ՉՈՐԻՆ — ( ) NBH 2 0579 Chronological Sequence: Unknown date, 11c, 14c Տ. Չոր. *Ցրտին եւ չորին զսա իմանայ հիպոկրատէս. Մագ. ՟Ծ՟Ը: *Հուր՝ ջերմին եւ չորին. հող՝ ցրտին եւ չորին: Հով է եւ չորին. ջերմ է եւ չորին. Լծ. ածաբ.: Ոսկիփոր.: Բժշկարան … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՑՈՒՐՏ — (ցըրտոյ կամ տի.) NBH 2 0917 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c ա. ՑՈՒՐՏ ψυχρός frigidus. որ եւ ՑՐՏԻՆ. Հակառակն ջերմի կամ տաքի. հով. զով. ... *Ջուր ցուրտ անձին ծարաւոյ ախորժելի է: Բաժակ մի… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԳԻՋԻՆ — ( ) NBH 1 0555 Chronological Sequence: Unknown date, 8c Տ. ԳԻՋԱՅԻՆ. *Ի գիջին եւ ʼի մառախղուտ տեղիս մայրեաց. Խոր. ՟Բ. 6: *Զգաստ միտք լինին ʼի ցամաքուտ վայրս. իսկ վարք գիջինք ընկղմեն զմիտս. Նեղոս.: *Ջուր՝ ցրտին եւ գիջին. օդ՝ ջերմին եւ գիջին. Լծ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԾՈՎԱՀԵՐՁ — ( ) NBH 1 1025 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c, 12c, 14c ա. Հեղձուցիչ զծով. եւ Որ ինչ լինի հերձմամբ ծովու. Ծովահեղձ գաւազան մովսեսի. Ճշ. ջրօրհ: Անան. եկեղ.: *Ձեզ ետու զգաւազանն ծովահերձ. Ոսկիփոր.: *Ծովահերձ ճանապարհ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՈՐԱԿԱՆԱՄ — (ացայ.) NBH 2 0527 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 13c չ. ποιόω ἑμὲ qualitate afficio me τυποῦμαι formor, informor. Զգածիլ որակութեամբ. լինել այսպիսի եւ այնպիսի. փոխիլ յայս ինչ. կերպարանիլ. *Նիւթն ոչ կերպարացուցանէ զինքն ի տեսակ, եւ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՍԱՀԵՑՈՒՑԱՆԵՄ — (ցուցի.) NBH 2 0687 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 12c ն. Տալ սահիլ. վայրաբերել. տարաբերել. տատանել. *Ջուր սահող է եւ ցրտին, նոյնպէս եւ այծ սահող է, որսահեցուցանէ ʼի մեղս. Մեկն. ծն.: *Սահեցուցեր զգութդ յեւս խոնարհագոյն եւ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՑՐՏԱԿԱՆ — (ի, աց.) NBH 2 0920 Chronological Sequence: 13c ա. Ցուրտ. ցրտային. ցրտին, զով ʼի բնէ. եւ Ցրտացուցիչ. ցրտաբեր. *Խեցգետին՝ կարիճն եւ ձուկն՝ են ցրտական: Ոմանք զբնութիւն ասեն սմա յոյժ ցրտական. Երզն. ոտ. երկն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՑՐՏԱՅԻՆ — (յնոյ, ոց.) NBH 2 0920 Chronological Sequence: Unknown date, 9c, 11c ա. Ցրտական. ցուրտ. ցրտին. ցրտացուցիչ. *Ի դաշտ մի ցրտային: Ցրտայինսն զհիւսիսայինն: Ի ժամահոտ ցրտային տարտարոսէ աստի փրկեսցուք զանձինս. Ճ. ՟Ա.: Մագ. ՟Ժ՟Է: Նանայ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՓՈԽԱՐԿԱԿԱՆ — (ի, աց.) NBH 2 0950 Chronological Sequence: 13c ա. Որ ինչ հայի ʼի փոխանակութիւն. փոխարկելի. փոխարկեալ. *Ոչ անմարմին բնութիւնն եղեւ եյլայլական, եւ կամ մարմնոյ ինչ թանձրութեան փոխարկական: Ջերմին եւ չոր՝ ցրտին եւ գէճ՝ բնաւորական, զի աստեղաց… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
