- ՀԻՆ
- (հնոյ, ոց.) NBH 2-0098 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c ա. παλαιός . (լծ. վաղեմի.) vetus, vetustus, antiquus ἁρχαῖος (լծ. առաջին). pristinus. Անցեալ կանխաւ. վաղեմի. եղեալն երբեմն՝ երկար ժամանակաւ յառաջ. մաշեալ, կամ արմատացեալ. առաջին. նախնի. ... *Կապերտս հինս, եւ պարանս հինս: Հին տիկ, կամ գինի, կամ խմոր: Հին առասպելն: Հին ջրմուղ կամ ճանապարհ: Հին հաւանութիւնք: Հին մատեանք: Հին պատուիրան: Հին մարդ: Հին բնակիչք: Հին կտակարանք: Ի հնոց ժամանակաց հետէ. եւ այլն: *Ի հին ժամանակաց: Ի հնոց պատմութեանց. Ճ.: *Ըստ հնոյ աւանդութեան: Ըստ նորոյ եւ կամ հնոյ լուսնին. Շ. բարձր. եւ Շ. մտթ.: *Զհին եւ զնոր լուսնին: Ի նոր եւ ʼի հին լուսնին. Կանոն.: *Եթէ դիպեսցի ժամանակ լուսնին կամ ʼի լրմունս, կամ ʼի միջոցի, կամ մերձ ʼի հինսն (այսինքն ʼի մաշումն). Շիր.: *Սիրէր լնա ʼի հին ծանօթութենէ. Ոսկիփոր.: *Ըստ հնում պաշտամանն. Բրս. սղ.: *Հին շինուած (հռովմայ, այսինքն առաջին): Հին եւ առաջին գտանի հռովմ քան զտրովացւոց ժամանակսն. Եւս. քր. ՟Ա: գ. ՀԻՆ. իբր գ. Հին ինչ. անցեալն. եւ Նախնիք. *Կերիջի՛ք զհին արդեանցն: Կերիջիք հինի ʼի հնոյ: Զհին, եւ զհնոյ հին: Զնոր առ հնով պահեցի քեզ: Զհինն մի՛ ածէք զմտաւ. եւ այլն: *Զհնոցն (այսինքն զնախնեացն) գրովք եկեալք. Եւս. քր. ՟Ա: գ. ՀԻՆՆ. Ի ՀՆՈՒՄՆ. գ. Հին կտարակարան. հին օրէնք. եւ Ժամանակ նախնեաց. *Ի հնումն ընդ մովսէսի հարցանէր. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 41: *Վասն կերակրոց ե՛ւ ʼի հնումն ե՛ւ ʼի նորումս գտանեմք, զի յաստուծոյ տուեալ են ʼի դարման: Ի հնումն եւ ʼի նորումս զնոյն սպառնալիս եւ զնոյն խոստմունս բարութեանց գտանեմք: Մի տուիչ է հնոյն եւ նորոյս. Եզնիկ.: *Ի հնումն եւ ʼի նորումս կամք եղեն աստուծոյ: Ի նորումս յաւէտ քան ʼի հնումն. Յհ. իմ. պաւլ.: Նար. ՟Ղ՟Գ: *Դու բարկացար, եւ մեք մեղաք, ասէ ոմն ʼի հնումնʼʼ. Յն. ոմն ʼի հնոց. Ածաբ. կարկտ.: *Ասաց ոմն ʼի հնումն. մահ ոչ իմացեալ՝ մահ է. Եղիշ. ՟Բ: ՀԻՆ ԱՒՈՒՐՑ (այսինքն աւուրբք). Ծեր. ալեւոր, բազմաժամանակեայ. եւ զաստուծոյ՝ իբր անժամանակ. *Ծեր եւ հին աւուրց. Յոբ. ՟Ժ՟Ե. 10: *Հին աւուրցն նստէր: Հասանէր մինչեւ ʼի հին աւուրցն. Դան. ՟Է. 9. 13. 22: *Հին աւուրց մանուկն, որ ʼի խանձարուրս պատեցաւ. Եփր. տեառնընդառաջ.: *Եւ զհինաւուրցըդ ծերունին՝ տըղայ գգուէր ʼի սուրբ գրկին. Յիսուս որդի.: *Զայրն ծեր եւ զհին աւուրց եղիազար. Մծբ. ՟Ե: Ի ՀՆՄԷ. այսինքն Ի հնոյ, կամ ʼի հնութենէ. (որպէս լինի՝ յայլմէ, ʼի միւսմէ.) հինէն. ... *Ի նորն ադամ գալ ʼի հնմէն: Ի հնմէն եւ ʼի քացախուտ չարութենէն. Ածաբ. պենտեկ. եւ Ածաբ. պասք.: *Տամ զսա ձեզ նոր տառ՝ ʼի հնմէ զլաւսն առեալ. Երզն. քեր.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.