- ՁԱՅՆ
- (ի, ից.) NBH 2-0146 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c գ. (լծ. լտ. սօնուս ). φωνή vox φθόγγος sonus ἡχώ echo, sonitus. Հնչիւն ʼի բախմանէ օդոյ յունկն հասեալ. շչիւն շառաչիւն յերկրէ եւ յերկնէ. գոչիւն ամենայն կենդանեաց. եւ Բարբառ մարդոյ. եւ երգ. ձան. ... Տե՛ս ԱՒԱՉ. լտ. վօ՛քս. *Ձայն փողոյ: Անշունչքն ձայն տայցեն: Այնչափ ազգք ձայնից են յաշխարհի: Ի ձայնէ ջուրց բազվաց: Ձայն ալեաց: Ձայն ետուն ամպք: Ի ձայնէ որոտալոյ քո: Լուան զայն զգնալոյ տեառն: Լուար ձայնի կնոջդ քո: Ձայնդ՝ ձայն յակոբայ: Ի ձայն բարձր: Ձայն երգոց: Ի ձայն ցնծութեան, եւ այլն: *Ձայն յովհաննէս, բարբառ քրիստոս. Մեկն. ղկ.: *Ձայնի չափ ճանաչի առ պէտս լսողացն. Բրս. հց.: *Արար ձայն ոտից իւրոց. Եփր. ծն.: ՁԱՅՆ. τόνος tonus μελῳδία, μέλος modulatio. Եղանակ երգոց, եւ շարականաց. ... *Ուսուցէ՛ք դստերաց ձայնս. Երեմ. ՟Թ. 20: *Ողբս, ձայնս, եւ վաս. Եզեկ. ՟Բ. 9: *Հետեւսցին երգոց եւ ձայնից: Յեռմոսաց ձայնից: Զսաղմոսս եւ զկանոն իմ ʼի վերայ ութ ձայնից կատարեմ երգով. Վրք. հց. ՟Բ. եւ ՟Դ: ՁԱՅՆ. Բառ ինչ, որ է ձայն նշանական. *Յորժամ վասն շան է բան, վասն զի ʼի հոմանուանց է այս ձայն (այսինքն բառս շուն), եւ այլն. Սահմ. ՟Ա: ՁԱՅՆ. Բան. բարբառ. պատգամ. եւԼեզու. *Տեսանողացն ձայնիւ. Շար.: *Ըստ տեսողացն ձայնի. Նար. ՟Բ: *Հետեւել զկնի ձայնին աստուծոյ. Սարգ. յկ. ՟Ե: *Ոչ մի լեզուով, այլ երիւք ձյնիւք յայտնի արար. որպէս զի մի՛ ումեք տգէտն գոլ ամենայն ձայնիցն. Ոսկ. յհ. ՟Բ. 39: *Յեղափոխեալ առ ʼի յեղղադացւոցն ձայն. Ճ. ՟Զ.: ՀԻՆԳ ՁԱՅՆՔ ՊՈՐՓԻՒՐԻ՝ ասին Ընդհանուրքն ըստ տրամաբանից. *Յաղագս հինգ ձայնիցն պատմէ, սեռի, տեսակի, տարբերութեան, յատկի, պատահման: Քանզի ամենայն իմաստասիրութեան ձայն կա՛մ սեռ է, կամ տեսակ եւ այլն: Ձայն երկակի է. կա՛մ յօդեալ, կամ անյօդ. իսկ յօդեալն ձայն նշանական, կա՛մ հանուր, կամ մասնական. Անյաղթ պորփ.: ՁԱՅՆ՝ յարեալ ʼի բազմապատիկ բայս. զորօրինակ առնել, առնուլ, արկանել, արձակել, բառնալ, ամբառնալ, տալ, ածել. եւ այլն. φωνέω, καλέω, κράζω, βοάω եւն. vocem edo, voco, clamo եւն. Ձայնել. կարդալ. գոչել. *Ձայն արար կաքաւ: Ձա՛յն առ, ճի՛չ բարձ: Ձայն առին՝ սկսան օրհնել: Ձայնս արկցեն քաղաքքն խռովեալք: Յառա՛ջ կացցէ, ձայն տեցէ: Ձայն ետ ʼի ճակատ իսրայէլի: Միմեանց ձայն տալոյ, եւ այլն: *Ձայն առնոյր, ողբս յօրինէր. Ոսկ. ես.: *Ձայն արկեալ կենարարին: Ձայն տուեալ խրախուսեցին. Շար.: *Ձայն զկնի եդեալ սրբոյն ղեւոնդի՝ կոչէր զնա. Փարպ.: *Շան ձայն ածել. Ոսկ. ես.: *Զուղտու զձայն ածէր՝ կառաչելով. Բուզ. ՟Զ. 10: *Նա ձայն ածէր եզնամոլին, կանչիւն առնէր աթոռակին. Նար. տաղ.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.