ԽԵԼՔ

ԽԵԼՔ
(լաց, լօք.) NBH 1-0938 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 7c, 8c, 10c, 12c, 13c, 14c գ. ἑγκέφαλος cerebrum. (լծ. թ. իլիք. եւ հյ. Խլինք, եւ գլուխ.) Ուղեղ գլխոյ. ըղեղ. ... *Հարկանելով (մոխրոյն) ընդ խելսն՝ վտանգեսցէ զնա. Ագաթ.: *Խելացն լուսերակքն: Զոր նչ բան ունի խելքն առ երակն: Երկուս միայն գործուածս խելացն զառաջեցաւ արար: Զառաջով կուսէ փորուածս խելացն. Նիւս. բն.: *Լսելոյ զօրութիւն ʼի խելսն եւ յականջսնդնէր խլին. Սարկ. հանգ.: ԽԵԼՔ. Միտք (որպէս տիրապէս բնակեալ ʼի խելս, այսինքն յուղեղն). բանականութիւն. արուեստ, ւ խորագիտութիւն կամ խորամանկութիւն. Խելք. ... *Իմաստք խելացն, որ բնակեալ է յուղեղն՝ որ ʼի գլուխն: Մոլորութիւն ʼի խելս մտացն անկանի, եւ ցնորեցուցանէ. Յճխ. ՟Ի. եւ ՟Դ: *Թմրեալ խելօք: Ի խելաց եւ ʼի մտաց թափեալ: Ըզգաստութիւն խելաց. Եղիշ. թաղմ.: Մանդ. ՟Ժ՟Է: Մծբ. ՟Թ: *Ուղեղն վարդապետէ անձինն եւ խելացն զգործս ե զբանս զառաքնութիւնս. Նար. երգ. *Ի խրախութեան անդ գինոյն՝ եւ ʼի խելաց ելանէր. Եւս. պտմ. ՟Ը. 18: *Սկսանիջի՛րպարսաւել զմեծութիւն հնարիւք ինչ խելօք. Ոսկ. եփես. ՟Ի: *Զխնդրեալսն յաստուծոյ խելս բարիս, եւ զինքեանս անխրատս գոլ, անիմայ ասեմ: Ճանապարհորդք ʼի տունս եւ ʼի հայրենիս փութան, իսկ իմաստունք ʼի խելս եւ իմաստութիւն: Պիտէր ինձ կաթ մի բախտի, եւ ոչ խելք կարասով. Ոսկիփոր.: *Խելք բնաւ ոչ ունիս դու: Ագռաւն խելօքն գնաց (ռմկ. խելքը թռուց ), եւ հպարտացաւ ʼի սուտ գովութենէն. Վրդն. առակ.: ԽԵԼՍ ԽԱՌՆԵԼ. μεθοδεύω, μηχάνομαι architector, machinor. Ճարտարել. հնարիլ. Մեքենայել. Խելք բանեցնել՝ կամ վարպետութիւն ընել. ... *Իբրեւ զայն ինչ խելս մանքենայից խառնել. ՟Գ. Մակ. ՟Դ. 15: *Այլ իմն խելս խառնէբանին: Յօգուտ համարէր խելս խառնել բանին: Տե՛ս որպիսի խելս խառնէ առ ʼի զխրատ ընդունելոյ. Ոսկ. գաղ. եւ Ոսկ. եփես. եւ Ոսկ. ՟ա. տիմ.: *Իսկ դու այլ առաւել խելս քան զքրիստոսին ʼի քեզ խառնես. Լմբ. ատեն.: *Խելս խառնել առակս ʼի մեզ կազմի. Մխ. առակ.: մ. ԽԵԼՕՔ. մ. δόλῳ dolo διὰ μεθόδων arte. Ճարտարութեամբ. Հնարիւք. վարպետութենով. ... *Քանզի խորագէտ էի, խելօք կալայ զձեզ. ՟Բ. Կոր. ՟Ժ՟Բ. 18: *Ոչ եթէ զի մեռցի յովսէփ ʼի ներքս ʼի գուբն, կամէր (ռուբէն), այլ զի խելօք թափիցէ ʼի նոցանէն. Եփր. ծն.: ԽԵԼՔ ԿԱՄՐՋԱՑ կամ ԳԵՏՈՑ. Գլուխ, սկիզբն, մուտ. *Հասանել յառաջ ʼի խելս գետոյն: Ուրանօր ցուցանի խելս գետոյս. Ճ. ՟Բ.: ԽԵԼՔ ՆԱՒԻՆ. πρύμνη puppis. Գլուխ նաւու՝ ըստ որում սկիզբն նորա, ուր է ղեկն. ... (ուր յայլ լեզուս Գլուխ նաւու կոչի առաջակողմն, որ յառաջ երթայ:) *Ննջէր ʼի խելս նաւին ʼի վերայ բարձի. Մրկ. ՟Դ. 38: Եւ ζυγόν transtrum, -ra. Նստարանք՝ որ ʼի նաւս կամ ʼի նաւակս. որ ըստ յն. Լուծ ասի. պանքա, մանղա. *Ընդ խելս նաւացն զպարանոցն կապէին. ՟Գ. Մակ. ՟Դ. 8: *Խելք շրթացն եզերաց խախտեալ ոստեաւ. Նար. ՟Ի՟Ե: ԽԵԼՔ (2-1055) *Մանուկ մի ննջէր ʼի յեզրն ʼի խելս տանն. Ոսկիփոր. (նոր ձ. յեզեր տանն:)

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "ԽԵԼՔ" в других словарях:

  • ԼԱՐԱԽԻԼ — (խելք.) NBH 1 0880 Chronological Sequence: 6c ա.գ. νευροσπάστης sigillarius, nervis sive fidiculis trahens, movens. Խաղարկու որ խլելով այսինքն քարշելով զլարս շարժումն տայ անշարժ պատկերաց կամ պաճուճապատանաց. ... ըստ յն. Ջլաձիգ կամ ջլաքարշ.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՄԻՏ — (մտի, զմտաւ. ՄԻՏՔ մտաց, մտօք.) NBH 2 0281 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. ՄԻՏ ՄԻՏՔ. νοῦς mens διάνοια , ἕννοια, νόημα cogitatio, intellectus φρήν ingenium ἑνθύμησις φρόνησις… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԿԱԹ — (ի, ից, եւ ոյ.) NBH 1 1031 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c, 12c, 13c, 14c, 15c գ. Շիթ. (լծ. լտ. կու՛թթա, սթի՛լլա). ῤανίς, σταγών gutta, stilla. որ եւ ԿԱԹԻԼ. Մասնիկ հիւթոց ծորեալ ոլոռն ոլոռն. պուտ, կաթ մը. ... *Իբրեւ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՀԱՆՃԱՐ — (ոյ, ոց, կամ ի, ից.) NBH 2 0045 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 14c գ. σύνθεσις, φρόνησις, ἑπιστήμη , αἵσθησις, ψῆφος intelligentia, vel sapientia, scientia νοῦς mens. (Ըստ Լմբ. առակ. ՟Ա. 7. եւ ՟Ը. 14. *Ստուգաբանի՝… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՈՒՇ — (ոյ, ով, ովք. եւ ի, իւ.) NBH 2 0552 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 10c, 11c, 12c, 14c գ. μνήμη memoria. պ. հուշ. ուս. Արմատ Յիշելոյ. Յիշողականն. յիշողութիւն, եւ Ուշադրութիւն. մտադրութիւն. դիտողութիւն.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՈՒՐՈՒՇ — ( ) NBH 2 0561 Chronological Sequence: Early classical գ. (որպէս թէ՝ ուրն ուշոյ.) Բո՛ւն ուշ, խելք. *Զամենեսին կամի առ ինքն ամփոփել, ի պատիրս արկանել, զուշ եւ զուրուշ մոգել». իբր ռմկ. ուշը մուշը, խելք եւ միտքը. (յն. լոկ, յինքն քարշել.) Ոսկ. եբր.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԳԻՏԵԼԻ — (լւոյ, լեաց.) NBH 1 0126 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 11c, 12c, 14c ա. ἅγνωστος, ἁγνοούμενος ignotus, quod ignoramis Որ չէ գիտելի. անծանօթ. ոչ ծանուցեալ. անյայտ. անիմանալի. անհաս. չգիտցուած, խելք չհասնելու. ... *Յաստուածայինս ասի …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԻՄԱՆԱԼԻ — (լւոյ, լեաց.) NBH 1 0154 Chronological Sequence: Unknown date, 10c, 11c, 12c ա. ἁνόητος qui intelligi non potest, intelligibilis, ἁπερινόητος qui mente comprehendi nequit, incomprehensibilis ԶԱստուծոյ ասի որպէս անպարիմանալի, անբովանդակելի.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԽՕՍ — (ի, ից.) NBH 1 0164 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 10c, 12c ա. ἅλογος irrationalis, ratione et loquela carens Ոյր չիք խօսք կամ բարբառ. անբան. անասուն. եւ անշունչ. ոչ խելք՝ ոչ լեզու ունեցօղ. *Իբրեւ զանխօս անասունս.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԲԱԶՄԱՄՏՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 411 Chronological Sequence: Unknown date գ. πολύνοια prudentia, sagacitas Հանճար. ճարտարմտութիւն. շատ՝ աղէկ խելք. *Կրետէ՝ բազմամտութեամբ մանաւանդ՝ քան եթէ բազմաբանութեամբ կրթեալ. Պղատ. օրին. ՟Ա …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»