ԺԱՄԱՆԱԿ — (ի, աց.) NBH 1 0827 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. ԺԱՄԱՆԱԿ καιρός, χρόνος tempus որ եւ ԱՄԱՆԱԿ. Չափ շարժման լուսաւորաց. տեւողութիւն փոփոխելի իրաց՝ բաժանելի ʼի վայրկեանս, ʼի ժամս,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՊԱԲՆԱԿՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0268 Chronological Sequence: 6c գ. ἁποικία transmigratio, colonia Ըստ յն. ոճոյ է կազմութիւն բառիս, որ ʼի մեզ ասի Տարաբնակութիւն. գաղթականութիւն. ելք յեգիպտոսէ. *Զապաբնակութեանն ամանակ՝ ամիս առաջին գրեաց: Աշնանային զուգօրութեանն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՄԱՆԱԿՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0052 Chronological Sequence: 7c գ. ԱՄԱՆԱԿՈՒԹԻՒՆ կամ ՀԻՆԳԱՄԱՆԱԿՈՒԹԻՒՆ Ամանակ. ժամանակ. տարի. (որպէս եւ յն. χρόνος է ժամանակ, եւ տարի.) *Մինչեւ ցհինգ ամանակութիւն արեգակնային ճառագայթիցն դիպեսցի առ ʼի յուղեկցութիւն. Շիր … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՆՍՊԱՌ — (ի, աւ.) NBH 1 0237 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c ա. ἁπέραντος, ἁτέρμων, ἁπειλήμενος , διαρκής, ἁδιάλειπτος infinitus, termino carens, immensus, indeficiens Ոյր չիք սպառումն կամ սպառուած.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՌՆՇԱՆԱԿԵՄ — ( ) NBH 1 0309 Chronological Sequence: 6c ԱՌՆՇԱՆԱԿԵԼ Տե՛ս ՆՇԱՆԱԿԵԼ. *Բայ է, որ առնշանակէ ամանակ: Ամենայնն, կամ եւ ոչ ոքն ոչինչ այլ առնշանակէ, բայց եւ այլն. Պերիարմ. եւ լծ. ստէպ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՌՈԳԱՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0310 Chronological Sequence: 6c, 11c, 12c, 13c գ. (ʼի ձայնէս Ոգել, այսինքն ասել.) իբր Առասացութիւն. կամ ըստ յն. առերգութիւն. προσῳδία prosodia, accentus vocis Բարեյարմարութիւն ձայնի ʼի վերծանութեան բառից եւ բանից, եւս եւ վանկից յայլ եւս … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՐԴԵԱՆ — ( ) NBH 1 0348 Chronological Sequence: 6c, 8c, 10c ա. ԱՐԴԵԱՆ παρών, ἑν τῷ παρόντι paesens, impraesentiarum որ եւ ԱՐԴԱՅԻՆ, ԱՐԴԻ. այսինքն Այժմու. Այժմեան, ներկայ, առաջիկայ. հիմնակուան. ... *Յարդեան ժամանակիս: Որպէս եւ այժմ եւ արդեան ժամուս. Փիլ. ՟ժ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՅ — I. (ի, ից.) NBH 1 431 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 11c, 12c, 13c գ. ῤῆμα verbum Ըստ քերականաց՝ Մասն բանի յայտարար գործողութեան. ... *Բայ է բառ անհոլով՝ ընդունական ամանակաց, դիմաց, եւ թուոց, որ ներգործութիւն կամ կիր յարկացոցէ. Թր … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀԱԳԱԳ — (ի, աւ, աց, օք.) NBH 2 0001 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c գ. (լծ. հայ. հառաչ. ոգել. գո՛գ. ոգի. հոգի.) πνεῦμα spiritus, adspiratio . Շունչ ձայնահան եւ խոշոր ընդ շնչերակն ʼի վեր հնչեալ. ձայն կամ շչիւն շնչոյ ընդ փողն եւ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՄԻԱԺԱՄԱՆԱԿ — (ի, աց.) NBH 2 0264 Chronological Sequence: 7c, 13c ա. որ եւ ՄԻԱՄԱՆԱԿ. Որ ունի զմի եւեթ ամանակ քերթողական. *Հարստութեամբն լինի երկամանակ, եւ աղքատանալովն միաժամանակ. Քեր. քերթ. եւ Երզն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
