ԲԱՂԱՁԱՅՆ — (ի, ից.) NBH 1 426 Chronological Sequence: 6c, 12c, 13c ա.գ. σύμφωνος, συνηχῶν consonans որ եւ ասի Ձայնակից. Ձայնորդ. Շարաձայն. Բարբառակից. Տառ կամ գիր հարկաւ կցելի ընդ ձայնաւոր տառից, զի եւ ինքեան մարթասցի տալ զիւր հնչումն, զի ըստ ինքեան կա՛մ է… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Ե — ( ) NBH 1 0645 Chronological Sequence: 8c, 12c Գիր անուանեալ Եչ, ունակ զօրութեան կրկին ձայնաւորացս ի մի յարելոց սղելով, իէ՛. որպէս ձայնաւոր կիսաձայն, կամ երկբարբառ անկատար, յար եւ նման յ տառի անկելոյ ի մէջ բառի. եւ Օ ե տառի դաղմ. ըստ ձեւոյն եւ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Զ — I. ( ) NBH 1 0708 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c Տառ բաղաձայն, եւ այն կիսաձայն ըստ բզզանաց մեղուաց՝ մանաւանդ յառաջ քան զբաղաձայնս. զորօրինակ՝ զմարդ, զնա. որ գրի եւ զընա, իբր ըզընա. զի միշտ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԹԱՉԵՄ — ( ) NBH 1 0797 Chronological Sequence: Early classical ԹԱՉԵԼ. Բառ անյայտ, կա՛մ որպէս Թազել, այսինքն վազել. եւ կա՛մ Շաչել, շչել, մրմռալ կիսաձայն, եւ կլանել զբանն. *Կայ յաղօթս, եւ սիրտ նորա ոչ զգայ, զոր ինչ ասացին շրթունք նորա ... թաչէ զմիմեանց կնի … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿՐԿՆԱՒՈՐ — (ի, աց.) NBH 1 1136 Chronological Sequence: Early classical ա. Կրկնակ ըստ քերականաց. որ եւ ԿԻՍԱՁԱՅՆ. *Զամենայնընտրութիւնս նշանագոյն, զնրբագոյնսն, զկարճն եւ զերկայնն, զառանձինն եւ զկրկնաւորն՝ միանգամայն յօրինեալ եւ յանկուցեալ. Կորիւն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Հ — ( ) NBH 2 0001 Chronological Sequence: 12c Տառ բաղաձայն՝ կիսաձայն, հագագային ըստ կերպի հեւալոյ, եւ հառաչելոյ, անուանեալ Հո, կամ Հոյ. ձայմակից ընդ եբր. հէ, կամ լատ. H, որ եւ ըստ յն. ի. իբր եւ է եւ ը. մինչեւ յոմանց չհամարիլ տիրապէս տառ, այլ նշանակ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Ձ — ( ) NBH 2 0144 Chronological Sequence: 6c, 12c Գիր բաղաձայն, անուանեալ Ձա, կամ Ձայ, միջակ ըստ հնչմանն ʼի մէջ բարակ եւ յոյր տառից. եւ կիսաձայն կամ կրկնակ՝ իբրու բաղկացեալ ʼի տառիցս ծ, ց. կամ ս, զ, ծ. *Ձայ՝ միջակ է սէի, զայի, եւ ցոյի. վասն զի քան… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Յ — ( ) NBH 2 0312 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c Տառ երկձայն, երբեմն բաղաձայն համարեալ՝ որպէս հ թոյլ եւ անհագագ. եւ երբեմն ձայնաւոր դատեալ՝ որպէս սկզբնաւորութիւն հնչմանցս ե՛, եւ ի՛. ուստի եւ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՆԵՂԱՁԱՅՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 2 0411 Chronological Sequence: 7c գ. στενοφωνία exilis sonus. Նուաղութիւն կամ նուազութիւն ձայնի. կիսաձայնն գոլ. *Ե, ո, ւ. հնչագործարանին առ գրոյն միութիւն եցոյց զնեղաձայնութիւն երից նշանակութեանց անուան եւ ձայնի ... կիսաձայն՝ ո, ւ, ՟Ե.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
Ռ — ( ) NBH 2 0680 Chronological Sequence: 11c, 12c, 13c Տառ բաղաձայն, Ռա ձայնեալ. կրկնակ, որպէս կրկին րր. (զոր եւ ձեւն յայտնէ՝ իբրու Րր) կիսաձայն՝ տուօղ իւրեւ զհնչիւն մրմռական. վասն որոյ եւ թաւ առ համեմատութեամբ րէի, որ է մեղմ: Ռ. Լծորդ է ընդ ր.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
