ԻՐԱՒՈՒՆՔ

ԻՐԱՒՈՒՆՔ
(ւանց, ւամբք.) NBH 1-0872 Chronological Sequence: Early classical, 10c, 12c, 13c, 14c գ. δικαίωμα, δίκη, δικαίωσις , κρίμα jus, justitia. (ʼի ձայնէս Իրաւ, որոյ արմատն է Իր. ընդ որում լծ. լտ. Եու՛ս, եուրիս. եւ արաբ. շէրի. որպէս եւ իռս է իրաւունք ժառանգութան): Ասի եւ ԻՐԱՒ: Որպէս Արդարութիւն. արդար եւ ուղիղ դատաստան. իրաւացի եւ արդարացի ինչ. կանոն եւ օրենք ուղղութեան. եւ Գործ ուղիղ. եւ Իրաւացի պատճառ, փաստ. հախ. ... *Յիրաւանց քոց ես ոչ խոտորեցայ: Յիրաւունս քո կեցո զիս: Արարի իրաւունս եւ արդարութիւն: Իրաւունքն ոչ ետուն կեալ: Եւ արդ եդ նմա իրաւունս եւ դատաստանս. եւայլն: *Այնպիսի բարք են չարագործաց զիրաւունսն անիրաւութիւն ասել. Եզնիկ.: *զիրաւունսն անձին ցուցանել. Սեբեր. *իրաւանցն կշիռ պակասեալ, եւ անիրաւութիւնն իսկոյն զօրացեալ. Նար. ՟Դ: *արդարադատ իրաւամբք. Իգն.: Լմբ. սղ.: *Ոչ իրաւամբք բերի յիրս ինչ, եւ անիրաւութեամբ ʼի միւս իրս. Սարգ. ՟ա. պ. ՟Զ: ԻՐԱՒՈՒՆՔ. Կարգ եւ օրէնք սահմանեալ, կամ ʼի սովորութենէ մուծեալ. կարգաւորութիւն. եւ Բաժին՝ կամ հաս. որ անկանի ումեք ըստ սահմանադրութեան օրինաց կամ սովորութեան. ... *Եղեւ իբրեւ օրէնք եւ իրաւունք ʼի մէջ իսրայ՛լ: Կացոյց ըստ իրաւանցն դաւթի ըզդասս քահանայիցն: Իրաւունք մի նոյն կացցեն եկին եւ բնակին: Այս ինչ լցին իրաւունք թագաւորին: Այս իրաւունք էին նորա զամենայն աւուրս: Իրաւունք քահանայինէին առ ʼի ժողովրդենէն. եւայլն: *օրինադրէ զիրաւունս ողջակիզացն. Նախ. թուոց.: *Զի մի՛ զարքունական սահմանեալ իրաւունս վաստակաւորացն թողցեն, կամ գողասցն. Շ. ընդհ.: ԻՐԱՒՈՒՆՍ ԱՌՆԵԼ. δικαιόω, δικάζω justifico, justum censeo, judico, ulciscor. որպէս Իրաւ առնել. դատ առնել. արդարութեամբ դատել. արդարացուցանել, կամ վրէժս խնդրել. ... *տեսին, թէ իմաստութիւն աստուծոյ է ʼի նմա առնել իրաւունս: Արասցես նոցա իրաւունս, եւ քաւեսցես զանիրաւութիւնս նոցա: Ե՞րբ արասցես ինձ իրաւունս ʼի հալածչաց իմոց: Առնէ ինձ իրաւունս ʼի ձեռաց քոց: Արար քեզ տէր իրաւունս այսօր ʼի ձեռաց ամենայն յարուցելոց ʼի վերայ քո. եւ այլն: ԻՐԱՒՈՒՆՍ ԴՆԵԼ. նոյն ընդ վ. *Ինքն իսկ տանուտէրն վասն նոցա իրաւունս դնէ. Երզն. մտթ.: ԻՐԱՒՈՒՆՍ ՀԱՄԱՐԵԼ, կամ ՎԱՐԿԱՆԵԼ. δίκαιον ἠγούμαι justum arbitror, aequum duco. Իրաւացի եւ արժան գրել. բարւոք համարել. լաւ թուիլ ինքեան. ... *Իրաւունս համարեցաւ թագաւորն: իրաւունս համարին. ՟Գ. Մակ. ՟Է. 8: ՟Բ. Պետ. ՟Ա. 13: *Իրաւունս վարկաւ, կամ վարկան, կամ վարկաք (առնել զայս ինչ եւ զայն). Լմբ. ատ. եւ Լմբ. պտրգ.: ԻՐԱՒՈՒՆՍ ՏԱԼ կամ ՑՈՒՑԱՆԵԼ. ἁπολογέομαι defendo, purgo me. Արդարացուցանել զանձն. ջատագովել պատճառօք. Փաստ առաջի դնել. *Տայ նոցա իրաւունս, եւ ո՛չ ʼի դրոց, այլ ʼի հասարակաց դիմաց: Յորժամ զսոդոմն կամէր կործանել, նախ իրաւունս տայր աբրահամու: Եւ երեմիայի զիրաւունս ցուցանելով՝ ասէր: Իրաւունս տայ թէ վասն է՞ր յամեաց օգնել. Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. ես. ստէպ: մ. ԻՐԱՒԱՄԲՔ, կամ ԻՐԱՒԱՄԲ. մ. արդարապէս. δικαίως juste, jure, merito. ... *Իրաւմամբ կշտամբութիւն. Նար. ՟Հ՟Ե: *Իրաւամբք մատանէր դատաւորին. ՟Ա. Պետ. ՟Բ. 23. իմա՛ վասն մեղաց մարդկան. ուր Սարգ. իբրեւանուն իմանալով ասէ. *Իրաւամբք մանիլ, այսինքն արդարութեամբ. զի ապիրատ եւ անիրաւ ինչ ոչ գործեացʼʼ. այլք զյն. իմանան, իրաւամբք դատողին. եւ այլք ընթեռնուն, անիրաւաբար:

