ԱՐԻՒՆ

ԱՐԻՒՆ
(արեան, եանց.) NBH 1-0358 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 14c գ. αἶμα sanguis, cruor Հիւթ կենդանական կարմրորակ՝ սփռեալ երակօք յամենայն մասունս մարմնոյ կենդանւոյն. արուն. ... *Շունչ ամենայն մարմնոյ արիւն իւր է: Զմիս արեամբ շնչոյ մի՛ ուտիցէք: Ձագք նորա թաթաւին արեամբք. եւ այլն: *Փոխարկին կերակուրք յարիւն, եւ արիւն ʼի մարմին, եւ յայլ մասունս մարմնոյն. Նիւս. բն.: *Զոր էր արեամբ զեռնոց մխեալ. Խոր. ՟Բ 8: *Ներկաւ յարեանց մերոց. Լաստ. ՟Ի՟Ա: *Արեան արտասուք. Նար. ՟Ի՟Թ: *Թէ ոք ՛տ վերայ մեռելոյ կոծ դնէ, եւ արիւն հանէ. Կանոն.: ԱՐԻՒՆ, իբրեւ Սպանութիւն, կոտորած, պէսպէս ոճով ըստ յարակից բայից եւ բառից. *Մի՛ հեղցուք արիւն: Որ հեղու զարիւն: Մեղանչել յարիւն արդար: Չգալ յարիւն արդար: Չերթալ յարիւն: Մի՛ անկցի արիւն իմ յերկիր: Թաքուցանիցեմք զարիւն նորա: Արիւն նորա խնդրի Յարիւն ընկերի մի յօժարիցիս: Յարիւն համարեսցի մարդոյն այնմիկ: Կցորդ արեան: Պարտական արեան: Այր արեանց: Արեամբ չափ (այսինքն մինչեւ ցմահ). եւ այլն: *Որ զրկէն զնոսա, այր արեանց էʼʼ. այսինքն արիւնահեղ եւ մահապարտ. Սիր. ՟Լ՟Ա 25: *Այրս մահու ʼի յարեանց գնդից. Նար. ՟Կ՟Է: *Եղէք պատճառք բազում արեանց: Հեղան անթիւ արիւնք. Փարպ.: *Առանց արեան եւ կոտորածոյ. Ագաթ.: *Արեան ճապաղիս հանէին. Փարպ.: *Զարեանցն պատրաստէ յարուցանել ուխս. Պիտ.: *Վասն եղբարց յարուցանել ուխս. Պիտ.: *Վասն եղբարից իւրեանց գրգռութեանն, զի արիւն մեծ անկեալ է ʼի վերայʼʼ. այսինքն արիւնհեղութիւն բազում է լեալ. Բուզ. ՟Ե 37: ԱՐԻՒՆ. իբր ազգականութիւն. համարիւն մերձաւորք. *Արիւն եւ հարազատութիւն արտաշիսի: Արիւն վաղարշակայ են, այսինքն զարմ արշակայ մեծի: Որպէս մտերմաց եւ արեանց կցորդաց. Խոր. ՟Բ 26. 27. 35. 39: *Արիւն ձեր եմք. Փարպ.: *Հարազատութեան արեան զարմին եսաւայ: ի յարենէ արքայից: Ընտանի արեանն երջանկի. Նար. խչ. եւ Նար. մծբ.: *Որք ազգասէրք եւս ʼի յարենէցն (այսինքն յարեանց) էին: Որք հարազատ առ ʼի յարենէցն ազգականութենէ էին մարդիկ. Պիտ.: ԱՐԻՒՆ ՀԱՆԵԼ, կամ ԹԱՓԵԼ, կամ ՀԱՏԱՆԵԼ, կամ ԹՈՂՈՒԼ, է Արիւն առնուլ հաամամբ երկի. արուն առնել. ... *Յորժամ մաղձադեղս տայ, կամ արիւն հանէ. Սահմ. ՟Ի՟Ա: *Գործ բժշկի այս է, խարել, կարել, եւ արիւն թափել. Մանդ. ՟Ի՟Զ: *Ի գարունն արիւն հատանեն, եւ դեղ առնուն. Ոսկիփոր.: *Պատճառն այն լինի, որ ʼի պատեհի ժամն արիւն չթողու. Մխ. բժիշկ.: ԱՐԻՒՆ ԽԱՂՈՂՈՅ կամ ՈՐԹՈՅ. Քաղցու, մանաւանդ գինի. *Լուասցէ արեամբ խաղողոյ զհանդերձս իւր: Զարիւն խաղողոյ ըմպէին գինի: Զփիզսն ճաշակեցուցին յարիւն խաղողոյ. Ծն. ՟Խ՟Թ 11: Օր. ՟Լ՟Բ 14: ՟Ա. Մակ. ՟Զ 34: *Արիւն խաղողոյ, եւ ձէթ. Սիր. ՟Լ՟Թ 31: *Կայլակ կողիդ զաքիւն խաղողոյ. Նար. ՟Ղ՟Գ: *Կանխագոյն է ծաղիկն հինգ ամսովք քան սկիզբն լինել արեանն որթոյ. Եփր. համաբ.: ԸՆԴ ԱՐԻՒՆ ԳԱԼ. Մեռանիլ կամ շաղախիլ արեամբ. *Ժամանակ է այս նահատակելոյ ... ընդ արիւն գալոյ. Ոսկ. եբր. ՟Ե: տե՛ս եւ ԱՊԱԺՈՅԺ: ՅԱՐԵԱՆ ԱՌՆԵԼ. որպէս Արեամբ շաղախել. արունոտել. *Զփուշսն ուստի՛ եւ ունիցի ոք, յարեան առնեն զձեռս ունելեացն. Ոսկ. մ. ՟Բ 19: ԱՐԻՒՆ ՅԱՐՆԷ. (2-1046) որպէս Արենակից. ազգական. *Կարե՞ս զօտարն սիրել իբր զյարենէ. Վրք. հց. ձ:

