հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.
ԽԱՐԽԱՓԵՄ — (եցի.) NBH 1 0932 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 11c, 12c, 14c չ. եւ ն. (լծ. խարխել. խարխուլ, եւ խաւար, Ափ, կամ շօշափ.) ψηλαφάω contrecto, palpo προσκόπτω offendo, impingo. Կուրօրէն շօշափելով եւ զննելով ʼի խաւարի շրջել, դանգաչել.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՂԱՓԱՐԻՄ — (եցայ.) NBH 1 0035 Chronological Sequence: 5c ձ. Կա՛մ է շառագունիլ, եւ կամ մթագնիլ աչօք. (զի յն. ալաո՛քոս է մթագին կամ զաչացու.) *Երկնչի յամօթոյն (փոխառուն), աչքն պատրուակին, իբրեւ շուն ըմբռնեալ ʼի տեղիս (շնութեան՝) ամօթովն աղափարի. Մանդ. ՟Զ. կամ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՉԱՑԱՒ — (ի, աց.) NBH 1 0266 Chronological Sequence: Unknown date, 9c, 10c, 11c, 12c, 15c ա. ὁφθαλμιαίων, νοσῶν τὰς ὅψεις oculis laborans Ունօղ զցաւ աչաց. ախտացեալ աչօք. աչքը ցաւոտ. *Ժանգ ջրոյն կարմիր եւ սպիտակ. եւ մինջեւ ցայսօր օգնէ աչացաւաց. Խոր. պտմ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՉԱՑԱՒՈՒ — ( ) NBH 1 0266 Chronological Sequence: 10c ա. Իբր Աչացու, կամ զաչացու. (մարթի լինել եւ հոլովականն վերնոյն:) *Ո՛վ թագաւոր, իբրեւ զբանդագուշած եւ աչացաւու հայսի յիս. Մեսր. երէց … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՉԱՑՈՒ — (ուի, աց.) NBH 1 0266 Chronological Sequence: Unknown date, 8c, 10c, 11c, 13c ա. ԱՉԱՑՈՒ որ եւ ԶԱՉԱՑՈՒ, ԱՉԱԳԱՐ. *Կարօտ աչաց. կոյր. աչիկայ, կուր. ... *Ի տղայական հասակէ աչացու գոլով. Յհ. կթ.: *Աչացուք, նաեւ անշունչք. Մագ. լ: *Ընդ աչացուին քեզ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Զ — I. ( ) NBH 1 0708 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c Տառ բաղաձայն, եւ այն կիսաձայն ըստ բզզանաց մեղուաց՝ մանաւանդ յառաջ քան զբաղաձայնս. զորօրինակ՝ զմարդ, զնա. որ գրի եւ զընա, իբր ըզընա. զի միշտ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԽԱՐԽԱՓ — (ի, ափք.) NBH 1 0931 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 11c նախդրիւ՝ որպէս մ. Խարխափելով. կուրօրէն, շոշափելով եւ երերալով. *Զի մի՛ կուրացեալ՝ առ խարխափի (հին տպ. առ խարխափ) որմզորմայն ʼի բժշկաց խադիրշրջիցիս. Կոչ. ՟Բ. յն.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿՈՅՐ — (կուրի, իւ, աց կամ ից.) NBH 1 1115 Chronological Sequence: 6c, 11c, 12c ա. ռմկ. կուր. թ. քեօր, քեօռ. եբր, եօռ. τυφλός caecus. Զաչացու. զրկեալ յաչաց. եւ Միականի. ... *զականին եւ կոյր: Առաջի կուրին գարթագղութիւն մի՛ դնիցես: Աչք էի կուրաց: Աչք… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿՈՊԱՆԵԱԼ — ( ) NBH 1 1117 Chronological Sequence: Early classical, 11c, 13c ԿՈՊԱՆԵԱԼ կամ ԿՈՊՆԵԱԼ. Բառ անստոյգ. թերեւս Կոպքն կամ իբրեւ զկոպս փակեալ, խցեալ. զաչացու. կուրակերպ. կամ որպէս ռմկ. կպեալ. յարեալ. մածեալ. *Կոպանեալ ծղոխնի: Հիկէն գոս կոյր կոպանեալ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՄՈՌԱՑՕՆՔ — ( ) NBH 2 0297 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c գ. λήθη oblivio. Նոյն ընդ Մոռացումն. եւ ընդ բայի՝ որպէս Մոռանալ, մոռանիլ. (գրի առ յետինս եւ Մոռացունք.) *Պղծիցի, եւ մոռացօնք լինիցին նմա. Ղեւտ. ՟Ե. 3: *Ուրանալն է զինքն՝ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
