- ԱՐՏԱՔԻՆ
- (քնոյ, ոց.) NBH 1-0380 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 13c ա. ἕξω, ἑξώτερος, ἑξώτατος externus, exterior, extimus Որ է ʼի դուրս կամ արտաքոյ կամ արտաքս՝ ըստ տեղւոյ կամ ըստ դրից, եւ ըստ երեւութի, հակակայ ներքնոյ. դրսի. ... *Մինչեւ ʼի սրահն արտաքին: Կամարք ʼի յարտաքնում սրահին: Առ դրամբք արտաքնով: Եւ յարտաքին գաւիթն: Մուտ թագաւորին (այսինքն ճանապարհ մտից նորա ʼի տաճարն) արտաքին: Զյատակ տանն զներքնոյն եւ զարտաքնոյն: Հայելիս ʼի ներքսագոյնն եւ յարտաքինն: Առ եզերբ արտաքնոյ փեղկին: Ոչ գտցի անուն նորա առ երեսօք արտաքնովք: Ի ներքոյ կողմանն մինչեւ յարտաքին: Ի խաւարն արտաքին: Սրբէք զարտաքին զբաժակին: Եղիցի եւ արտաքինն նորա սուրբ. եւ այլն: *Արտաքին դիմօք. Նար. ՟Թ: *Յարտաքինն նորա հայել մեծութիւն: Արտաքին վայելիւք երջանիկ. Պիտ.: Եւ Բացական, եւ օտար (տեղի, իրք, անձն.) իբր ռմկ. դրսի, հեռու. ... *Հալածէի մինչեւ յարտաքին քաղաքս. Գծ. ՟Ի՟Զ. 11: *արտաքին թշնամի: Յարտաքնոցն հրոսակաց: Ի վերայ արտաքնոցն, այսինքն ընչից: Արտաքնոցն իրաց. Եղիշ. ՟Ա: Յհ. կթ.: Սահմ. ՟Ը: Պիտ.: *Իմաստակի ումեմն արտաքնոյ. Նար. ՟Ծ՟Ե: *Զի եւ արտաքին եւս հեթանոսք դիւրաւ հաւանեսցին. Ոսկ. գծ.: *Գիտէր եւ զարտաքին ուսումնս. վրք հց. ՟Ժ՟Ա: գ. ԱՐՏԱՔԻՆՔ. գ. Մարդիկ՝ որ չեն մեզ ընտանի կամ մերձաւոր. օտարք. որպէս լտ. alieni, peregrini դրսի մարդիկ, դրսեցիք, որոնք որ մեզնէ չեն. ... *Նոցա՝ որ արտաքինքն են, ամենայն ինչ առակօք լինի: Իմաստութեամբ գնասջիք առ արտաքինսն: Զի՞ կայ իմ եւ զարտաքինսն դատելոյ. եւ այլն: *Արտաքնոցն երեւէին իբրեւ այրիք սգաւորք. Եղիշ. ՟Ը: *Զրկօղ զներքինս եւ զարտաքինս անհնարին չարագործութեամբք. Պիտ.: մանաւանդ՝ Օտարազգի կամ այլազգի հեթանոս մատենագիրք, քերթողք, եւ փիլիսոփայք որպէս լտ. profani auctores եւն. *Ասէին արտաքինքն զաթենայէ, եթէ ʼի գլխոյն արամազդայ ծնաւ. Սահմ. ՟Ժ՟Դ: *Աւելորդ համարելով զարտաքնոցն երկրորդել յաղագս սկզբանն առասպելս. Խոր. ՟Ա. 2: *Արտաքնոցն զգաստք ʼի պատրութիւն. Շար.: *Հետեւելով իմ ընդ արտաքնոց եւս ժամանակագրութիւնս: Զանուանս հարցն արտաքինքն տարորոչս ʼի մէնջ տան: Որ եւ արտաքնոցն իմաստնագունից յոյժ հաճոյ թուեցաւ. Յհ. կթ.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.