ՀԱՄԲՈՅՐ

(բուրի, րից կամ րոց.) NBH 2-0026 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. φίλημα osculum. վր. ամպօ՛րի Պագանելն՝ մանաւանդ զմիմեանս. որպէս շուրթն ʼի շուրթն ʼի միասին բուրումն սիրոյ. ողջոյն սիրոյ. նշան միութեան կամ միաբանութեան. համբուր, պագնելը, պագտուիլը. ... *Համբուրեսցէ զիս ʼի համբուրից բերանոյ իւրոյ: Լաւ են հարուածք բարեկամի քան զկամակոր համբոյրս թշնամւոյ: Համբոյր մի դու ոչ ետուր ինձ: Ողջոյն տաջիք միմեանց ʼի համբոյր սրբութեան. եւ այլն. *Համբոյր սիրալիր տայր խոցուածոցն առանձնական (յովսէփ արեմաթացի). Լմբ. տաղ.: *Տեսանիցեն զորդիսն յիւրեանց համբուրից մերժեալ. Ոսկ. մ. ՟Ա. 10: (յն. միութիւն, կամ ողջագուրումն:) *Զերդմանց եւ զհամբուրոյ շփոթութիւնս. Ճ. ՟Ա.: Համբուրիւ շրթանցս: Զհամբոյր ողջունիս: Համբոյր շողոքորդին. Նար.: *Արժանացոյց տէրն զմատնիչն համբուրի. Խոսր.: *Ո՛վ համբոյր՝ նենգութեան նշան, եւ առիթ մահու. Շար.: Յարմարական է եւէթ ստուգաբանութիւն Լմբ. պտրգ. իբր համաբիւր, այսինքն միութիւն բիւրուց. զի ասէ. *Հաղորդին քրիստոսի եւ միմեանց համբուրիւն. քանզի եւ նոյն ինքն ստուգաբանութիւն անուանս զտարացոյց խորհրդոյս մեզ յայտնէ: Համբիւր. համն՝ մի ստուգի. այսինքն թէ բազումքն այսպէս հաղորդեալ իրերաց միանանʼʼ: ՀԱՄԲՈՅՐ. նմանութեամբ, որպէս Սէր, միութիւն, յարումն. կցումն իրաց. եւ Ընտանութիւն, կամ ընտելութիւն. հանդարտութիւն. ցածութիւն. *Ոչ եւս դառնայ ʼի համբոյր ապականութեան կրիցն առաջնոց. Շ. ՟ա. յհ. ՟Կ՟Թ: *Զգլուխս պարսպին ածեալ ʼի կիրճս դժուարածս քարանձաւին՝ ʼի համբոյրս միմեանց մերձեցուցանէ. Արծր. ՟Ե. 7: *(Թռչունք) ոչ ունին համբոյրս ընկերութեան. գան ʼի ձեռս մարդոյ ʼի համբոյր եւ ʼի սնունդ. Վեցօր. ՟Է: *Առաջնոց չվնասակարութեան գազանացն մարդոյ՝ այժմու համբոյրս եւ ընտելութիւնս վկայեն: Զառիւծու կորիւն սնուցեալ ածէ ʼի համբոյր եւ ʼի քծինս. Եզնիկ.: *(Գազանք) մարդկեղէն արուեստիւք պատրեալ՝ բազում անգամ գան ʼի համբոյր (յն. ընդել լինին): Զառիւծս ողոքես, եւ ʼի համբոյր ածես (յն. ձեռնընդել առնես). եւ զքո ցասումդն քան զառիւծուն վայրենագոյն կազմես: Ձի ամեհի, եւ գազան վայրենի ... ʼի համբոյր գայցէ: Տիրեմք նոցա, եւ ʼի համբոյր ածեմք. Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. տիմ. Ոսկ. փիլիպ.: ա. ՀԱՄԲՈ՛ՅՐ. ա. Ընդել. հանդարտ. հեզ. քաղցր. հաշտ. միաբան. միակամ. համամիտ. *Միմեանց սիրելի եւ համբոյրք են: Հաշտ եւ համբոյր բանիւ. Փիլ. յովն. եւ Փիլ. իմաստն.: *Տիւ, հանդէս՝ որ լի է աշխատութեամբ, կենդանեաց համբոյր առ ʼի զմիմեանս տեսանելոյ. Պիտառ.: *Հեշտ եւ համբոյր մտօք ʼի նոյն պայման զինքն յարադրաբար բերեալ. Յհ. կթ.: *Համբոյրս, հեզս, երջանիկս, եւ խաղաղականս. Նար. ՟Լ՟Ե: *Ոչ օտարս ինչ եւ այլեւայլս, քան թէ համբոյրս եւ հարազատս զասացուածսն առնել. Մագ. քեր.: *Զաստուած մեզ հաշտ եւ համբոյր արասցուք: Աղաչէ աղերսէ, եւ զդարձն խնդրէ. վասն զի համբոյր բնութիւն է. Սարգ. յկ. ՟Զ: եւ Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Ը: *Տեսողք եղեալ էին անտեսին ... միջնորդք համբոյր ընդ մեր արարչին. Գանձ.: ՀԱՄԲՈՅՐ. Ըստ քերականաց՝ Զուգահաւասար երկայնութեամբ երկավանկ բառք. *Համբոյրն ներկուց երկայնաց քառամանակ. ո՛րգոն, մա՜շդո՜ց ... Համբոյրն լսի զոյգ կամ հաւասար. Թր. քեր. վջ: *Երկվանգիցն անուանք են այս. համբոյր, մեծասար, մեծավերջ ... իշխանութիւն է առնել համբոյր. Երզն. քեր.: