ԿՇԻՌ

(կշռոյ, ոց.) NBH 1-1106 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c ա. ζυγός, στάθμιον, σταθμός statera, bilanx, libra. որ եւ ԿՇԵՌ. (ռմկ. կշեռ, կշառք. արմատն երեւի քաշ, քաշել.) Գործի չափելոյ զծանրութիւն իրաց, է՛ որ լծակաձեւ՝ հակաքարշ գիտով, եւ է՛ որ երկթաթ նժարօք. որ եւ ԶՈՅԳՔ կամ ԼՈՒԾՔ ԿՇՌՈՑ. ... եբր. մօզանիմ (երկական) եւ էպան. *Մէտ կշռոյ (կամ կշռոց): Մէտ մի ʼի կշռոց: Կշիռ արդար: Կշիռ եւ ԿՇԻՌ՝ մեծ կամ փոքր: Զոյգք արդարք, եւ չաք արդարք, եւ կշիռք արդարք. եւայլն: ԿՇԻՌ. πλάστιγξ lanx. Թաթ կամ նժար կշռոյ. *Առեալ զմասունս հրոյ՝ ʼի կշիռ դիցէ. եւ վերացուցեալ զլուծ սորա՝ ձգելով զհուրն յաննման օդ բռնադատել. Պղատ. տիմ.: ԿՇԻՌ. σταθμός pondus ὀλκή (լծ. թ. եօլչիւ ). Չափ ծանրութեան կշռելոյ. ծանրութիւն. կշռութիւն. Տե՛ս եւ ԿՇՌՈՐԴ, եւ ձոյլ. ... եբր. միզփալ ՝ յորմէ մըսգալ. *Կշռելով դարձուցանել զարծաթ, կամ ուտել, կամ տալ զհաց, կամ զամենայն կարգել: Կշիռ գնդացն, կամ զրահից, աշտանակաց, սեղանոց, պղնձոյ, ամենայն անօթոց, համարոյ, հողմոյ. եւայլն: *Իբրեւ զկշիռս լերանց: Յոլովագոյն կշռովք. Սարգ. յկ. ՟Ժ՟Ա: Պիտ.: Իսկ *Կշիռ մի կապարեայʼʼ. իմա՛ ըստ յն. եւ եբր. տաղանդ կապարի. Զքր. ՟Ե. 7: Այլ *Պահապանք կշռոյ, կամ պահպանեալք կշռովʼʼ. են դռնապանք. բարապանք. ըստ համաձայնութեան յն. սդաթմօ՛ս. ՟Դ. Թագ. ՟Ի՟Գ. 4: ՟Ի՟Ե. 18. որպէս եւ ʼի մեզ՝ ՟Ծ՟Բ. 9. դնի, *Որ պահէին զդուռննʼʼ: Իսկ *Դնել զգլուխ ʼի կշիռսʼʼ. իմա՛, ʼի վտանգս. ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Դ. 29: ԿՇԻՌ ասի՝ նմանութեամբ, Կշռադատութիւն մտաց, քննութիւն, դատաստան. բաղդատութիւն. κρίσις, ἑξέτασις, σύγκρισις judicium, examen, comparatio. *Զհատուցուցումն՝ արդար աստուծոյ կշռօքն: Ամենայն խորհւրդք կամ գործք վերանայ ʼի կշիռս (աստուծոյ). Յճխ. ՟Ե. եւ ՟Ժ՟Գ: *եդի ʼի կշիռս իմանալեացս մտաց: Գիտողին աստուծոյ, որ զկիրս աներեւութիցն մտաց ʼի կշիռ եդեալ, եւայլն. Նար. ՟՟ե. ՟Հ՟Բ: *Առաջի իմ ունիմ ʼի կշիռ մտացս զմեղքն եւ զպատիժն. Լմբ. սղ. ՟Ժ: *Զիսկութիւնն առեալ՝ ընդ բոյս բարուց ծննդեան արարածոց ʼի կշիռ մատուցանեմք: Պիղծ շրթունս ունիմք. զի մեք յորժամ ʼի սրբութիւնն վերին ʼի կշիռ մտանեմք, պիղծ գտանիմք. Ոսկ. յհ.: *Պատմեսցուք կշռով զանապատում զօրութենէն. Սեբեր. ՟Ա: ԿՇԻՌ. Կշռութիւն եւ չափ ոտից ʼի քերթուածս. *Տաղաչափական կշռոց ուսումնավարժից. Երզն. քեր.: ԿՇԻՌ. Կենդանակերպ ʼի հասարակածն աշնայնոյ. ζυγός libra ... *որ ասեն ʼի կշռոց աստեղատանն ծնանի, արդար լինի, ըստ օրինակի կշռոց, որ զարդարութիւն եւ զստուգութիւն ունի. Վեցօր. ՟Զ: *Զկշռէն ասեն, թէ որ ʼի նմա ծիրան, արդար լինի. Շիր.: ա. ԿՇԻՌ. ա. ἵσος aequalis, par. Հաւասար. համեմատ. զուգական. զուգակշիռ. համաչափ. ուղիղ. միջասահման. ... *Առցեն անդրէն զկշիռն. Ղկ. ՟Զ. 33: *Եթէ ոխ եւ ատելութիւն, զկշիռն ընդունիմք. Լմբ. ատ.: *Կշիռ խառնուածով յօրինեալ. Վեցօր. ՟Ե: *զի՞նչ այնմ կշիռ կայցէ, յորժամ զքրիստոս ոք տեսանիցէ. Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Ե: *Զոյգ եւ կշիռ գտանէ զայս այնմիկ. Շ. մտթ.: *Չափաւոր եւ կշիռ զօրութեանն: Զոյգ եւ կշիռ շրջումն հասարակեն: Յընդունութիւն զոյգ եւ կշիռ կերակրոյն. Նիւս. կազմ. *Զոյգ կշիռ գտակաւ գտանես: Նոյնպէս կշիռ զնոյն ժամանակս (տիրեաց). Եւս. քր. ՟Ա: Զմեր արդեօք զարդար եւ զկշիռ օրէն ուսանէին. Փարպ.: *ըստ էականին կշիռ բաշխութեան. Նար. ՟Ղ՟Գ: *Ըստ զոյգ եւ կշիռ բարեխառնութեան լինի առողջութիւն. Տօնակ.: *Եթէ կամին՝ քաղցր, եւ եթէ դառն, եթէ տտիպ, եւ եթէ կշիռ. Լմբ. իմ.: մ. եւ ն. ԿՇԻՌ. մ. եւ ն. ἵσως aeque, aequaliter, pariter. Հաւասարապէս. զուգապէս. յար եւ նման. անխտիր. անվրէպ. կշռակի. դէպուղիղ. պասպարապար. ... *Ընդունին կշիռ զհատուցումն. Ոսկ. ղկ.: *Հաւասարապէս կերան, եւ կշիռ ամենեքեան յագեցան. Երզն. մտթ.: *զուգակցապէս եւկշիռ զէիցն գիտուիւն ընդուի: Զուգակցապէս եւ կշիռ մերձ է. Նիւս. կազմ.: *Շինել զնոյն կշիռ (այսինքն նովին չափելով) ըստ թուոյ խոճկորացն ծնելոց. Եւս. քր. ՟Ա: *Զուգապէս եւ կշիռ՝ անուն նորա ունի զթիւն, ՟ոկզ. Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Դ: *Արդարութիւնն սահման ունի՝ կշի՛ռ կալ ʼի մէջ բարւոյն եւ չարին. Լմբ. ժղ.: *Լուսին յորժամ կշիռ դէպ արեգական պատահիցէ, յայնժամ խաւարի (մեզ) արեգակն. Եզնիկ.: *Զերկուս աւուրս յամենայն տարւոջ ʼի միջորեայ ժամանակի առանց ստուերի լինի. քանզի կշիռ ʼի վերայ գլխոց ամենեցուն կան ճառագայթք արեգական. Շիր. ըստ Վեցօր. ՟Զ *Որպէս նաւ ʼի քաղցր եւ յազնիւ հողմոց՝ հանդէպ երեսացն կշիռ՝ զառագաստն լցեալ օդովք, իբրեւ զթռչուն սլացեալ յառաջ դիմեսցի. Վրք. հց. ձ. (ռմկ. բուբա երթալ:) ԿՇԻՌ. որպէս ἷσον, ισα յն. ածակ. չէզ. իբր. գ. aequalitas Հաւասարութիւն. զուգակշռութիւն. համեմատութիւն. մէտ. մէջն. գարէր. *Զի՞նչ կշիռ հաւասարութեան գտանի մարդասիրութիւնս այսորիկ. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 9: *Ոչ կարացեալ զկշիռ հատուցմանն չափել. Լմբ. պտրգ.: *Ոչ ուրախ լինէր ընդ առաւելութիւնն, այլ միշտ կշիռունէր կարոտութեան եւ լիութեան. Ոսկ. փիլիպ.: *Իբրեւ ʼի կշիռս կալ համարիս զանձն քո. Սեբեր. ՟Ժ: *Եւ ոչ արօր կշիռ ինչ գործէ առանց մաճակալի. Նար. ՟Ժ՟Դ: *Ի կշիռն պահեաց զբնութիւնս (քրիստոս)ʼʼ. որպէս թ. վէզնինտէ. Շ. ՟ա. յհ. ՟Խ՟Է: *Լծակցեա՛ ընդ խոնարհութեան զժուժկալութիւնն, զի մինն միւսոյն կշիռ տալով՝ զքեզ յանքոյթն ածցէ նաւահանգիստ. Կլիմաք.: