որպէս Տակաւ Տակաւ. հետզհետէ. գամ քան զգամ. այն ինչ. եւ ահա. (որպէս թէ տակով, տակէն, մէկ դիէն, կամաց կամաց, արդէն.) *Յորժամ տակաւ ոտքն նորա կակղանայցեն.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՔԵՏԱԳԱԳԱՄԵԼԻ — ( ) NBH 2 1002 Chronological Sequence: 13c ՔԵՏԱԳԱԳԱՄԵԼԻ՛ կամ ՔԵՏԱԳԱՄԵԼԻ՛. ՔԵՏԱՔԵՐԵԼԻ՛. γραπτέον scribendum, pingendum, insculpendum (est). Է դիմազուրկ՝ առ յոյնս ʼի մակբայից սակի: Բառ ծագեալ ʼի Քետայէ զոյգ ընդ բառիս Գամ, կամ թ. գագմագ. իբր թէ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՔԵՏԱԳԱՄԵԼԻ — ( ) NBH 2 1002 Chronological Sequence: 13c ՔԵՏԱԳԱԳԱՄԵԼԻ՛ կամ ՔԵՏԱԳԱՄԵԼԻ՛. ՔԵՏԱՔԵՐԵԼԻ՛. γραπτέον scribendum, pingendum, insculpendum (est). Է դիմազուրկ՝ առ յոյնս ʼի մակբայից սակի: Բառ ծագեալ ʼի Քետայէ զոյգ ընդ բառիս Գամ, կամ թ. գագմագ. իբր թէ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՔԵՏԱՔԵՐԵԼԻ — ( ) NBH 2 1002 Chronological Sequence: 13c ՔԵՏԱԳԱԳԱՄԵԼԻ՛ կամ ՔԵՏԱԳԱՄԵԼԻ՛. ՔԵՏԱՔԵՐԵԼԻ՛. γραπτέον scribendum, pingendum, insculpendum (est). Է դիմազուրկ՝ առ յոյնս ʼի մակբայից սակի: Բառ ծագեալ ʼի Քետայէ զոյգ ընդ բառիս Գամ, կամ թ. գագմագ. իբր թէ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՄՊ — (ոյ, ոց.) NBH 1 0073 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 9c, 10c, 11c գ. ԱՄՊ գրի եւ ԱՄԲ. (լծ. ամբար, եւ ումպ.) νεφέλη, νέφος nubes ... Գոլոշի ջրոյ եւ երկրի՝ ջերմութեամբ արեւու վերացեալ՝ դիզացեալ թանձրացեալ յօդս. կամ մէգ ʼի… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՅՈ — ( ) NBH 1 0093 Chronological Sequence: Early classical, 10c, 11c, 12c մ. ԱՅՈ՛. Այդ այդպէս է. եւ կարի իսկ քաջ. արդարեւ. յիրաւի. անշուշտ. ամէն ասեմ. հա՛ հրամերես. ... (լծ. հյ. յաւէտ.) ναί, νή, ἧ μήν nae, etiam, certe, ita *Մակբայ բաղստորագրութեանն …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԳԱՄ — ( ) NBH 1 0124 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 9c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c մ. Որպէս թէ այն գամ. յայն ինչ եւ յայնչափ ինչ նուագի. հեղ, տարպա .... Տ. ԲԱԶՈՒՄ ԱՆԳԱՄ. ՄԻ ԱՆԳԱՄ. ՄԻՒՍ ԱՆԳԱՄ. ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՆԳԱՄ եւ այլն: ԱՅՆ ԱՆԳԱՄ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆՀՈԳ — (ի, աց.) NBH 1 0187 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 7c, 10c, 11c, 12c ա. Ազատ ʼի հոգոց. անզբօս, անզբաղ. անկասկած. անքոյթ. յապահովացեալ. աներկիւղ. անխռով. հանդարտ. ἁμέριμνος curis vacuus, securus ... *Որ տքնի վասն նորա, վաղվաղակի… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆՈՒՆ — (անուան, անք, անց) NBH 1 0220 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. ὅνομα nomen Բառ, կամ ձայն նշանական՝ յայտարար ուրուք կամ իրիք. կոչումն իւրաքանչիւր էակի եւ անհատի՝ հասարակ կամ յատու… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԲԱՐԵԽՆԱՄ — ( ) NBH 1 448 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 10c ա. Բարւոք եւ քաջ խնամօղ, ամենախնամ, բարեգութ. *Հա՛յր անսկիզբն՝ բարեխնամ մարդասէր. Շար.: եւ Նար. ՟Ձ՟Բ. ՟Ղ՟Գ: *Առ քեզ դիմեալ գամ մա՛յրդ բարեխնամ. Գանձ.: Եւ իբր Բարեխնամական. խնամողական.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»