ՄՈՒՏ

(մտի կամ մտոյ. ՄՈՒՏՔ մտից, մտիւք.) NBH 2-0300 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c, 13c գ. ՄՈՒՏ ՄՈՒՏՔ. εἵσοδος ingressus, introitus. Մտանելն. մտումն. գալուստ. մխումն. որում հակադրի Ելք. ... *Խաղաղութիւն իցէ մուտդ քո: Մուտ քո եւ ել ʼի բանակի աստ ընդ իս: Եւ ես եմ մանուկ փոքր, եւ ոչ գիտեմ զել եւ զմուտ իմ: Տէր պահեսցէ զմուտ եւ զել քո: Ո՞վ ժուժկալեսցէ աւուր մտի նորա. եւ այլն: Իսկ Ղեւտ. ՟Ժ՟Ը. 22. *Ընդ արուի մի՛ մտանիցես զմուտ կանացիʼʼ. յն. մի՛ քունեսցես զքուն: *Ըստ ճանապարհին պահպանութեան յառաջ պատրաստեալ յերկիրն մուտ. Փիլ. ել.: *Անձին շարժութիւն է շրջագայութեամբ յինքն մուտ արտաքուստ կուսէ. Դիոն. ածայ.: *Որ ʼի դրաց անտի ուրացեալ է, զիա՞րդ առ հայր մտին արժանի լինիցի: Եթէ ուրանաս դու զդուռն, փակեալ է քեզ ճանապարհ մտին առ հայր. Կոչ. ՟Է. եւ ՟Ժ: *Հրաժեշտ ʼի վնասակարացն, եւ մուտ յորդեգրութիւն. Յճխ. ՟Ժ՟Ա: *Խաղաղութեամբ զմուտն առնել. Խոր. ՟Գ. 26: *Ելի եւ մտի նաւացն գեղեցկացելոց. Պիտ.: *Ամենայն ուրեք գտանէ մուտ սատանայ. Ոսկ. եբր.: *Զարհուրեցոյց զնոսա մտիւ այլոց որդւոց փոխանակ նոցա. Ոսկ. մ. ՟Ա. 11: *Զդուռն սրտիդ փակեա՛ ʼի չար խորհրդոց մտէն. Կլիմաք.: *Մուտ իմն գտանեն ոմանք ʼի բանիս (կամ ʼի բանքս), եւ ասեն. Կիւրղ. ղեւտ.: *Միով մտիւն, եւ միով պատարագաւն բառնալ զմեղս աշխարհի: Աւազանաւն (կամ աւազակին) մտիւ ʼի վայելչութիւն հանգստեան դրախտին փափկութեան. Տօնակ.: *Զխոցուած տիգին ցուցանէ խորացուեալ ըստ աշտէին մտոյ. Շ. բարձր.: ՄՈՒՏ ՄՈՒՏՔ. Տեղի մտանելոյ կամ անցանելոյ. անցք. դուռն. սեամք. սկիզբն. բերան. ափն. սահման. տեղի. *Զմուտ թագաւորին զարտաքին դարձոյց ʼի տուն տեառն: Որ բնակեալդ ես ʼի մուտս ծովուդ: Մինչեւ ʼի մուտս եմաթայ: Ի դրունս հզօրաց սպասէ, եւ ʼի մուտս օրհնի: Պահէ զսեամս մտից իմոց: Ի մուտս նորոյ դրանն: Առաջի մտից դրանն: (որպէս նախադրունք. πρόθυρον, πρόπυλον vestibulum ). Լայնութիւն մտին չորեքտասան կանգուն, կամ երկուս կանգունս: Զմուտսն վեղ կանգուն: Երկու մուտք տաճարին, եւ երկու մուտք սրբութեանցն: Երկոցունց շրջանակաւ մտիցն: Երկու մուտք միոյ, եւ երկու մուտք միւսոյ դրանն: եւ այլն: *Մուտն (նաւահանգստին) պարսպեսցի անխսալ աջողութեամբ. Պիտ.: *Ի մտէ ուղեւորութեանս. Խոր. ՟Գ. 26: *Մտի գարնայնոյն. Նար. ՟Ձ՟Ը: *Զականջսն մուտ առնեն վնասակարաց. Յճխ. ՟Ի: *Թերեւս գոյր մուտ այնպիսի բանիցʼʼ. այսինքն տեղի. Եզնիկ.: *Ոչինչ մուտ ունի ʼի վերայ նորա՝ եւ որ ʼի կարգիս կայ. Իսիւք.: *Անարժան է այս մտից. Կլիմաք.: ՄՈՒՏ, մուտք. πρόσοδος proventus, reditus. Եկամուտ. հաս. ... *Յիւրոց մտից ծախէր: Եւ յայլոց մտից ութսուն քանքար: Զկարգս մտից: Ի մտից սրբութեանն ըստ համարոյ տարւոյն. եւ այլն: *Զմտից եւ զսակից, եւ որ այլ եւս են հարկք աշխարհին. Եղիշ. ՟Բ: *Ամենայն մտոյ եւ ելոյ համարս պահանջէ ʼի ձեռաց նոցա. Լմբ. պտրգ.: ՄՈՒՏՔ ԱՐԵՒՈՒ. Մտանելն՝ եւ տեղի մտանելոյ արեգական, արեւմուտք. *Իբրեւ արեւն ʼի մուտս լինէր, կամ էր, կամ եղեւ. Ծն. ՟Ժ՟Ե. 17: ՟Ի՟Ը. 11: ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Բ. 27: *Արեգակն ծագելովն, եւ վերանալովն, եւ ʼի մուտս դառնալովն. Եզնիկ.: *Ուտէր միանգամ ʼի մտից արեւուն. Աթ. անտ.: ՍՈՒՏ ՄՈՒՏ. Տ. ՍՈՒՏ: ՄՈՒՏ ԵՒ ԵԼ. Տ. ԵԼ ԵՒ ՄՈՒՏ. իսկ Եփր. ՟ա. տիմ. *Շրջողք, մուտ եւ ելք ʼի տանէ ʼի տունʼʼ. իմա՛, մտօղ եւ ելօղ: