ՀԱՍԱՐԱԿ

(ի, աց, եւ ուց.) NBH 2-0050 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c ա. (որպէս թէ համասարաս, եւ կամ հաւասարակ.) μέσος medius κοινός communis ἵσος aequalis ἑξισούμενος adaequatus. Զուգապէս հատեալ յերկուս. կէս. միջին. մէջ. միջակ. հասարակած. կէս, կէս եղած. ... *Յառաւօտէ մինչեւ զհասարակ օր. ՟Գ. Թագ. ՟Ժ՟Զ. 26: *Ի հասարակ աւուր: Ի հասարակ գիշերի: Զհասարակ գիշերաւ. Սղ. ՟Ծ՟Դ. 18: ղ. 6: ՟Գ. Թագ. ՟Ժ՟Զ. 26: ՟Ի. 20: Ես. ՟Ծ՟Թ. 10: Ել. ՟Ժ՟Ա. 4: *Զհասարակուց (մի ձ. զհասարակաց, այսինքն զկէս հասից) այգւոյն եւ զծառոյն՝ որ գայր ինչ, թողում ձեզ յայսմ օրէ. ՟Ա. Մակ. ՟Ժ. 30: *Եւ էր օրն հասարակ ʼի միջօրէի. Ոսկ. յհ.: *Աւուր հասարակի լոյս զխաւարն զայն կարծեն. Խոսր.: *Ի հասարակ աւուր ʼի տօթաժամու. Վրք. հց. ՟Ի՟Զ: *Ժամ էր հասարակ գիշերոյ. Ագաթ.: *Եղեւ նմա հիւանդանալ եւ մեռանել ʼի հասարակ ճանապարհիʼʼ. կէս ճամբան. ՃՃ.: Զհասարակ արեացʼʼ. պարսից կէսը. Խոր. ՟Բ. 71: ՀԱՍԱՐԱԿ. որ եւ ՀԱՍԱՐԱԿԱՑ. κοινός communis. Հաղորդ. կցորդ. միաբան. միախորհ. բոլորական. ընդ հանուր. եւ Համանման. միօրինակ. հաւասար. ամմէնը մէկսիրտ, միակերպ. ... *Հասարակ հաւանութեամբ: Ի հասարակ կամաց հաւանութենէ. ՟Բ. Մակ. ՟Ը. 30: ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Գ. 6: ՟Ժ՟Ե. 36: *Հասարակ եղբայրութեամբ. Յհ. կթ.: *Հասարակ բանիւ: Վճիռ մահուն՝ որպէս հասարակ բնութեանս, եւ ինձ ʼի վերայ կայ. Լմբ. տնտես. եւ Լմբ. պտրգ.: Կամ որպէս ἵσος aequalis Հաւասար. ... *Երկու սիւնս արասցես ... եւ եղիցին հասարակ: Բարձրութիւն եւ լայնութիւն հասարակ. Ել. ՟Ի՟Զ. 24: ՟Լ՟Ը. 18: *Հասարակ առ հասարակ լինիցին. Ել. ՟Լ. 34: *՟Լ՟Զ ամ՝ հասարակ ընդ հօրն ամաց. Եւս. քր.: *Չէին ասէ հասարակ եւ միաբան վկայութիւնք: Չէ հասարակ՝ բնաւ չհպել ʼի խորհուրդն, եւ հպել եւ յանցանել. Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. եփես.: Իսկ Ոսկիփոր. *Ի ներքսագոյն հնդիկս, որ է ʼի ներքոյ հասարակ գնդինʼʼ. իմա՛, հասարակած: ՀԱՍԱՐԱԿ, ըստ քերականաց. զի ասի Սեռ հասարակ, երբ նովին կոչմամբ անխտիր նշանակի արու կամ էգ. զոր օրինակ՝ աղաւնի, առիւծ, եւ այլն: Հասարակ անուն՝ որ բազում իրաց պատշաճի, կամ տեսակի եւ սեռի. զոր օրինակ, մարդ, քար, կենդանի եւ այլն: Եւ հասարակ բայ, որ անխտիր զներգործութիւն եւ զկիրս նշանակէ. զոր օրինակ՝ շահիմ, խօսիմ, ծնանիմ եւ այլն: Տե՛ս Քեր. քերթ. եւ այլն: Եւ ըստ հռետորաց՝ Հասարակ տեղի. Պիտ. ՟Դ: ՀԱՍԱՐԱԿ. իբր Դիւրագիւտ: յաճախեալ. սովորական. պարզ. ... *Զʼի հասարակաց կազմեցեալ բուսոց անտառաց. Նար. ՟Ղ՟Գ: մ. ՀԱՍԱՐԱԿ. մ. ὀμοθυμαδόν, ὀμοῦ concorditer, unanimi consensu. Ի միասին. միաբան. միանգամայն. առ հասարակ. մէկ տեղ, մէկ սրտով. ... *Մեզ եւ ձեզ հասարակ շինել: Հասարակ եկեսցուք ʼի դատաստան: Հասարակ ցնծասցեն. ՟Բ. Եզր. ՟Դ. 3: Յոբ. ՟Թ. 32: Յհ. ՟Դ. 36: *Զայնպիսիսն լացցուք ե՛ւ առանձինն ե՛ւ հասարակ ամենեքին. Ոսկ. փիլիպ. ՟Գ: *Ո՛չ յերկնից ակն ածեմք, յոր հասարակն ամենեքեան կոչեցաք, եւ ոչ յերկրէ՝ զոր հասարակ ամենեցուն ետ. Ոսկ. մ. ՟Ա. 15: *Հասարակ մաղթել, կամ աղօթել, կամ զգուշանալ. Յհ. իմ.: Խոսր.: Կոչ.: *Յորժամ քրիստոնեայքն եւս եկեսցեն, հասարակ լուայց յատենի. Եղիշ. ՟Է: *Վտանգ սովոյն հասարակ շարժէր ʼի կարօտութիւն. Յհ. կթ.: *Ոչ միոյ ազգի եւ միոյ սեռի, այլ հասարակ ամենայն բանականաց. Շ. բարձր.: *Եւ զխաւարին արարած (լինելութիւն՝) հասարակ ընդ այնս ետ իմանալ. Կիւրղ. ծն.: Կամ ἵσως aequaliter. Հաւասարապէս. միօրինակ. *Ցաւն իւրաքանչիւր անդամոցն՝ հասարակ տայ մարմնոյն զհիւանդութիւն: Ցաւն իւրաքանչիւր հիւանդացեալ անդամոցն՝ հասարակ մերձենայ յամենայն մարմինն. Բրս. ճգն.: *Որդիքն սմպատայ աշոտ եւ շապուհ՝ հասարակ բաժանեցին զհայրենիս իւրեանց: Վրդն. պտմ.: ՀԱՍԱՐԱԿ ՕՐ. (2-0053) աւուր. μεσημβρία meridies. Կէս օր. որ եւ ՕՐ ՀԱՍԱՐԱԿ. *Յայգւոյն մինչեւ զհասարակ օր. ՟Գ. Թագ. ՟Ժ՟Ը. 26: Տե՛ս եւ ʼի բառն ՀԱՍԱՐԱԿ. ՀԱՍԱՐԱԿԱՑ Տե՛ս զկնի ʼի կարգին: ՀԱՍԱՐԱԿ (2-1056) որպէս Հաւասար. *Ուսաւ ʼի ծերացն, եւ եղեւ հասարակ այլոց. Վրք. հց. ՟Թ. ձ. (տպ. հաւասար:)