- ԵՂԱՆԻՄ
- (եղէ կամ եղայք, եղաք կամ եղեաք, լե՛ր.) NBH 1-0652 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c (էական. եւ չ.) γίνομαι fio, factus sum է՛ լինել. գոյանալ. ստեղծանիլ. ծնանիլ ի ժամանակի. իբր յն. γίγνομαι nascor, gignor եւ Լինել այս ինչ կամ այսպիսի. փոփոխիլ. առնիլ. գործիլ. հանդիպիլ. եղնիլ, ըլլալ. ... *Եղիցի՛ լոյս, եւ եղեւ լոյս: Եւ եղեւ երեկոյ, եւ եղեւ վաղորդայն: Եղեւ մարդն յոգի կենդանի: Սեթայ եղեւ որդի: Եղեւ ըստ բանին յովսեփայ: Ես եղէց նմա ի հայր, եւ նա եղիցի ինձ յորդի: Եղիջիք ինձ յուստերս եւ ի դստերս. եւ այլն: *Ոչինչ յաշխարհիս մասանց ինքնակալ աստուած կարծել գոլ. քանզի եղեւ: Կատարեալ եղանել (այսինքն եղեալ գոլ): Սկիզբն եղանիլ. Փիլ.: *Որոց ծնունդքն ի միում ժամու չէին, եւ մահքն ի միասին եղանին: Արժանի եղայ խորհրդոյն. Եզնիկ.: *Զինուոր եղար վերին աշխարհի: Առ աչօք եղայք: Մաշկ.: *Եղիցի եւ աստանօր լնուլ մեզ զփափագ կամաց քոց (այսինքն լցցուք): Թագաւոր հրէաստանի յանտոնէ եղեալ (այսինքն կարգեալ). Խոր.: *Իմաստասիրութիւն զհանրականօքն եղանի. Անյաղթ պորփ.: *Մա՛տն եղանին թշնամեացն: Կաթնաբոյծ եղանիւր. Յհ. իմ. երեւ.: *Նախ քան զեղանիլ էիցս ամենայնի. Նար.: *Եղանի, եւ դնի յանբանից մսուր: Ոչ շատացար մարդ եղանիլ աստուած. Շար.: (Գտանի եւ՝ Եղիցիմ, այսինքն ելէց. եւ անխտիր՝ եղիցիս կամ եղիցես): ԵՂԻՑԻ՛. իբր Ամէն: Օրին. ՟ի՟է. 16=26: *Եղիցի՛ եղիցի». այսինքն ամէն ամէն. Թուոց. ՟Ե. 22: ՄԻ՛ ԵՂԻՑԻ. յն. ոճով յայլ գիրս. այսինքն Քա՛ւ լիցի, ըստ սուրբ գրոց: ԵՂԵԱԼ, կամ ԵՂԵՒ, պէսպէս ոճով ասին. զոր օրինակ. *Ի սոցա բանս եղեալ թաբաւորին». այսինքն հրապուրեալ, հակամիտեալ. Եղիշ. ՟Գ: *Զայսու զայնու եղեալ». այսինքն զբաղեալ. Լաստ. ՟Ժ՟Զ: *Եղեւ՞ ընդ քեզ». այսինքն ննջեաց, անկաւ ի մեղս. ՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Գ. 20: *Եւ եղեւ ի ժամանակին կամ յաւուրն». եւ այլն. այսինքն դէպ եղեւ. կամ Յայնժամ, եւ այլն: *Եւ եղեւ բան տեառն առ» եւ այլն. այսինքն խօսեցաւ կամ պատգամ ետ տուր: ԵՂԵԱԼ, ԵՂԵԱԼՔ. γεγονός factus, creatus Իբր Եղական. արարած. *Եղեալն՝ անեղ երբէք ոչ իցէ. Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա: *Զիա՞րդ յեղելումն մշտնջենաւորն երեւեսցի. Կիւրղ. գանձ.: *Զբոլոր եղեալքս ամենայն: Համայն եղելոց. Նար.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.