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Полезное


Смотреть что такое "ԻՐԱՒՈՒՆՔ" в других словарях:

  • ԱՐԴԱՐԱԿ — (ի, աց.) NBH 1 0346 Chronological Sequence: 6c, 8c, 12c ա. δίκαιος justus, aequus, aequalis Արդար եւ արդակ. այսինքն ուղիղ. հարթ. դիւր. օրինաւոր. կարդաւոր. զուգակշիռ. իրաւացի. եւ անմեղ. Տե՛ս ԱՐԴԱՐ, ըստ որում ասի զիրաց. շիտակ. ... *Զորս հաստատեաց… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՕՐԷՆ — (օրինի, մանաւանդ ՕՐԷՆՔ օրինաց.) NBH 2 1032 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 11c, 12c գ. ՕՐԷՆ մանաւանդ ՕՐԷՆՔ. (արմատ բառիցս, Տնօրէն, Զօրէն, Յօրինել, եւայլն.) νόμος lex. Կարգ եւ կանոն սահմանեա յաստուծոյ կամ ʼի… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0006 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c գ. ἑλευθερία , libertas Ազատն գոլ. ազատականութիւն. ազնուականութիւն. իշխանութիւն. պատիւ. *Ուր Հոգի Տեառն է, անդ ազատութիւն է: Սպրդեցին մտանել դիտել… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱԶԳԱԿՑՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0008 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 9c, 10c, 12c գ. συγγένεια , cognatio, conjunctio Ազգակիցն գոլ. ազգականութիւն. արենակցութիւն. եւ Բնութենակցութիւն. եւ Բնութիւն. *Ի նախնեացն յարենէ որ ասին ազգակցութիւնքն: Որ ինչ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՂԵՐՍ — (ի կամ ոյ, ից.) NBH 1 0037 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 14c գ. Աղաչանք, պաղատանք, մաղթանք, ողոք, զաղէտ սրտին յայտնելով, կամ զաղիս գթոյ թափելով. խեղճ թափելու խնդրուածք. ... *Ընկալեալ աղերս ʼի յիմոյս …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԱՉԱՌԱԲԱՐ — ( ) NBH 1 0108 Chronological Sequence: Unknown date, 10c, 12c մ. ԱՆԱՉԱՌ ԱՆԱՉԱՌԱԲԱՐ. Առանց աչառանաց. առանց ակնառութեան. անխտիր. անխնայ. սաստիկ. որ եւ ԱՆԱՉԱՌՈՒԹԵԱՄԲ. ... *Իրաւունք Արարչին անաչառ վարելով առ ամենեսեան. Յհ. կթ.: *Անաչառ տանջել,… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԱՐԳԵԼ — (ի, ից.) NBH 1 0114 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c ա. Չունօղ արգելս. զոր չէ մարթ արգելուլ. անխափան. ազատ. համարձակ. արձակ. ἁκώλυτος, ἅσχετος impedimenti expers, expeditus ... *Անվրէպ, բարեսէր, երագ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆԴՐԱՆԿՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0137 Chronological Sequence: Early classical, 8c գ. Անդրանիկն գոլ. պատիւ եւ իրաւունք անդրանկի. πρωτοτοκεία, κια, κα jus primogeniturae *Վաճառեա՛ ինձ այսօր զանդրանկութիւնս քո: Առ իմէ՞ իցեն այն անդրանկութիւնք: Նա է սկիզբն որդւոց նորա, եւ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆՏՈՀՄ — (ի, ից.) NBH 1 0247 Chronological Sequence: Early classical, 13c ա. ἁγενής ignobilis Ապատոհմիկ. անազգի. ցած ազգէ կամ տնէ. ... *Զանտոհմս աշխարհի եւ զարհամարհեալս ընտրեաց աստուած. ՟Ա. Կոր. ՟Ա. 28: *Մի՛ ոք կարծեսցէ, թէ վասն այնորիկ բարձաւ իրաւունք… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱՆՑԱՆԵՄ — (ցի, անց.) NBH 1 0248 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c չ. διαβαίνω, διαπορεύομαι, διέρχομαι , παράγω, παροδεύω, διαπεράω եւն. transeo, pertranseo, trajicio, transmeo Խաղալ՝ գնալ՝ փոխիլ՝ տեղւոջէ ʼի տեղի …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»