- ՑԱՒ
- (ոյ. մանաւանդ ՑԱՒՔ ւոց, ւօք.) NBH 2-0910 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 7c, 8c, 11c, 12c, 13c գ. ՑԱՒ մանաւանդ ՑԱՒՔ. ἅλγος, ἅλγημα , ἁλγηδών, ὁδύνη dolor πόνος labor. Կիրք չարչարօղ զմարմին, զսիրտ, եւ զոգի. կսկիծ. վիշտ. տանջանք. ցաւ. ... *Սիրտ անզգամի ցաւ է կրելեաց իւրոց. ցաւք են ծնանելեաց իւրոց: Արկի զձեօք ցաւ ատամանց. (այսինքն կծուումն. ակռային առնելը). Առակ. ՟Ժ՟Է. 21: Ամովս. ՟Դ. 1: *Ոչ զգայ զցաւ հրոյ մարմին մեռեալ: Ուրախասցիս արեամբդ եւ ցաւօքդ հրոյն. Նեղոս.: Նիւս. թէոդոր.: *Յորժամ առաջի բազմաց զճշմարտութիւնն ասիցէ, անտանելի լինի ցաւն. Ոսկ. յհ. ՟Բ. 37: *Իցե՞ն երբէք ցաւք ըստ ցաւոցս լեալ: Ցաւք իմ նորոգեցան յիս: Առ ոչինչ զցաւսն համարեցաւ: Ցաւք սաստիկք: Ունին զիս աւուրք ցաւոց: Ցաւք սրտի իմոյ: Միով միով ցաւօք ʼի վերայ հարեալ մարմնոյն զայրացելոյ: Զցաւս վիրաց քոց բժշկեսցէ: Առ ցաւս իւր ճչիցէ: Աղաղակեսջիք առ ցաւս սրտից ձերոց: Գիտէ համբերել ցաւոց: Մինչդեռ էին նոքա ʼի ցաւսն, կոտորեցին: Չպատմէին միմեանց զցաւս իւրեանց. եւ այլն: *Առ ցաւս վիրաց իմոց վարանիմ. Մանդ.: *Յորժամ տեսանիցեն զմեզ դեւքն ʼի ցաւս անունկնդրութեանն. Կլիմաք. իմա՛ յախտս. որ հայի ʼի յաջորդ նշ: Կամ որպէս μαλακία . (իտ. malattia ) languor. Ախտ, հիւանդութիւն. *Զի՞նչ օգուտ է քեզ զպատուական դեղն ճաշակել, յորժամ զցաւն ʼի ներքս ʼի քեզ պահիցես. Մանդ. ՟Ա: *Զամենայն հիւանդս՝ որ նեղեալ էին ʼի պէսպէս ցաւս: Որոց էին հիւանդք ʼի պէսպէս ցաւս: Բժշկել զամենայն ցաւս, եւ զամենայն հիւանդութիւնս. եւ այլն: *Բժիշկք՝ որ երակօքն իմանան զցաւս: Գալ եւ բժշկել զնա ʼի ցաւոցն: Եւ ինքն զմահու ցաւ ջերանի. Յճխ. ՟Ե: Խոր. ՟Բ. 29: Լաստ. ՟Դ: *Զի թէ գլխաւոր ցաւոց մահն՝ ʼի մեղաց էառ սկիզբն եւ վախճան, ո՛րչափ եւս առաւել եւ բազում ինչ անխտք ցաւոց. Ոսկ. մ. ՟Բ. 1: դիմազ. ՑԱ՛Ւ Է. դիմազ. որ ռմկ. եւ յայլ լեզուս ասի՝ ցաւիմ, իս. ի. կըցաւիմ .... Տե՛ս զկնի ՑԱՒԷ: *Ցաւ՝ է (կամ ցաւէ՛) ինձ ʼի վերայ քո եղբա՛յր իմ յովնաթան. ՟Բ. Թագ. ՟Ա. 26: *Որոց վասն աստուածային իրաւանցն չէ՛ ինչ փոյթ, զի եւ ոչ եւս ցաւ է նոցա: Եւ ոչինչ ցաւ է մեզ վասն կորստեան նոցա. Իգն.: Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ա: ՑԱՒ ՍՐԲԱԶԱՆ. Տ. ՍՐԲԱԶԱՆ ՑԱՒ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.