ԱՄԵՀԵՄ — (եցի, եալ.) NBH 1 0057 Chronological Sequence: 5c, 12c ն. Անահ եւ անվեհեր կացուցանել. ամոքելով սրտապնդել: Կր. համարձակիլ. յանդգնիլ. անսաստել. *Որ վախեալ է, եւ երկիւղ ունի, ամեհէ՛, եւ աներկիւղացո՛. Մխ. բժիշկ.: *Մի՛ ʼի սկզբան միանգամայն զամենայն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՊԱՇԽԱՐԱՆ — (ի.) NBH 1 0272 Chronological Sequence: 10c գ. Իբր Ապաշխարարան, կամ Ապաշխարանք. Տեղի եւ գործի եւ գործ ապաշխարութեան. (որպէս մկրտութիւնն յովհ. եւ խաչն քրիստոսի.) *Ղեւտականն կարապետային՝ ունայն ʼի հոգւոյ յապաշխարանն հանդիսացեալ. Նար. ՟Ժ՟Դ:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՌԱՉՍԵՐԵՒՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0286 Chronological Sequence: 8c գ. Իբր Մակերեւութիւն. ἑπιφάνεια superficies Որ եւ Վեր ʼի վերոյ երեւոյթ. մակերեւոյթ. արտաքին երեսք իրաց՝ երեւեալ աչաց. *Այսպէ նոցա զընդունական զգայութեանցն շուրջբնացոյց զմարմին, դժուարակիր եւ հզօրագոյն, առ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲՈՒԺԵՄ — (եցի.) NBH 1 510 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 11c, 12c, 13c ն. ὐγιάζω sano, διασώζω salvo Բժշկել, ապաքինել, առողջացուցանել. փարատել զցաւս. առողջացնել. լաւազնել ... *Զոր ոչ կարացին բուժել արիողական բժիշկքն. Խոր. ՟Բ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԳԱՂՏԱՌՈՒ — (ի, աց.) NBH 1 0525 Chronological Sequence: Early classical, 12c, 14c ա. Գաղտ առօղ, յափշտակօղ. զանխլաբար խածատօղ. *Շունք կատաղեալք եւ գաղտառուք, որոց վէրք ժանեաց դժուարակիր է ʼի բժկշկութիւն. Ածազգ. ՟Գ: *Շունք գաղտառուք թագուցանեն զնենգութիւն. Շ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԱՌՆԱՇԽԱՏ — ( ) NBH 1 0597 Chronological Sequence: 10c ա. Դառն աշխատութեամբ լի. դժուարակիր. տարժանելի. դժնդակ. ... *Դառնաշխատ տանջանօք կորուսանել: Դառնաշխատ քրտամբք յերկունս մահու վտանգեալք. Յհ. կթ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԺՈԽԱԲԵՐ — ( ) NBH 1 0615 Chronological Sequence: 14c ա. Դժուարակիր. կարի ծանր. անբերելի. *Զօրէն դժոխաբեր բեռանց զոգի հանդերձ մարմնովն ճնշէ. Երզն. մտթ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԺՈՒԱՐԱԿՐԵԼԻ — (լւոյ, լւոց կամ լոց.) NBH 1 0618 Chronological Sequence: 10c ա. Դժուարակիր. անտանելի. *Ըստ ծանրութեանց բեռանց դժուարակրելոց. Նար. ՟Ժ՟Ե … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԾԱՆՐԱԼՈՒՐ — ( ) NBH 1 1008 Chronological Sequence: 5c, 11c, 12c, 14c ա. βαρυήκοος cui hebetes sunt aures, surdaster. Ծանր ʼի լսել. յամրալուր. անկաճը ծանր. եւ խօսք չհասկըցօղ. *Ի ծանրալուր ականջս բազում անգամ զնոյն հնչեցուցանել բան. Առ որս. ՟Ժ՟Դ: Ասող. ՟Գ. 21 … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀԱՐԿԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 2 0065 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 10c, 11c, 12c գ. ἁνάγκη necessitas. Հարկ. հարկաւորն գոլ. եւ Բռնադատութիւն. եւ Պէտք. *Ոչ հարկաւորութեամբ, այլ յօժարութեամբ. Ոսկ. յհ.: *Կոչեն զնա յեպիսկոպոսութիւն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
