ԴԱՏ — (ի, ից.) NBH 1 0599 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. պ. տատ. κρίσις judicium որ եւ Դատաստան, Դատումն, Դատողութիւն. Հանդիսական քննութիւն իրաւանց. վէճ եւ խնդիր յատենի. վճիռ արդարութեան:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԱՏԱՍՏԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 0600 Chronological Sequence: Early classical, 6c, 12c, 13c գ. κρίσις, κρίμα judicium որ եւ ԴԱՏ. Դատումն. քննութիւն իրաւանց. իրաւունք. կշռութիւն. վճիռ. դատակնիք. եւ Դատապարտութիւն. ... *Որ դատիս զամենայն երկիր, մի՛ արասցես զայն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԱՏՈՂՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0602 Chronological Sequence: Unknown date, 5c, 6c, 8c, 10c, 13c գ. κρίσις, ψῆφος judicium, sententia, calculus Դատումն. դատելն. դատաստան. ընտրողութիւն. կշռութիւն. կարծիք. ... *Հեծանոցաւ դատողութեան քո տէր սրբես զկալ աշխարհի. Շար.:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՆՏՐՈՂՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0785 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 12c գ. διάκρισις discretio Կարողութիւն կամ ներգործութիւն ընտրելոյ. դատումն. որոշողութիւն. *Կամաւորութիւն, ընտրողութիւն, յօժարութիւն. Սահմ. ՟Ժ՟Ե: *Կուրանայ ընտրողութիւն հոգւոյ նորա ʼի… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՆՏՐՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0786 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 7c, 8c, 12c գ. αἴρεσις, ἑκλογή electio διαίρεσις, διάκρισις distinctio Ընտրելն. ընտրիլն. որոշումն. դատումն. կամք. զանազանութիւն. խտիր. *Բայց յընտրութեան քո ըզբարին՝ անկայ ʼի… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԻՄԱՑՈՒՄՆ — (ցման, անց.) NBH 1 0852 Chronological Sequence: Unknown date, 5c, 8c, 10c, 11c, 12c գ. νόημα, νόησις intellectio, intelligentia, cogitatio, sensus եւն. իմանալն եւ իմանիլն. իմացութիւն. ըմբռնումն՝ մտօք. գուշակութիւն մտաց. հասկըցողութիւն, հասկընալը … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽԻՂՃ — (խղճի, իւ, կամ խղճոյ, ով.) NBH 1 0944 Chronological Sequence: Early classical, 7c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c ԽԻՂՃ πρόσκομμα offendiculum διάκρισις discretio, discrimen μῶσος scelus. որ եւ ԽԵՂՃ. խիճ իմն կծանօղ սրտի. խէթ կամ կայթ սրտիյանդիմանութիւն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽՈՀԵՑՈՂԱԿԱՆ — ( ) NBH 1 0960 Chronological Sequence: 8c, 13c ա. Որպէս Խոհեցողական, եւ խոհական. βουλευτικός, λογιστικός, διαλογιστικός deliberativus, rationalis. *Առանձնապէս իմացմունք իմացականացն, խոհեցողանն եւ յօժարականն: Իմացողականն կամ խոհեցողականն:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽՏԻՐ — (խտրոյ, ոց.) NBH 1 0989 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 10c գ. διαστολή, διαφορά differentia եւն. որ եւ ԽՏՐԱՆՔ, ԽՏՐՈՒԹԻՒՆ. Տարբերութիւն կամ զանազանութիւն մտաւոր. իբր խիթալի կամ զգուշալի. Դատումն եւ ընտրութիւն կամ կշռութիւն ʼի մէջ այլ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿԱՐԾԻՔ — (ծեաց, ծեօք.) NBH 1 1070 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 12c, 13c գ. δόξα, δόκησις, ὐπόνοια , διάληψις, προσδοκία, ὐποψία եւն. opinio, sententia, existimatio, expectatio, suspicio եւն. որ եւ ԿԱՐԾ, ԿԱՐԾՔ. Ճանաչումն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