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Полезное


Смотреть что такое "ԱՐԻՒՆ" в других словарях:

  • ԱՂԲՐԱՑ — ( ) NBH 1 0037 Chronological Sequence: Unknown date, 12c ԱՂԲՐԱՑ կամ ԱՂԲՐԱՆՑ ԱՐԻՒՆ. Որպէս ԵՂԲԱՐՑ ԱՐԻՒՆ. թ. ... որ եւ արիւն վիշապի կոչեցեալ, է խիժ հնդկային ծառոյ՝ կարմիր. sanguis draconis Բժշկարան.: Մխ. բժիշկ.: Իսկ իբր ԱՂԲԵՐԱՑ ԱՐԻՒՆ՝ է ըստ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՊԱԺՈՅԺ — (ժուժի, ժաւ.) NBH 1 0268 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c ա. Անժուժալի. անտանելի. մանաւանդ եթէ իցէ արիւնաշաղախ, արեամբ թաթաւեալ. καταρρεώμενος τῶ αἴματι, ἠμάγμενος sanguine perfusus, cruentatus …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԽՆԴՐԵՄ — (եցի, եա՛.) NBH 1 0953 Chronological Sequence: 8c ն. ζητέω quaero. Ի խնդիր ելանել. որոնել. կամիլ գտանել. յուզել, խուզարկել. ջանալ ʼի ձեռս բերել. հմուտ լինել. փնտռել, ուզել գտանել. ... *Խնդրեա՛ դու զվրեժնոցա. Եփր. ծն.: *Զի՞նչ խնդրես ... զեղբարսն… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԱՐԻՒՆ — (րեան, եանց.) NBH 1 0116 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c ա. ἅναιμος sanguinecarens Ոյր կամ ուր չիք արիւն. արուն չունեցօղ. ... *Բազումք են անարիւնք, բայց շնչաւորք: Արիւնաւորացն կենդանեաց, եւ անարեանց. Նիւս.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԽՆԿԵՄ — (եցի.) NBH 1 0954 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 9c, 10c ն. ԽՆԿԵՄ μυρίζω unguentis imbuo. որ գրի եւ ԽՆԳԵՄ. Խնկօք եւ իւղովք պատել. զմռսել. անուշահոտ կացուցանել. ըստ յն. մեռոնել. *Յառաջագոյն խնկեաց(կամ խնգեաց) զմարմին իմ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԽՈՐՀՐԴԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0978 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 8c, 9c, 11c, 12c գ. Որպէս Խորհրդակցութիւն. խորհուրդ ատենի. ատեան. *Ոչ մտաց ʼի ժամ խորհրդականութեանն, այլ գիշերոյն ձայնէ զխորհրդակիցսն. Խոր. ՟Ա. 25: *Այնչափ պատիւ չանես… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԿԱԹԵՄ — (եցի.) NBH 1 1031 Chronological Sequence: Early classical, 7c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c չ. (ար. գութուր, թէգէթթուր ). στάζω stillo. Ծորիլ որպէս զկաթիլ. շիթ առ շիթ իջանել. ցողել. անձրեւել. ʼի վերայ անկանիլ. հոսիլ. կաթկթիլ. տամլամագ. *Անցրեւ ոչ եւս… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԿՈՆՔԵՂ — (ի, ից.) NBH 1 1115 Chronological Sequence: 6c, 13c գ. ԿՈՆՔԵՂ կամ ԿՈՆՔԵԼ, կամ ԿՈՆՔԻՒԼ. Բառ յն. գօնխի՛լի, կամ գօնքի՛լօն, գօնխի. κογχύλη, κογχύλιον, κόγχη conchylium, conchula, concha, murex. Խեցեմորթ ʼի ծովն տիւրոսի, յորոյ ʼի կոկորդն գոյաւորի՝… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՀԱՐԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 2 0060 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. ἁδελφότης fraternitas γνησιότης germanitas, sinceritas συγγένεια affinitas եւն. Հարազատ եղբայրութիւն, ազգականութիւն, ազգակցութիւն, որպէս եւ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՀԵՂՈՒՄ — (հեղի, հե՛ղ.) NBH 2 0084 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c, 14c ն. եւ կ. իբր Հեղանիլ. χέω, ἑπιχέω , ἑκχέω fundo, infundo, effundo եւն. որ եւ χύω, ἑκχύω, χύνω եւն. (լծ. յն. խէ՛օ. խի՛օ եւ հյ.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»