ՕՐԷՆ

(օրինի, մանաւանդ ՕՐԷՆՔ օրինաց.) NBH 2-1032 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 11c, 12c գ. ՕՐԷՆ մանաւանդ ՕՐԷՆՔ. (արմատ բառիցս, Տնօրէն, Զօրէն, Յօրինել, եւայլն.) νόμος lex. Կարգ եւ կանոն սահմանեա յաստուծոյ կամ ʼի մարդկանէ. կրօնք. հաւատք. դեն. աւանդութիւն. իրաւունք. պատուիրանք. արարողութիւնք եւ Մատեանք օրինաց. ... *Այս օրէն է զատկի: Օրէն մի եւ նոյն կացցէ բնակին եւ եկին: Օրէն յաւիտենական: Այս օրէն է ողջակիզին: Այս իրաւունք օրնի են՝ զոր հրամայեաց տէր: Ըստ օրինի իւրում՝ ըստ պայմանի իւրում արասցեն զնա (զզատիկն). եւայլն: Կամ *Զհրամանն աստուծոյ եւ զօրէնս նորա: Զհրամանս իմ եւ զօրէնս իմ: Ըստ օրինացն եւ ըստ դատաստանի: Զգիր օրինացս այսոցիկ: Երկրորդումն օրինաց: Սկսաւ մովսէս մեկնել զօրէնս զայսոսիկ: Օրէնք եւ մարգարէք: Որդեակ զօրէնս իմ մի՛ մոռացար: Ըստ օրէնս նախնեաց իւրեանց: Ըստ օրինացն հեթանոսաց. եւ այլն: *Ոչ երբէք զանազանի ոսկի յոսկոյ, այսպէս եւ ոչ օրէն յօրէնի: Զի՞նչ օրէն արդեօք իցէ, եթէ ոչ՝ օրինեալքն ... օրինիւն եւայլն. Պղատ. մինովս.: ՕՐԷՆՔ. ἑθισμός consuetudo, mos. սովորութիւն. ատեթ. *Ցտէին ըստ օրինին իւրեանց: Ի կանանց օրէնս եմ: Պակասեալ էր ʼի սառայէ լինել ʼի կանանց օրինի: Անօրէնութեան նոր օրէնս արկանէր. եւ այլն: *Ամենայն օրէնդ աւանդութիւն գոլ քաղաքի: Աւանդութիւն ասացաք գոլ քաղաքի զօրէնն: Ո՛չ արդեօք յարմարի չար աւանդութիւնն օրէն գոլ. Պղատ. մինովս.: *Պատմէ աժմիկ զկոչեցեալսն ʼի բազմաց անգիր օրէնս, եւ զորս հայրենի օրէնս մականուանեն. Պղատ. օրին. ՟Է: *Ի մանկունսն խնայել հարց օրէնք են. Առ որս. ՟Ժ՟Է: ՕՐԷՆՔ. νόμος regio, provincia, praefectura. Գաւառ կամ նահանգ, տեղի բաժանեալ յայլոց օրինօք եւ կարգօք իւրովք. (ըստ հոմաձայնութեան յն. ձայնիս, նօ՛մօս, կամ Նօմօ՛ս.) ... *Տայցեն պատերազմ քաղաք ընդ քաղաքի, եւ օրէնք ընդ օրէնս: Յերիցն օրինաց՝ որ յաւելան, ʼի ձեզ, եւ ʼի շամրտացիս, եւ ʼի գալիցիս: Զերիս օրէնս: Համարել ընդ երկոսին մի օրէնս: Հաստատեալ եմ զքեզ ʼի վերայ չորիցն օրինաց. Ես. ՟Ժ՟Թ. 2: ՟Ա. Մակ. ՟Ժ. ՟Ժ՟Ա: *Ստիտես թագաւորեաց ամս ՟Ժ՟Թ. յորմէ եւ ստիտացւոց օրէնք շինեցան. Եւս. քր.: Եւ զի Օրէնք, ըստ յն՝ նօ՛նօս, է որպէս նօ՛մի այսինքն բաշխումն, ըստ այսմ իմա՛ զասելն. *Զքաղաքս մատակարարելով, զմտացն խաշխումն մականուանելով օրէնս. Պղատ. օրին. ՟Դ: ՕՐԷՆՔ. εὑχαριστία eucharistia, communio. Սուրբ խորհուրդ Հաղորդութեան. *Իջուցեալ զսրբութիւն օրինացն ʼի բեմբէն, ետ օրինացն հաղորդեցան: Օրէնս էառ: Յետ օրինացն կցորդութեան, եւայլն: Արժանաւոր կարգօք պսակիլ, եւ հաղորդիլ օրինացն: Խոստովանութեամբ հաղորդեն օրինացն. Բուզ. ՟Ե. 28: Եղիշ. ՟Ե: Յհ. իմ. ատ.: Վրք. հց. ՟Ի՟Զ: Մխ. առակ.: Կանոն. ստէպ: *Արա՛ զմեզ արժանի սրբութեամբ ճաշակել ʼի հոգեւոր օրինացդ. Եփր. աղ.: ՕՐԷՆՍ ԴՆԵԼ կամ ՀԱՍՏԱՏԵԼ. Տ. ՕՐԻՆԱԴՐԵԼ: Սղ. ՟Ձ՟Գ. 8: ՟Բ. Մակ. ՟Գ. 15. եւայլն: մ. ՕՐԻՆՕՔ. մ. ԸՍՏ ՕՐԻՆԱՑ ԸՍՏ ՕՐԻՆԻ. εὑτακτῶς, νομίμως ordinate, legitime, rite. Օրինաւորապէս. ըստ կանոնի. *Զօրաժողով լինի իբրեւ ʼի միոջէ հրամանէ օրինօք. Առակ. ՟Լ. 26: *Օրինօք ճակատեցան. ՟Բ. Մակ. ՟Ժ. 37: *Օրինօք յարդարէր. Կորիւն.: *Ըստ օրինացն պաշտօնատար լինէին աստուծոյ. Ագաթ.: *Ոչ պսակի, եթէ ո ըստ օրինին մատիցէ. ՟Բ. Տիմ. ՟Բ. 5: դիմազ. ՕՐԷՆ Է. դիմազ. θέμις, θεμίτον ἑστί jus, justum, aequum est, fas, licitum δεῖ oportet. Իրաւացիէ. արժան է. ʼի դէպ է. ա՛նկ է. վայե՛լ է. պարտ կամ սովորութիւն է. ... *Որպէս օրէն է համբերողաց բացէ ʼի բաց անարգել ինչ, զոր ոչ է օրէն յանձինս մատուցանել: Զոր ոչ էր նմա օրէն ուտել: Ոչ է օրէն քեզ ունել զկին եղբօր քո: Արար զնա՝ որպէս եւ օրէն էր: Արասցէ յողջակէզ՝ որպէս եւ օրէն իցէ: Որպէս օրէն է ամենայն երկրի: Արժան եւ օրէն է յիշել: Որում օրէն էր ինձ տալ աւետչեայ, եւայլն: նխ. Տ. ԶՕՐԷՆ (1-0757) նխ. սեռ. խնդ. նխ. ԸՍՏ ՕՐԷՆ. (1-0788) նխ. Զօրէն. ըստ օրինի, այսինքն ըստ օրինակի. հանգոյն. ʼի նմանութիւն. ըստ. որպէս. պէս. *Ըստ օրէն հիւսանց, որք արհեստին են մակացուք: Ըստ օրէն նոցա ʼի վերինս հայելով: Ըստ օրէն բուժողացն: Ըստ օրէն տեսլեան: Ըստ օրէն աչաց: Ըստ օրէն (այնր) զոր Գրիգորն արժանի գովեստի վարկանի. Մագ.: ՏԱՍՆԱԲԱՆԵԱՅ ՕՐԷՆՔ. (2-0848) Տ. ՏԱՍՆԱԲԱՆԵԱՅ ՑՕՊ ՕՐԷՆՔ. (2-0922) Տ. ՑՕՊ