Ձ — ( ) NBH 2 0144 Chronological Sequence: 6c, 12c Գիր բաղաձայն, անուանեալ Ձա, կամ Ձայ, միջակ ըստ հնչմանն ʼի մէջ բարակ եւ յոյր տառից. եւ կիսաձայն կամ կրկնակ՝ իբրու բաղկացեալ ʼի տառիցս ծ, ց. կամ ս, զ, ծ. *Ձայ՝ միջակ է սէի, զայի, եւ ցոյի. վասն զի քան… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՁՐԻ — ( ) NBH 2 0161 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 7c, 10c, 12c մ. Ի սեռականէ բառիս Ձիր. (լծորդ եւ ընդ Զուր. ռմկ. զուրի. որպէս եւ ընդ յն. լտ.) δωρεάν gratis, immerito. Իբր ձիր իմն կամ պարգեւ կամ շնորհս առնելով. առանց… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՌԱՏ — (ի, աց.) NBH 1 0293 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c ա. εὕφορος, εὕπορος, ἅφθονος, ἁγαθός uber, abundans Յորդ. յուռթի. լի. անպակաս. անսպառ. ճոխ. բազում. շատ. լաւ. ... *Կին նորա առատ իմաստութեամբ. ՟Ա … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՍՏԻ — I. ( ) NBH 1 0318 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 10c, 11c, 12c, 14c մ. ἕνθεν, ἑντεῦθεν hinc Յայսմ տեղւոջէ.ʼի տեղւոջէս յայսմանէ. եւ յայսմ բանէ. աստից, ասկից, ասկէ, սկից, հոսկից. ... *Աստի առ ձեզ անցանել: Բարձին աստի … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՏՐՈՐԱԿ — (ի, աց.) NBH 1 0336 Chronological Sequence: 11c Տ. ԱՏՐԱԳՈՅՆ. *Շնորհել նմա ձիր զկայծն ատրորակ ʼի քարանց պատուականէ: Մոյթք սեանցն հրատեսակք եւ ատրորակք: Ատրորակն մեր մրցեալ յաջմէ. Մագ. ՟Ժ. ՟Ժ՟Գ. ՟Կ՟Ը … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶՈՒՐ — ( ) NBH 1 0750 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 8c, 10c, 12c, 13c ա. ἅδικος injustus δωρεάν gratis (լծ. հյ. անուր, իբր անտեղի. եւ տուր, ձիր, ձրի.) Տարապարտ. ունայն. անպատճառ. անպտուղ. անիրաւ. ... *Յամենայն ʼի զուր բանէ ʼի բաց լինիցիս … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՆԴՁԵՌԵՄ — (եցի.) NBH 1 0772 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 7c, 9c, 11c ն. Նոյն ընդ Ընձեռել, իբր ձեռամբ տալ, աւանդել, ընծայել. շնորհել. *Մեծ պատճառ խոնարհութեան մեզ ընդձեռելով. Ոսկ. մրգր. ՟Բ. յն. παρέχω (լծ. հյ. պարգեւել.)… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿԱՅԾ — (ի, ից.) NBH 1 1045 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 11c, 12c, 13c, 14c գ. σπινθήρ, ἁνθρακίς scintilla, pruna եւն. (լծ. կիզուլ. գազազ.եւ թ. քեօզ ) Մասնիկ հրոյ փայլուն եւ դիւրաշէջ, որ մնայ ʼի մէջ աճիւնացեալ կրակի, եւ որ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿՐԿՆԱՁԻՐ — ( ) NBH 1 1135 Chronological Sequence: 10c ա. Ուր իցէ կրկին ձիր, կամ առատաձեռնութիւն. *Ձրի բժշկութիւն, կրկնաձիր առողջութիւն (հոգւոյ եւ մարմնոյ): Որ կրկնաձիր նշանաւս այսու (ժամահարի յետ սրբոյ խաչի) նետս արձակեցեր հեռաձիգս ձայնաւորականս. Նար. ՟Գ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀԻՐ — (ի.) NBH 2 0100 Chronological Sequence: Early classical, 14c, 18c գ. որպէս Ծիր կամ Ձիր՝ կարծի նշանակել Հանդերձ ծիրանի, կամ պարգեւ յազնիւ եւ ʼի գունազարդ զգեստուց. *Զգեցեալ հիրս եւ կարմիրս. Եզեկ. ՟Ի՟Գ. 6. ուր ասէ Նչ. *Հիրն պարգեւ ասէ, կամ գոյն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
