- ՄԱՀ
- (ու, ուց, կամ ուան, ամբ, ունք, ուանց.) NBH 2-0195 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 11c, 12c, 15c գ. θάνατος mors. Մեռանիլն. մեռելութիւն. վախճան կենաց կենդանւոյ. բաժանումն հոգւոյ մարդոյ ʼի մարմնոյ. օրհաս. ... *Մահու մեռանիցիք: Ոչ տեսից զմահ որդւոյն իմոյ: Մահու պարտական լիցի: Մի՛ ճաշակեսցեն զմահ: Փրկել ʼի մահուանէ: Այն հիւանդութիւն չէ՛ ʼի մահ: Տրտում է ոգի իմ մինչեւ ʼի մահ: Լեալ հնազանդ մահո՛ւ չափ, եւ մահու խաչի: Մահն երկրորդ. եւ այլն: *Դու եւ զաղախինս շուշան կրկին ապրեցուցեր՝ յերկուց մահուց (հոգւոյ եւ մարմնոյ) փրկեալ: Պէսպէս վտանգից մահուց. Ագաթ.: Յճխ.: *Չէ ըստ այլոց մահուց մահս իմ. Արշ.: *Միով մահուամբ զանազան մահեաց կնքեաց գիր. Սհկ. կթ. արմաւ.: *Յայն սակս պատուին առաւել, զի այնպիսի մահուք կատարեցան. Ոսկ. ես.: *Որ յայնչափ ʼի մահուց փրկեաց զմեզ. Ոսկ. մ. ՟Բ. 3: *Այնմ որ զհայրասպանութիւն կամ զմայրասպանութիւն ʼի բաց գործիցէ սրտմտութեամբ, սմա արդարագոյն էր մահուանց բազմաց հանդիպիլ. Պղատ. օրին. ՟Թ: *Որ հանապազ ʼի մեղս կայցեն, եւ խղճիւ չարեացն միշտ յահ եւ յերկիւղ կայցեն, հանապազ մահուց մահս մեռանին. Ոսկ. ես.: *Որդի մահու է այնպիսին. զայն ասէ՝ թէ մահու արժանի է. Կիւրղ. թագ.: *Մահն ազատ ʼի մահուանէ՝ ազատէ զմահու ըմբռնեալսն. Մամբր.: *Քուն անուանեալ զմահ՝ յայտնի ետ մեզ զյոյս յարութեան. Իսիւք.: *Մահ ոչ իմացեալ՝ մահ է. մահ իմացեալ՝ անմահութիւն է: Կեանք իւրեանց՝ ʼի մահ համարեալ էին, եւ մահք իւրեանց՝ անշուշտ կեանք. Եղիշ. ՟Բ. ՟Գ: *Մահն ոչ այլ ինչ է, քան անջատումն հոգւոյ ʼի մարմնոյ. Գր. հր.: ՄԱՀ. որպէս Կոտորած. սպանութիւն. եւ Անձնասպանութիւն. Սատակումն. Մահուչափ տանջանք. ... *Ձեռն տեառն եղից ʼի խաշինս քո մահու մեծաւ յոյժ: Հարից զքեզ եւ զժողովուրդ քո մահուամբ. Ել. ՟Թ. 3. 15: *Շուրջ զգերեզմանաւն լինէին կամաւոր մահունք. Խոր. ՟Բ. 57: *Զանհնարին չարաչար մահուանցն վրէժս զինուն հատուցանել ʼի վերայ նոցա. Պիտ.: *Զմահ աղուեսու սպանից զքեզ. Բուզ. ՟Դ. 54: *Մահունք հանապարզորդք: Մատուցին բիւրուց մահուանց. Ոսկ. ՟բ. կոր. եւ Ոսկ. յհ. ՟Բ. 26: ՄԱՀ. որպէս Ժանտամահ. λοιμός pestilentia, pestis. ... տե՛ս Երեմ. ՟Ի՟Է. 8: ՟Ի՟Ը. 8: ՟Լ՟Բ. 24: Սոյնպէս եւ յայլ գիրս: մ.ա. ՄԱՀՈՒ ՉԱՓ կամ ՄԱՀՈՒՉԱՓ (2-0198) մ.ա. Մահուամբ չափ, այսինքն մինեւ ʼի մահ. Տե՛ս ʼի բառն ՉԱՓ. *Լա՛ւ իցէ մարդոյ մահու չափ ճգնել, քան յայդպիսի օրինաց ուրանալ. Եղիշ. ՟Բ: *Են մեղք՝ որ մահու չափ ենʼʼ. այսինքն ծանր յոյժ, կամ մահացուցիչ հոգւոյ. (ռմկ. մահացու.) ՟Ա. Յհ. ՟Ե. 16: *Աստուծոյ միայն կարելի զմերս մահու չափ հիւանդութիւն առողջացուցանել. Լմբ. պտրգ.: *Ի սուրբ վերնատունն հրազինեցան, եւ առին շնորհս սրբութեան ʼի ներգործութենէ մահուչափ ախտից. Մխ. ապար.: գ. ՄԱՀ ՏԱՐԱԺԱՄ կամ ՄԱՀՏԱՐԱԺԱՄ. (2-0198) ի, ից. գ. λοιμός pestis, pestilentia. Յանկարծահաս կամ կանխահաս մահ. առաւելապէս՝ ժանտամահ, որ եւ ասի Սրածութիւն. ... *Յարձակումն թշնամեաց, կամ մահտարաժամ, կամ սով, կամ կարկուտ: Եհաս մարդկան մահտարաժամ, սկիզբն արարեալ ʼի միւռոյ քաղաքէն. Ճ. ՟Գ.: *Զարժանահաս մահտարաժամ ... բա՛րձ ʼի մէնջ. Շար.: *Մահտարաժամք, եւ յոլով աշխատութիւն, մահտարաժամից, տենդից եւ դողից. Գանձ.: *Մահք տարաժամք, եւ ախտք չարաչարք. Եզնիկ.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.