- ԿԱՆԳՈՒՆ
- I. (գնոյ, ոց կամ գնի, նաւ.) NBH 1-1048 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c գ. πῆχυς եւս եւ κύβιτον cubitus, -um . Անուն չափոյ, եւ ձող չափողական, ըստ հասարակ առման՝ Չափ միջոցի յարմկանէ ցծայր միջամատին, որչափ է եւ յուսոց ցարմուկն. այսինքն երկու թզաչափ. բայց սրբազան կանգունն էր կրկինն հասարակ կանգնոյ, այսինքն որչափ է ամբողջ բազուկն. ա՛յլ է եւ հսկայից կանգունն, եւ արքունին, եւ երկրաչափականն, եւ ազգայինն, եւ գաւառականն. զոր օրինակ ՟Գ. Թագ. ՟Է. 15. բարձրութիւն պղնձի սեան ասի լինել ՟Ժ՟Ը. կանգուն. որ ՟Լ՟Ե դնի ʼի ՟Բ. Մնաց. ՟Գ. 15. եւ Երեմ. ՟Ծ՟Բ. 21. իսկ Փիլ. ել. ՟Բ. 1. վեց թզաչափ դնէ զկանգունն, որպէս եւ զթիզն քիլ կոչէ. կանկուն .... եբր. ամմա. *Յերեքհարիւր կանգնոյ զերկայնութիւն տապանին ... ʼի մի կանգուն կատարեսցես զնա ʼի վերուստ: Արասցես տապանակ, յերկուց կանգնոյ եւ ʼի կիսոյ զերկայնութիւն նորա, եւ ʼի կանգնոյ եւ ʼի կիսոյ զլայնութիւն նորա: Կանգնաւ յայսմ կողմանէ, եւ կանգնաւ յայնմ կողմանէ: Գոգեալք երեսուն եւ երիւք կանգնովք. եւայլն: *Կանգնաւ չափեալն եւ չափողն՝ կանգուն կոչին. Մաքս. ի դիոն.: II. ԿԱՆԳՈՒՆ 2 (-) NBH 1-1048 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 8c, 10c, 12c ա.մ. ὁρθός, ἑγερθείς rectus, erectus ἐστός, ἐστικός, ἁναστάς stans, surgens. եւ ընդ բայի. արմատ Կանգնելոյ. կայուն. որ կայյոտին. ուղղորդ. ուղիղ. ուղղաբերձ. հաստատուն. եւ Անթերի. կանկնած, կանկ առած, եւ կայնած, շիտակ, հաստատ. ... *Որպէս ոք զի ժողովէ որայ կանգուն ʼի գիրկս իւր. Ես. ՟Ժ՟Է. 5: *Ոչ գնայցէք կանգուն: Նստաւ կանգուն: Կանգուն կացցէ կամ եղիցի առաջի իմ աթոռ նորա կամ տուն կամ վկայութիւն. ՟Բ. Թագ. ՟Է. 16. 26: Երեմ. լ. 20: *Յայնժամ կանգուն կացեալ մեծին սահակայ: Կանգուն կալով երկիրպագին հարեւանցի. Խոր. ՟Գ. 65: Շ. բարձր.: *Կամ կործանեալս կանգուն: Ի նոյն ինքն յեցեալ՝ կայ կանգուն. Նար. ՟Ժ՟Ա. եւ Նար. մծբ.: *Զի թէ կանգուն է, տեառն իւրում կանգուն է. Մծբ. ՟Ժ՟Թ: *Որ կարծէ զինքն կանգուն, զգո՛յշ լիցի՝ գուցէ անկանիցի. Լմբ. սղ.: *Որքան կանգուն է տաճարն ʼի միջի իւրում, չար ʼի վերայ մեր ոչ գայցէ. Մխ. երեմ.: *Մարդոյս կազմութիւն կանգուն գոլով՝ ʼի վեր միշտ զհայելն գուշակէ առ աստուած: Ծառայն փութայ զամենայն աւուր ծառայութիւն ʼի կանգուն ունելʼʼ. այսինքն ուղիղ եւ անպակաս վճարել. Խոսր.: *Երկիր ʼի շինութեան լինելով եւ ʼի խաղաղութեան՝ հարկք արքունի կանգուն երթիցենʼʼ. այսինքն ուղղորդ եւ անթերի լինին. Արծր. ՟Բ. 6: Իսկ, Տօնակ. * Զտեղի առ յիսուս, այսինքն արգել զգնացսն, եւ եկաց կանգունʼʼ. իմա՛ որպէս ռմկ. կանկ առաւ, կայնեցաւ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.