ՆԻՍՏ

(նստի կամ տոյ, նիստք.) NBH 2-0426 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. στάσις, ἔδος, ἔδρα , καθέδρα, βάσις . ուստի եւ լտ. situs, status, sesio, sedes, basis, locus. (Արմատ Նստելոյ. իսկ արմատ իւր է՝ սա, ըստ, եստ, իստ, աստ, ստան, եւ այլն, ʼի բազում լեզուս. որպէս եւ սանս. նիզդա՛ է բնակութիւն.) Զետեղումն. կայք, դիրք, հանգիստ. տեղի. վայր ստթորին. յատակ. նստուածք. ... *Եւ եւ ընկաղմանումն, եւ կացութիւն, եւ նիստն՝ դրութիւնք ոմանք: Նիստ (մասանց մարմնոյ). Արիստ. ստորոգ.: *Ի շիտնուած ոչ ամենայն քարինք զնոյն նիստ ունին. Ոսկ. գաղ.: *Ի նիստ ննջեսցես զքուն քո. Վրք. հց. ՟Ե: *Անճառ է նիհստ նորա ընդ հօր. Մխ. երեմ.: *Ի ձեռն մահուան զնիստն շնորհեաց. Երզն. մտթ.: *Զաթոռ պատուական արանց, զնիստս եւ զհանգիստս: Ո՞ եհեղ զօդս, զթեւաւոր բնութեանց զկառս, զհողմոցն զնիստս. Առ որս. ՟Ը. եւ ՟Է: *Տապանակն ունի զնիստս ʼի ներքսագոյնսն սրբոցն. Փիլ. ել. ՟Բ. 68: *Որոյ նիստն ընդ արեւմուտս է մերձ ʼի գաղգաղ. Օր. ՟Ժ՟Ա. 30: *Երկայնաձեւ բլուր մի, ործոյ նիստ երկայնութեանն ʼի մուտս կոյս արեգականդ. Խոր. ՟Ա. 15: *Բաժանելով ունէր զնիստ հաստատութեանն յերկաքանչիւրս ոմանս հատածս լերանց. Պիտ.: *Թեւոցն արծուոյ անվայելուչ է նիստն, զի քարշելն ընդ երկիր՝ երեւոյթ զնա տեսանողացն առնէ. ՃՃ.: *Նիստ գեղջս գեղեցիկ եւ ցանկալի է աչաց տեսանելոյ. Եփր. թագ.: *Երեսք ըստ ընջոյ աչացն նստոյ բնաւորեալ: Ի ձեռն նստին գնացիցն յաչսն արտաքս մղեալ յարձակի. Նիւս. կազմ.: *Քայլ վէմ շարժելով՝ տեղիարան նիստ, նիստ արքունաճեմʼʼ անապատի տօթ. Նար. տաղ յար.: ՆԻՍՏ. ἅστυ sedes ... եւ այլն. Աթոռ իշխանութեան. քաղաք թագաւորական. արքունիք. բազմական. բարձ եւ պատիւ. *Հասանէին ʼի վաղարշապատ քաղաք, ʼի նիստս թագաւորացն հթայոց. Ագաթ.: *Ունի զդղեակն նիստ արքունական պատրաստեալ ինքեան. Ասող. ՟Գ. 30: *Զնախագահութեան զնիստ հրամայեցին գէորգեայ՝ շաղատոյ վարդապետի: Նստոյ դարպաս արարեալ ազատաժողով արեաց գնդին. Ուռպ.: ՆԻՍՏ. κατάσχεσις possessio. Ստացուած. կալուած. վիճակ. *Ղեւտացւոցն եղիցի ʼի կալուածս. եւ առաջնորդին յայնմանէ եւ անտի յերախայրիս սրբոցն ʼի նիստ քաղաքին: Ի նիստ քաղաքին յանդիման նորին. Եզեկ. ՟Խ՟Ե. 7: ՟Խ՟Ը. 21: