- ԿԷՍ
- (կիսոյ, ոց կամ ից.) NBH 1-1094 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 11c, 13c ա. (լծ. պակաս. կտուր. թ. գուսուր, քէս, քէսիկ.) Մի մասն բոլորի ʼի մէջ կտրելոյ. մի կամ միւս կողմն. հաւասար. հասարակ. մէջ. միջին. ... ա. ԿԷՍ. ա. ἤμισυς, -εια, -υ dimidius, -ia, -ium; medius, -ia. *Յերկուց կանգնոց եւ ʼի կիսոյ: Ի միոջէ կանգնոյ եւ ʼի կիսոյ: Կիսով փղկիւն: Կիսոյ ցեղին մանասէի: Վշխան կիսոյ կողմանն երուսաղէմի. եւայլն: *Եւ է որ ʼի տարւոջ եւ ʼի կիսում. Եզնիկ.: *Ի կէս օրինակս նոյնպէս յոքնակի գրեալ էʼʼ. այսինքն յօրինակս ինչ. Վրդն. ծն.: *Հնգեակն ... կիսորդ երկուց եւ կիսից. Մագ. ՟Ձ՟Դ: գ. ԿԷՍ. գ. ἤμισυ dimidium, medium. այսինքն կէս մասն. *Զկէս արեանն արկ ʼի խառնելիսն, եւ զկէս արեանն եհեղ առաջի սեղանոյն: Ուտիցէ զկէս թագաւորութեանս իմոյ: Կէս երկդրամենին: Կէս աւարին: Կէս վնասու: Ի կէս աւուրց իմոց, կամ իւրոց: Կէս իշխանացն յուդայ: Ի կէս չէ, կամ ո՛չ է ʼի կէս, զոր պատմեցին ինձ՝ իմաստութեանդ, կամ ʼի բազմութենէ իմաստութեանս քո. եւայլն: *Եթէ կիսոյ կէս ʼի մէջ մեռանիցիմքʼʼ. յն. կէսն մեր. ռմկ. կէսուայկէս. ՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Ը. 3: *Ի կէս աւուրցն ելանեն ʼի կենցաղոյս, անճաշակք ʼի ծերութենէ. Պիտ.: ԿԷՍՔ. ἤμισυ, ἅλλοι, ἔτεροι, οἰ δε, τὰ μεν, τὰ δε quidam, nonnulli, alii, caeteri. Ոմանք. այլք. ... *Կէսքն գործէին, եւ կէսքն ունէին զզէնսն պատրաստ: Այլքն ասէին. կէսքն ասէին: Կէսք կոշկոճեցան, եւ կէսքն զտանճանաց եւ զգանից զփորձ առին: Ոմն վէմս, ոմն վիրգս, կէսքն զաւազն զխիճն ʼի վերայ արկանէին: Եւ կիսոցն ընդ խաղ արկեալ՝ ասէին. եւայլն: *Կէսք գան ըստ կամաց նորա, եւ կէսք ոչ գան. Եզնիկ.: *Եւ կիսոցն ʼի նոցանէ զմեծն իսահակ խնդրեալ. Խոր. ՟Գ. 64: մ. ԿԷՍ. իբր մ. Ոչինչ պակաս կամ նուազ. կէս մի. ըստ մասին, մասամբ. *Գիտեմք զբազումս, որ քան զանասունս կէս անխօսագոյնք իցեն. Ոսկ. ես.: *Բանդ կէս զանեղծ զանարատ զիսկութենէն խօսի, կէս զխորհրդոյն, զոր եկն եւ կատարեաց մարմնովʼʼ. յն. ասացելոցդ կէսն. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 2: մ.ա. ԿԷՍ Ի ԿԷՍ. մ.ա. μερικός, -η, -ον partialis, dimidiatus, -a, -um ἑκ μέτρου ad mensuram. Ըստ մասին. մասամբ. մասնաւորապէս. չափով. եւ Ըստմասնեայ. կիսատ. կցկտուր. թերի. ... *Կէս ʼի կէս տեսանել, եւ ոչ կատարեալ տեսլեամբ: Ոչ ʼի կէս ʼի կէս ինչ էին շնորհքն: Ոչ եթէ կէս ʼի կէս փոքր ʼի շատէ տայ ինձ աստուած զհոգին. Կոչ. ՟Զ. եւ ՟Ժ՟Ե: *Կէս ʼի կէս բանիւ խոստանային. Վրք. ոսկ. (ռմկ. կէս բերանով:) մ. ԿԻՍՈՎ. մ. Կէս թողլով. չեւ աւարտեալ. յն. ընդ մէջն գնալով. μεσοπορῶν. *Եթէ բռնադատեցար ʼի կերակուրս. արի՛ կիսով, եւ հանգիցես. Սիր. ՟Լ՟Դ. 25:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.